2017թ. աշխարհում քաղցկեղից մահացել է 9,6 մլն մարդ, և տարեցտարի այդ թիվն աճում է: Մամուլում կան բազմաթիվ խորհուրդներ. դրանք քիչ տոկոսով կարող են նվազեցնել հավանականությունը, բայց ամբողջությամբ վերացնել՝ ոչ:
Օնկոլոգիական հետազոտություն / ©doktersehat.com
Լրատվամիջոցներում հաճախ տարածվում են պատմություններ, թե ինչպես կարելի է պայքարել քաղցկեղի դեմ: Աղբյուրը նշում է, որ այդ հիվանդությունից մարդկությունը չի կարող ձերբազատվել, թեև արդեն հայտնի է, թե որ խավն է ավելի հաճախ տառապում այդ հիվանդությամբ:
Մարդությունը սովոր է, որ գիտնականները պարբերաբար նոր միջոցներ գտնեն՝ տարբեր հիվանդությունների դեմ պայքարում: Թվում, թե ուր որ է՝ կգտնվի նաև քաղցկեղի դեմ միջոցը: Բայց դա մոտ ապագայում հնարավոր չէ: Այդ հիվանդության դեմ պայքարի մի քանի մեթոդներ որոշակիորեն օգտակար են, մեծացնում են ողջ մնալու հավանականությունը: Սակայն պատվաստումները արդյունավետ են միայն բջիջների հստակ տեսակների կամ վիրուսների համար:
Պատվաստանյութը շատ կարճ ժամանակ հետո կորցնում է արդյունավետությունը, քանի որ վիրուսներն արագորեն փոփոխություններ են կրում: Այդպես է նաև գրիպը, իսկ ՄԻԱՎ-ի դեպքում մուտացիան ավելի արագ է տեղի ունենում: Քաղցկեղածին բջիջների դեպքում իրավիճակն այլ է. յուրաքանչյուր մարդու մոտ ԴՆԹ-ն տարբերվում է մյուսներից, ուստի անհրաժեշտ է ունենալ միլիարդավոր տեսակների պատվաստանյութեր՝ յուրաքանչյուր ԴՆԹ-ի համար:
Այդպես է նաև դեղամիջոցների դեպքում. սպանելով քաղցկեղածին բջիջները՝ չսպանելով դրա շուրջը գտնվող ԴՆԹ բջիջները, մեծ դժվարություններ են առաջացնում: Հաճախ ռադիացիայի կամ քիմիաթերապիայի միջոցով բուժման հետևանքով քաղցկեղածին բջիջները ցրվում են՝ տարածվելով այլ օրգաններում: Բժիշկները կարողանում են մեծացնել այդ հիվանդությունից հետո ողջ մնալու հավանականություն, բայց դրանից մահացությունները կանգնեցնել չեն կարողանում: Հաղորդվում է, որ առավել բարդ է պայքարելը երեխա չունեցողների կամ քիչ երեխա ունեցողների մոտ առկա հիվանդության դեմ:
Խորհուրդ է տրվում մեծ հույսեր չկապել նաև գենետիկ խմբագրման վրա, ինչի մասին խոսակցություններ են գնում: Մամուլի հրապարակումներում նշված գործընթացի հաջողությունների մասին շատ է հաղորդվում, բայց իրականությունն այլ է: Հայտնի է, որ բազմաթիվ ԴՆԹ-ների գործառույթներ դեռևս բացահայտված չեն, և հստակ չէ, թե որ ԴՆԹ-ն խմբագրելու դեպքում հնարավոր է քաղցկեղի դեմն առնել: Վտանգ կա նաև բուժելու փոխարեն այլ գործառույթներ ևս վնասելու:
Քաղցկեղից խուսափելու մի քանի մեթոդներ են խորհուրդ է տրվում հոդվածում, որոնցից մեկը վազքն է. սիրողական մակարդակի վազքն անարդյունք կլինի, անհրաժեշտ է մարզական վազքի դիմել: Հայտնի է, որ վազորդների մոտ հիվանդանալու հավանականությունն ավելի քիչ է:
Մյուս խորհուրդը շատ երեխա ունենալն է: Ներկայումս Եվրոպայում և «եվրոպական» բնույթի հասարակություններում նկատվում է ծնելիության նվազում: Ըստ ներկայացվող տվյալների՝ 4 և ավելի երեխաներ ունեցողների մոտ կրկնակի անգամ նվազում է քաղցկեղի առաջացման հավանականությունը:
Կան նաև այլ խորհուրդներ՝ չծխել, ապրել մաքուր շրջակա միջավայրում, չշնչել այրվող պլաստիկի, աղբի, տերևների ծուխը, հեռու մնալ խոշոր հրդեհից: Խորհուրդ է տրվում նաև քիչ խմել գազավորված ըմպելիքներ՝ օնկոլոգի մոտ չհայտնվելու համար: Բայց այս ամենը հիվանդանալու հավանականությունը նվազեցնում է միայն մի քանի տասնյակ տոկոսով, բայց ոչ՝ ամբողջությամբ:
Իրանական աղբյուրը տեղեկացնում է, որ Թուրքիան ու Բաքուն մտադրություն են ունեցել հանկարծակի հարձակում ձեռնարկել Հայաստանի…
Քանի դեռ վերլուծական շրջանակներում փորձում են վեր հանել Իրանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության իրական պատճառներն…
Ռուսական խաղաղապահ ստորաբաժանումն Արցախի «Հյուսիս» տեղանքում հրադադարի հնարավոր խախտումների կանխման և դիտակետերի անվտանգության ապահովման վարժանքներ…
Լճի ափամերձ եզրագիծը նահանջել է 1 կմ-ով, ջրի մակարդակն ընկել է 22-23 մ-ով: Ցամաքած հատվածներում…
Վարչապետ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Լևոն Մազմանյանն ուշագրավ վերլուծություն է հրապարակել իր ֆեյսբուքյան էջում, որտեղ անդրադարձել…
Ի հեճուկս Ալիևի փորձերին՝ «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումը միջազգային փաստաթղթերից դուրս մղելու ուղղությամբ, Ստրասբուրգում ընդունվել է…