Ես երեխա եմ ունեցել, և նրան անհրաժեշտ է պատվաստել, բայց լսել եմ, որ պատվաստումը վտանգավոր է, արդյո՞ք այդպես է

Ի՞նչ է պատվաստումը

Պատվաստման շնորհիվ մարդու իմունային համակարգը վտանգավոր պաթոգենների նկատմամբ արագ արձագանքման հնարավորություն է ձեռք բերում: Այն պաշտպանում է երեխաներին տուբերկուլյոզից, հեպատիտ Բ-ից, դիֆթերիայից, փայտացումից, կապույտ հազից, կարմրուկից, կարմրախտից, խոզուկից և պոլիոմելիտից:

Եթե անգամ պատվաստված երեխան հիվանդանում է, այն թեթև ընթացք է ունենում: Պատվաստման էությունը կայանում է տվյալ պաթոգենի` շատ թույլ ձեւի ներարկման մեջ: Իմունային համակարգն անմիջապես պայքարի մեջ է մտնում դրա դեմ եւ ստեղծում հակամարմիններ: Եթե հետագայում օրգանիզմ թափանցի այդ պաթոգենի իրական ձեւը, իմունային համակարգն անմիջապես կհարվածի նրան:

Պատվաստվել, թե՝ ոչ

Հիվանդությունների և հակամարմինների ներթափանցումն օրգանիզմ սովորաբար սպառնում է հատկապես նորածիններին: Այդ հիվանդություններից են տուբերկուլյոզը, հեպատիտ Բ-ն, դիֆթերիան, փայտացումը, կապույտ հազը, կարմրուկը, կարմրախտը, խոզուկը և պոլիոմիելիտը:

Աշխարհում նշված հիվանդություններից երեխաներին պաշտպանելու թերևս միակ միջոցը պատվաստումներն են, որոնց շնորհիվ հնարավոր է դառնում կանխարգելել դրանք և ինֆեկցիաները դարձնել կառավարելի:

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով` պատվաստումների շնորհիվ ամեն տարի ավելի քան 3 մլն կյանք է փրկվում:

Որտեղի՞ց է միֆը, որ պատվաստումը վտանգավոր է

Ամեն ինչ սկսվեց նրանից, որ նախորդ դարավերջին բժիշկները նկատեցին, որ աուտիզմով հիվանդների թիվը զգալիորեն աճել է. մոտ մեկ տասնամյակում աուտիզմով երեխաների թիվը կրկնապատկվել էր: Գիտնականներն էլ սկսեցին պատճառները փնտրել և իրենց թեզերն առաջ քաշել: Դրանցից մեկն էլ՝ ամեն ինչում մեղավոր են պատվաստումները:

1998 թվականին ամենահին և հեղինակավոր բժշկական ամսագրերից մեկում՝ The Lancet-ում, տպագրվեց բժիշկ Էնդրյու Ուեյկֆիլդի և համահեղինակների աշխատանքը, որում նրանք կապել էին աուտիզմն ու պատվաստումներից հետո երեխաների աղիներում առաջացող բորբոքումը:

Շատ ծնողներ մտահոգության առիթ ունեցան, իսկ պատվաստումների դեմ պայքարողները՝ ևս մեկ «հաղթաթուղթ»:

Միևնույն ժամանակ բազմաթիվ գինականներ չհամաձայնեցին առաջ քաշված վարկածի հետ և սկսեցին ապացուցել հակառակը: Արդյունքում Ուեյկֆիլդի 12 համահեղինակից 10-ը հրաժարվեց հոդվածից, իսկ ավելի ուշ անգամ ինքը Ուեյկֆիլդը խոստովանեց, որ խախտել է բժշկական էթիկայի սկզբունքը և բավականաչափ ապացույց չի ունեցել հոդվածը տպագրելուց առաջ: Նա խոստովանել էր, որ ուսումնասիրության մեջ ներառել էր ընդամենը 12 երեխայի, ինչև վիճակագրության համար անբավարար է, եթե չասենք՝ ընդհանրապես հիմք չէ:

Միֆերի տարածմանը նպաստում են նաև կրթության ցածր մակարդակ ունեցող ծնողները, ովքեր ինֆորմացիա են ստանում տարբեր ոչ հավաստի աղբյուրներից: Չստուգելով տեղեկատվությունը՝ հրաժարվում են պատվաստումներից՝ վտանգելով իրենց երեխաների կյանքը:

Կարո՞ղ է պատվաստումը մահվան պատճառ դառնալ

Պատվաստումից հետո ամենահաճախ հանդիպող ռեակցիան ջերմության բարձրացումն է, որը կարող է տևել ամենաշատը 48 ժամ: Կարող է լինել նաև ներարկման տեղի ցավոտություն, կարմրություն, որոնք հատուկ բուժում չեն պահանջում և 1-2 օրվա ընթացքում անցնում են:

Պատվաստումներից հետո առաջացող ամենածանր բարդությունը անաֆիլաքսիան է, որը ծանր ալերգիկ ռեակցիա է: Սակայն այն կարող է առաջանալ ոչ միայն պատվաստանյութից, այլև ցանկացած դեղորայքից, սնունդից, միջատի խայթոցից, այսինքն՝ դա օրգանիզմի անհատական ռեակցիան է տվյալ նյութի նկատմամբ:

Այլ ծանր հետպատվաստումային ռեակցիա բժշկական վիճակագրության մեջ գոյություն չունի: Մահ հնարավոր է միայն, եթե տվյալ անհատը տվյալ պատվաստանյութի մեջ մտնող որևէ բաղադրիչի նկատմամբ ունի ալերգիկ ռեակցիա: Դրա համար մինչև պատվաստումը ստուգվում է օրգանիզմի ռեակցիան: Չեն պատվաստում նաև կույրերին:

Պատվաստումները՝ Հայաստանում

Հայաստանում պարտադիր մանկական պատվաստումների թվին են պատկանում ծնվելու առաջի օրերին իրականացվող տուբերկուլյոզի եւ հեպատիտ B-ի դեմ պատվատումը: Հեպատիտ B-ի առաջին կրկնապատվաստումն իրականացվում է հնգավալենտ  պատվաստանյութով, որն իր մեջ ներառում է դիֆտերիայի, փայտացման, հեմոֆիլուս Ինֆլյուենսաի եւ  կապույտ հազի  դեմ պատվաստանյութերը:

Պատվաստումն իրականացվում է ԱԿԴՍ (կամ ԱԿԴՍ-Մ)-ի եւ պոլիոմիելիտի դեմ պատվաստանյութի հետ միասին: Պոլիոմիելիտի դեմ կարող են պատվաստել կյանքի առաջին տարում ներքին ընդունման կաթիլների միջոցով: Այս պատվաստումները հիմնականում իրականցվում են պոլիկլինիկայում 2,5-ից մինչեւ  3,5 ամսականը:  4,5 ամսականից հետո կատարվում են կարմրուկի, կարմրախտի եւ խոզուկի դեմ պատվաստումները, որոնք նույնպես պարտադիր են: