ՄԻԵԴ-ն արձանագրել է, որ Ադրբեջանը խախտել է կյանքի իրավունքն ու խտրականության արգելքը

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (ՄԻԵԴ) արձանագրել է, որ Ադրբեջանը խախտել է կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածը (կյանքի իրավունք) և 14-րդ հոդվածը (խտրականության արգելք)։ Նշվում է, որ Ադրբեջանը չհիմնավորված կերպով ձախողել է իր սպայի կողմից էթնիկ ատելության հողի վրա իրականացված հանցանքի համար ազատազրկման ապահովումը, որին Ադրբեջանի նախագահը ներում է շնորհել՝ պատիժը շարունակելու փոխարեն: Ընդգծվում է, որ Ադրբեջանը չի կարողացել հերքել խտրականության վերաբերյալ ենթադրյալ պնդումները։

Համաձայն վճռի՝ Ադրբեջանը կատարված ծախսերի համար դիմումատուներին պետք է վճարի 15,143 ֆունտ ստեռլինգ (մոտ 18,5 հազար դոլար)։ Նշվում է, Հունգարիայի հետ կապված խախտում չի արձանագրվել։

Դիմումը ՄԻԵԴ ներկայացրել են ՀՀ քաղաքացիներ Հայկ Մակուչյանը և Սամվել Մինասյանը (վերջինս այժմ մահացած է, նրա փոխարեն հանդես են գալիս Մինասյանի այրին և նրանց երկու երեխաները): Գուրգեն Մարգարյանը Մինասյանի քրոջ որդին էր:

2004թ. Հայկ Մակուչյանը և Գուրգեն Մարգարյանը Բուդապեշտում մասնակցել են ՆԱՏՕ-ի «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» ծրագրի կողմից կազմակերպված անգլերենի դասընթացին: Դասընթացին մասնակցել են նախկին Խորհրդային Միության յուրաքանչյուր պետությունից երկուական մասնակից:

Ադրբեջանցի զինծառայող Ռամիլ Սաֆարովը, ով մասնակցում էր դասընթացին, կացնահարելով սպանել է քնած Գուրգեն Մինասյանին։ Սաֆարովը փորձել է ներխուժել նաև Մակուչյանի սենյակ:

Սաֆարովը Հունգարիայում դատապարտվել է բացառապես դաժան և կանխամտածված սպանության և սպանության նախապատրաստման համար և դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման՝ 30 տարի անց պայմանական ազատման հնարավորությամբ: Քրեական դատավարության ընթացքում Սաֆարովը չի զղջացել՝ խոստովանելով, որ սպանել է Գուրգեն Մարգարյանին՝ իր հայկական ծագման պատճառով: Սաֆարովը նշել է նաև, որ դասընթացի հայ մասնակիցներն իրեն ծաղրել են:

2012թ․ Ադրբեջանի իշխանությունների խնդրանքով Սաֆարովն արտահանձնվել է՝ պատժի մնացած մասը կրելու պայմանով՝ ԵԽ կոնվենցիայի համաձայն: Սակայն Ադրբեջանում Սաֆարովը նախագահական ներում է ստացել, ազատ արձակվել ու ստացել մայորի կոչում, բնակարան և ութ տարվա աշխատավարձ:

Նշվում է, որ Ադրբեջանը պատասխանատու էր Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունքի) համար, քանի որ հարձակումը կատարվել է ադրբեջանցի զինծառայողի կողմից, և քանի որ նրան շնորհվել է ներում, ինչը կանխել է նրա պատժի լրիվ կատարումը: Դիմումատուները դժգոհել են, որ Հունգարիան նույնպես խախտել է Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածը`տրամադրելով և կատարելով Սաֆարովի տեղափոխման վերաբերյալ հայցը՝ առանց համապատասխան պատշաճ պարտավորություններ ձեռք բերելու, որ նա կկրի իր պատիժն Ադրբեջանում:

Դիմումատուները նաև պնդել են, որ հարձակումը եղել է էթնիկ դրդապատճառներով ատելության հանցագործություն, որն Ադրբեջանի կառավարությունն ընդունել էր` ներում շնորհելով և խրախուսելով