Ամուլսարի շուրջ ստեղծված իրադրությունը. ի՞նչ է կատարվում

Ամուլսարի շուրջ ստեղծված իրադրությունն այսօր որոշակի լարվածություն է առաջացրել. Բաղրամյան պողոտայում տեղի է ունեցել բախում ոստիկանների և ակտիվիստների միջև, Վարչապետի նկատմամբ բազմաթիվ քաղաքացիներ բացասական վերաբերմունք են արտահայտել՝ մեղադրելով հանքի շահագործումը թույլատրմանն օժանդակելու մեջ: Սպասվում է վարչապետի հայտարարությունը: Իսկ մինչ այդ տեսնենք, թե ինչի՞ց սկսվեց այս լարվածությունն ու ինչ է կատարվում:

Ի՞նչ է պատահել

Ամուլսարի հանքի ուսումնասիրության հիմնականում դրական որակված եզրակացության վերաբերյալ օգոստոսի 15-ին Քննչական կոմիտեի նախագահի արած հայտարարությունից հետո Նիկոլ Փաշինյանը նշել էր, որ Կառավարությունը կուսումնասիրի եզրակացությունը և կկայացնի համապատասխան որոշում:

Այնուհետև իշխանության մի շարք ներկայացուցիչներ հանդես եկան հայտարարություններով՝ պաշտպանելով հանքի շահագործման անհրաժեշտությունը:

Դրանց հակառակվեցին բնապահպաններն ու տվյալ տարածաշրջանի բնակիչները՝ կտրականապես մերժելով հանքի շահագործման տարբերակը:

Ամուլսարի շահագործման դեմ են հանդես եկել մի շարք պաշտոնյաներ, մասնագետներ և հայտնիներ:

Ավելի մանրամասն՝ ի՞նչ եզրակացության մասին է խոսքը

Քննչական կոմիտեի նախագահ Հայկ Գրիգորյանը Կառավարության նիստի ժամանակ ներկայացնել է Ամուլսարի հանքի վերաբերյալ «Էլարդ» միջազգային փորձագիտական խմբի եզրակացությունը՝ առանձնացնելով 3 հիմնական կետ.

1. Ամուլսարի ստորգետնյա ջրերի և Ջերմուկի տերմալ աղբյուրների միջև որևէ կապ չկա:

2. Ամուլսարի ստորգետնյա ջրերի և Սևանի ավազանի միջև որևէ կապ չկա: Սակայն երկրաշարժի պարագայում հնարավոր է թթվային դրենաժի ինչ-որ կոնցենտրացիայի ներթափանցում Սպանդարյան-Կեչուտ ջրամբարի միջոցով Սևանա լճի ավազան, բայց այդ կոնցենտրացիայի համակցությունը Սևանա լճի ավազանի ծավալներում աննշան կլինի:

3. Ամենակարևոր հանգամանքը՝ Ամուլսարի ստորգետնյա ջրերի ազդեցությունն է Դարբ, Որոտան, Արփա գետերի վրա, որը հնարավոր է լինի, սակայն եթե «Լիդիան» ՓԲԸ-ն ձեռնարկի փորձագիտական խմբի կողմից ներկայացվող, առաջարկվող 16 մեղմման միջոց, այդ ռիսկերը կառավարելի կլինեն:

Մինչդեռ բնապահպաններն այլ շեշտադրումներ են անում.

Ինչո՞ւ պետք է շահագործվի. կարծիքներ

ՀՀ ԱԺ Իմ Քայլը խմբակցության պատգամավոր Հայկ Գևորգյանը նշել է, որ կա վտանգ. եթե չթույլատրվի հանքի շահագործումը, ապա շահառու ընկերությունը կարող է դիմել միջազգային արբիտրաժային դատարան՝ Հայաստանին պարտավորեցնելով վճարել հսկայական տուգանքներ: Վերջիններս պարզապես ծնկի կբերեն տնտեսությունը:

Բացի այդ, կան տեսակետներ, ըստ որոնց՝ հանքի շահագործումը կրելու է ժամանակավոր բնույթ, օժանդակելու է ՀՀ տնտեսության զարգացմանը, այնուհետև մղվելու է հետին պլան՝ իր տեղը զիջելով «կանաչ տնտեսությանը»:

Միաժամանակ նշվում է, որ շահագործող ընկերությունն արդեն կատարել է բավականաչափ ներդրումներ, ուստի դրանցից հրաժարումն ու շահագործման մերժումը կարող են խոչընդոտ հանդիսանալ նաև այլ՝ առկա և պոտենցիալ ներդրողների համար:

Ինչո՞ւ չպետք է շահագործվի

Իշխանական թևի պատգամավորները տարակարծիք են հանքի շահագործման հարցում:

Հանքի շահագործումը թույլ չտալու հիմնավորումներով հայտարարություններ են անում բնապահպանները:

Իրավաբան Նազենի Վարդանյանը վստահեցնում է, որ Լիդիան Արմենիա ընկերությունն իրավասու չէ դիմելու Արբիտրաժային դատարան, ուստի Հայաստանի առաջ տուգանքներ վճարելու սպառնալիք չկա: Մյուս կողմից, դատարանում հաղթելու հանգամանքը ևս միանշանակ չէ:

Օգոստոսի 19. Ի՞նչ է տեղի ունեցել այսօր

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ երեկոյան հանդես կգա Ամուլսարի վերաբերյալ հայտարարությամբ:

Բաղրամյան 26-ում տեղի ունեցած քննարկումը բնապահպաններից մեկը բոյկոտել է, ասել է «իր ասելիքը» և դուրս եկել:

Բաղրամյան 26-ում քննարկման ավարտից հետո ակտիվիստները փորձել են Ազգային ժողովի այգում կազմակերպել հանրային քննարկում, սակայն ոստիկանությունը թույլ չի տվել: Պողոտան փակելու փորձից հետո կան նաև ձերբակալվածներ:

Հաջորդ քննարկումը տեղի է ունեցել Իմ Քայլի պատգամավորների հետ՝ ՔՊ կուսակցության գրասենյակում, որի մասին մանրամասներ է ներկայացրել Ալեն Սիմոնյանը.

Ի՞նչ են ակնկալում Փաշինյանից

Վարչապետն ավելի վաղ հայտարարել էր, որ եթե նշվեն բնապահպանական վտանգներ Ջերմուկի ջրային ավազանի և Սևանա լճի համար, ապա հանքի շահագործման ծրագիրն ընդհանրապես կփակվի: Նրա խոսքով՝ եթե փորձաքննության արդյունքում հայտնի դառնա, որ այդ վտանգները կառավարելի են, մեծ չեն, ապա ծրագիրը կաշխատի:

Նիկոլ Փաշինյանը նշել էր նաև, որ պետբյուջեից 300 հազար դոլար է հատկացվել՝ փորձաքննության իրականացման նպատակով միջազգային բարձր հեղինակություն ունեցող ընկերություն ներգրավելու համար: Այն պետք է պատասխաներ հարցերին՝ Ամուլսարի հանքի շահագործման պայմաններում առաջացող բնապահպանական վտանգները կառավարելի՞ են, թե՞՝ ոչ, ընդունելի՞ են, թե՞՝ ոչ:

Հիշեցնենք՝ «Լիդիան» ընկերության աշխատանքերը դադարեցվել են 2018թ. հունիսի 22-ից: Այն ժամանակ հարակից գյուղի բազմաթիվ բնակիչներ, բնապահպաններ և ակտիվիստներ փակել էին ճանապարհը՝ թույլ չտալով շահագործել հանքը: