Գիտնականները պարզել են ժանիքի նշանակությունն «արկտիկական ռնգեղջյուրի» համար

Միաժանին (նարվալ), որին հաճախ անվանում են «արկտիկական ռնգեղջյուր», ծովային կաթնասուն է, ապրում է հյուսիսային լայնությունների ափամերձ ջրերում: Այն իր մարմնի կառուցվածքով ավելի շատ նման է ծովախոզի, մեծ կենդանու չափեր ունի՝ մինչև 5 մ, բայց նրա արտաքինի վրա աչքի ընկնողը ժանիքն է, որի երկարությունը մարմնի ընդհանուր երկարության կեսից մեծ է: Փաստացի` սա ձևափոխված ատամ է, որոնցից միաժանին երկուսն ունի: Որձերի մոտ ձախ կողմինը զսպանակաձև պտտվող ժանիք է, իսկ աջ կողմինը հիմնականում դուրս չի գալիս, չնայած հանդիպում են նաև երկժանիներ` նաև էգերի մոտ: Կենդանին արկտիկական սառույցներում վարում է լիովին թաքուն կենսակերպ, ուստի նրա մասին տվյալներն այդքան շատ չեն և ոչ մանրամասն, ինչպես որ կկամենային հետազոտողները:

Գիտնականների խումբը ստուգել է միաժանիների մոտ այդ առանձնահատկության պատճառների վերաբերյալ հիպոթեզերը: Նրանք չափել են Գրենլանդիայի ափերի մոտ բնակվող 245 հասուն արուների ժանիքը:

Տարիներ շարունակ բնախույզները վիճել են այն պատճառների շուրջ, որոնց շնորհիվ բնությունն այս կենդանիներին նման տարօրինակ «զարդ» է շնորհել: Ենթադրվել է, որ ժանիքը կարող է ծառայել որսալիս, պաշտպանվելիս կամ էգերին գրավելու համար: Փաստացի՝ քննարկումն ընթացել է հարցի շուրջ. ժանիքի ծագումը բնակա՞ն, թե՞ սեռային ընտրության պատճառ է, այսինքն այն օգնում է արդյունավետ գոյատևել տվյալ միջավայրում կամ դառնալ էգերի կողմից ընտրյալ՝ գեները ժառանգներին փոխանցելու համար:

Արիզոնա նահանգի համալսարանի հետազոտողները հանգել են եզրակացության, որ զարմանահրաշ ժանիքը նախատեսված է սեռային ընտրության համար. սա այն դեպքն է, երբ չափը նշանակություն ունի: Ամենամեծ արուներն ունեն անհամեմատ ավելի երկար ժանիքներ:

Մի շարք տեսակների արուներ առանձնանում են յուրահատուկ «զարդարանքներով», գոյատևման տեսակետից ոչ հաճախ պատահող առանձին միավորի (օրինակ՝ երկար, անհարմար պոչ, վառ և հաստ մաշկային ելուստներ, անհարմար եղջյուր), բայց որոնք էգերին օգնում են ճիշտ ընտրություն կատարելու հարցում: Ինչպես երևում է, եղջյուրը միաժանիին պետք է ոչ թե որսի, այլ «տիկնանց» ու մրցակիցներին ներկայանալու համար, ինչպես նաև ամուսնական մարտերի ու ծեսերի:

Հետազոտության հեղինակները համեմատել են եղջյուրի փոփոխականությունը (որը տեսականորեն կարող է կապ ունենալ սեռային ընտրության հետ) պոչի փոփոխականության հետ: Պարզվել է, որ առաջինն անհամեմատ մեծ է: Հայտնի է, որ սեռային ընտրությանը մասնակցող նախանշանները հաճախ ցուցադրում են ոչ համարժեք աճ որոշակի տարիքի համար` ի տարբերություն մարմնի մյուս մասերի: Դա պայմանավորված է նրանով, որ նրանք զգայուն են սննդամթերքի և մարմնի վիճակի նկատմամբ, ուստի, ինչպես ենթադրում են գիտնականները, միայն ամենախոշոր և ուժեղ կենդանիները կարող են այնքան էներգիա վատնել՝ գեղեցիկ, բայց սեփական գոյատևման համար անօգուտ «զարդարանքներ» ունենալու համար: