Չնայած կորոնավիրուսի համավարակին՝ 2 հոգանոց անձնակազմով տիեզերանավի արձակումը նախատեսվում է այս գիշեր: Ինչպե՞ս են մինչ այդ կազմակերպվել թռիչքները, ինչո՞վ է սա կարևոր և ինչպե՞ս հետևել արձակմանը:
Crew Dragon-ը ՄՏԿ կհասցնի 2 տիեզերագնացների / © SpaceX
NASA-ն 2011թ.-ից հետո առաջին անգամ ԱՄՆ-ի տարածքից դեպի Միջազգային տիեզերակայան (ՄՏԿ) է գործուղելու ամերիկացի տիեզերագնացների: Առաքելությունն առաջինը կլինի նաև SpaceX-ի Crew Dragon տիեզերանավով թռիչքի առումով:
Տիեզերանավի արձակումը տեղի կունենա այս գիշեր՝ Երևանի ժամանակով 00:33-ին՝ Քենեդիի անվան տիեզերական կենտրոնի մեկնարկային հրապարակից: Falcon 9 հրթիռը ՄՏԿ կհասցնի SpaceX-ի Crew Dragon տիեզերանավը: Անձնակազմը բաղկացած է երկու տիեզերագնացներից՝ Դագ Հերլիից և Բոբ Բենքենից:
Գործակալությունը որոշել է չչեղարկել և չհետաձգել մեկնարկը՝ ՄՏԿ-ի աշխատանքային կարգավիճակին աջակցելու անհրաժեշտությամբ պայմանավորված: Սակայն կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով NASA-ն չի թույլատրելու ազատորեն դիտել արձակումը համապատասխան հարթակներից: Արձակմանը, միաժամանակ, մասնակցելու են լրագրողները, սակայն՝ սահմանափակ քանակով:
Crew Dragon-ի արձակումն ամերիկյան տիեզերագնացության համար նշանակալից է երկու պատճառով. ԱՄՆ-ը «Շաթլ» ծրագրի փակումից հետո առաջին անգամ սեփական տարածքից տիեզերք կուղարկի տիեզերագնացներին, իսկ 18 տարի առաջ հիմնված SpaceX-ի համար սա առաջին թռիչքային առաքելությունը կլինի: Բացի այդ՝ արձակումը նշանակալից է մասնավոր տիեզերագնացության համար. մինչ օրս ոչ մի մասնավոր ընկերություն մարդկանց չի ուղարկել տիեզերք:
2011թ.-ից սկսած տիեզերագնացները ՄՏԿ են հասել ռուսական «Союз»-ների օգնությամբ. ԱՄՆ-ը չի ունեցել սեփական թռիչքային տիեզերանավերը: Ռուսական տիեզերանավում մեկ տեղի համար NASA-ն Ռոսկոսմոսին վճարել է միջինում 55,4 մլն դոլար, ընդ որում՝ գինը մշտապես բարձրացվել է՝ հասնելով ընդհուպ մինչև 86 մլն դոլարի:
Ամերիկացիների կողմից «Союз»-ներից հրաժարվելու պատճառով Ռոսկոսմոսն էական կորուստներ կարող է կրել: Մինչ օրս Ռոսկոսմոսն այդ ծառայության համար գերշահույթ է ստացել, քանի որ մեկ տեղի ինքնարժեքը չի գերազանցել 5 մլն դոլարը: Ապրիլի 10-ին ռուսական ընկերության ղեկավար Դմիտրի Ռոգոզինը NASA-յին ու SpaceX-ին մեղադրել է դեմպինգի մեջ, ինչի պատճառով Ռոսկոսմոսը ստիպված է արձակումների գինը նվազեցնել 30%-ով:
«Շաթլ» ծրագրի դադարեցումից հետո NASA-ն սկսել է մասնավոր ընկերությունների կողմից նոր սերնդի թռիչքային տիեզերանավերի արտադրության ծրագիրը: 2014թ. SpaceX-ը և Boeing-ը շահել են մրցույթը՝ ստանալով 2,6 և 4,2 մլրդ դոլար՝ 2017թ. անձնակազմի արձակումն իրականացնելու համար:
Արդյունքում ընկերություններից ոչ մեկն էլ չի հասցրել, սակայն SpaceX-ին հաջողվել է թեստային հաջողված թռիչքներով շրջանցել է Boeing-ին: Հունվարին ընկերությունն ավարտել է վթարային փրկության համակարգի թեստավորումը, իսկ դրանից մի ամսից էլ քիչ ժամանակ առաջ Boeing-ի տիեզերանավը չի կարողացել անցնել ուղեծիր դուրսբերման փորձարկումը:
Crew Dragon-ի մայիսյան արձակումը SpaceX-ի տիեզերանավի համար վերջին թեստն է լինելու, որից հետո միայն NASA-ն կհաստատի նրան ՄՏԿ տիեզերագնացներին պարբերաբար ուղարկելու համար: Հերլին և Բենքենը Crew Dragon-ի անձնակազմի առաջին անդամներն են, նախկինում երկուսն էլ աշխատել են որպես ռազմական օդաչու-փորձարկողներ, ինչպես նաև համարվում են ԱՄՆ տիեզերական առաքելության վետերաններ, թռչել են «Շաթլներով»:
Տիեզերագնացները տիեզերքում կմնան մինչև 110 օր, առաքելության տևողությունը կախված կլինի նրանից, թե երբ պատրաստ կլինի հաջորդ առևտրային արձակումը: Վերադարձի համար կիրառվելու է Crew Dragon-ի պատիճը, որը վայրէջք կկատարի Ֆլորիդայի ափերի մոտ:
Չնայած նրան, որ Crew Dragon-ի և Starliner-ի առաքելությունների համար NASA-ն է վճարում, դրանք մասնավոր ընկերությունների սեփականությունն են: Ի տարբերություն գործակալության նախորդ ծրագրերի՝ այս անգամ նա ընկերությունների հաճախորդի կարգավիճ ունի:
Եթե արձակումը եղանակային պայմանների պատճառով չհետաձգվի, այն կկայանա Երևանի ժամանակով 00:33-ին: NASA-յի հեռարձակումը մեկնարկելու է ժամը 20:15-ից: Հեռարձակմանը կարող եք հետևել մեր կայքում:
Մեկնարկից հետո Crew Dragon-ի անձնակազմ անձամբ թռիչքային թեստ կանցնացնի և կապի դուրս կգա Երկրի հետ, իսկ Falcon 9-ի առաջին աստիճանը պետք է վայրէջք կատարի բեռնանավի վրա:
Հինգշաբթի օրը ժամը 19:39-ին տիեզերանավը կմիանա ՄՏԿ-ի ամերիկյան հատվածին: Այնտեղ տիեզերագնացները մեկից մի քանի ամիս կանցկացնեն, ապա Երկիր կվերադառնան նույն Crew Dragon-ով:
UPD. SpaceX-ի Crew Dragon տիեզերանավի առաջին թռիչքը մարդկանց մասնակցությամբ եղանակային վատ պայմանների պատճառով հետաձգվել է:
Արձակման հետաձգման մասին որոշումը կայացվել է վերջին պահին՝ մեկնարկից 17 րոպե առաջ, երբ Falcon 9 հրթիռի մեջ արդեն վառելիք էր լցվում, իսկ մասնագետները վերջին ստուգումներն էին անում: Տիեզերագնացները Crew Dragon-ի ներսում էին:
Հաջորդ փորձը նախատեսված է մայիսի 30-ին, Երևանի ժամանակով 23:22-ին: NASA-ն և տիեզերագնացները նույն պատրաստությունը կանցնեն, ինչ առաջին փորձի ժամանակ:
Իրանական աղբյուրը տեղեկացնում է, որ Թուրքիան ու Բաքուն մտադրություն են ունեցել հանկարծակի հարձակում ձեռնարկել Հայաստանի…
Քանի դեռ վերլուծական շրջանակներում փորձում են վեր հանել Իրանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության իրական պատճառներն…
Ռուսական խաղաղապահ ստորաբաժանումն Արցախի «Հյուսիս» տեղանքում հրադադարի հնարավոր խախտումների կանխման և դիտակետերի անվտանգության ապահովման վարժանքներ…
Լճի ափամերձ եզրագիծը նահանջել է 1 կմ-ով, ջրի մակարդակն ընկել է 22-23 մ-ով: Ցամաքած հատվածներում…
Վարչապետ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Լևոն Մազմանյանն ուշագրավ վերլուծություն է հրապարակել իր ֆեյսբուքյան էջում, որտեղ անդրադարձել…
Ի հեճուկս Ալիևի փորձերին՝ «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումը միջազգային փաստաթղթերից դուրս մղելու ուղղությամբ, Ստրասբուրգում ընդունվել է…