Մարդկությունը՝ եզրագծին. «խոնավ տապի» բռնկումները սկսում են հատել օրգանիզմի դիմացկունության սահմանը

Գաղտնիք չէ, որ խոնավ եղանակին տապն առավել անտանելի է, քան չոր պայմաններում: Գիտնականները վաղուց են կանխատեսել, որ գլոբալ տաքացման հետևանքով արևադարձային և մերձարևադարձային տարածաշրջաններում հարյուրամյակի վերջում կառաջանա ջերմաստիճանի և խոնավության այնպիսի համադրություն, որը տանելը մարդու ուժերից վեր կլինի: Սակայն նոր հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ կանխատեսումներն այնքան էլ ճիշտ չեն. նման պայմաններ Երկրի վրա արդեն ի հայտ են եկել:

ԱՄՆ-ի գիտնականները ցույց են տվել, որ կլիմայական կարճաժամկետ իրադրություն, երբ ընդհանուր ջերմաստիճանն ու խոնավությունը գերազանցել են մարդու ֆիզիոլոգիական ունակությունների սահմանը, արձանագրվել է Ասիայում, Աֆրիկայում, Ավստրալիայում, Հարավային և Հյուսիսային Ամերիկաներում: Նման բռնկումներ առայժմ դիտարկվում են միայն առանձին վայրերում, սակայն դրանց ինտենսիվությունը և հաճախականությունն աստիճանաբար մեծանում են:

Վերլուծելով օդերևութաբանական ծառայությունների՝ 1979-2017թթ. տվյալները` հետազոտության հեղինակները ցույց են տվել, որ այդպիսի ծայրահեղական կլիմայական իրավիճակները նշված ժամանակահատվածում կրկնակի աճել են: Առավել հաճախ գրանցվել են Հինդուստան թերակղզում, Ավստրալիայի հյուսիս-արևմուտքում, Չինաստանի հարավում, Կարմիր ծովի և Մեքսիկական ծոցի ափամերձ տարածքներում: Առավել ճակատագրական նշանակության ջերմաստիճանային ու խոնավության ցուցանիշներ արձանագրվել են Դահրան և Դաման (Սաուդյան Արաբիա), Դոհա (Քաթար) և Ռաս ալ-Հայմա (ԱՄԷ) քաղաքների մոտակայքում, որտեղ ընդհանուր բնակչության թիվը շուրջ 3 միլիոն է:

Այդ ուղղությամբ նախորդ հետազոտությունները չէին կարող նշմարել նման միտումներ, քանի որ դրանցում դիտարկվել են ջերմաստիճանի ու խոնավության միջին ցուցանիշները՝ ստացված առավել մեծ տարածքներից ու մի քանի ժամվա ընթացքում: Նոր աշխատության հեղինակներն ուսումնասիրել են օդերևութաբանական 7877 առանձին կայանների ամենժամյա տվյալները, ինչը հնարավորություն է տվել արձանագրել ճակատագրական տապի կարճաժամկետ բռնկումները:

Խիստ տապի պայմաններում մարդու օրգանիզմը սառչում է՝ ջերմությունը մաշկի միջոցով դուրս բերելով քրտինքի տեսքով: Այն լավագույնս գործում է չոր շրջաններում, բայց առավել դժվար է ընթանում խոնավ վայրերում, որտեղ օդն արդեն հագեցած է ջրային գոլորշիով և այլևս կլանել չի կարող: Որոշ ծայրահեղական պայմաններում քրտնարտադրությունն ընդհանրապես կարող է դադարել: Այդ դեպքում մարմինը սկսում է չափից շատ ջերմանալ, և նույնիսկ ֆիզիկապես ուժեղ, առողջ մարդը, ով հանգստանում է հովին ու ջուր ըմպում, կարող է մահանալ:

Նախորդ հետազոտությունները ցույց են տվել, որ բարձր ջերմաստիճանին համակերպված մարդիկ չեն կարող ակտիվ գործողություններ կատարել, երբ խոնավ ջերմաչափի (սարք, որը ցույց է տալիս թաց մարմնի ջերմաստիճանը) ցուցիչը հասնում է 32°C-ի: 35°C-ը գագաթնակետն է, որ արձանագրվել է Պարսից ծոցի ափամերձ հատվածում: Այն համարվում է մարդկային դիմացկունության սահմանաչափը:

Գիտնականներն իրենց հետազոտության արդյունքները վերածել են ինտերակտիվ քարտեզի, որը ցույց է տալիս խոնավ ջերմաչափի օրական առավելագույն ցուցանիշները: Հեղինակները համարում են, որ կլիմայական փոփոխությունները մարդուն մոտեցրել են դիմացկունության եզրին:

Նմանատիպ կլիմայական փոփոխությունները կրում են առավել բարձր վտանգ հատկապես աղքատ և զարգացող երկրների համար, որտեղ մարդիկ չունեն ժամանակին սառը ցնցուղ ընդունելու կամ օդորակիչը միացնելու հնարավորություն: Բայց նույնիսկ այն երկրներում, որտեղ նման հնարավորություններ առկա են, տապից պաշտպանվելու և հովանալու համար աշխատանքն ընդհատելը կարող է լուրջ վնասներ հասցնել տնտեսությանը:

Ավելի վաղ Տեխասի համալսարանի (Օստին) գիտնականները պարզել էին, որ գլոբալ տաքացումն ունակ է ուժգնացնելու ջերմաստիճանային ֆենոմենը, որը կոչվում է Հնդկական օվկիանոսի դիպոլ, իսկ Amazon-ի սեփականատեր Ջեֆ Բեզոսը կլիմայական փոփոխությունների դեմ պայքարի համար 10 միլիարդ դոլար է հատկացրել: