Categories: Գիտություն

Անտարկտիդայում առաջին անգամ գորտի մնացորդներ են հայտնաբերել

Հնագույն գտածոն, պարզվել է, ժամանակակից սաղավարտագլուխ սուլորդների ընտանիքից է, որոնք բնակվում են Հարավային Ամերիկայի լեռնային տաք ու խոնավ հովիտներում:

Անտարկտիկայի թերակղզու հյուսիսային եզերքում գտնվող Սիմոր կղզում հետազոտություն իրականացնող գիտնականներն այնտեղ հայտնաբերել են գորտի կոնքազդրային հոդերի և գանգի նմուշներ: Այս գտածոն կարող է էականորեն փոխել Անտարկտիդայի հնագույն կլիմայի վերաբերյալ:

Նախկինում գիտնականներն այս մայրցամաքում բազմիցս են հայտնաբերել հսկա երկկենցաղների գոյության ապացույցներ. կենդանիներն այստեղ թագավորել են շուրջ 200 միլիոն տարի առաջ՝ Տրիասային դարաշրջանում: Սակայն ներկայումս գոյություն ունեցող երկկենցաղներին հիշեցնող մնացորդներ հետազոտողները մինչև վերջերս չեն հայտնաբերել:

Գտածոները շուրջ 40 միլիոն տարեկան են: Սիմոր կղզում հայտնաբերված ոսկորների կառուցվածքը ցույց է տալիս, որ այս գորտը պատկանել է Calyptocephalellidae ընտանիքին: Դրա ժամանակակից ներկայացուցիչները՝ սաղավարտագլուխ սուլորդները, ներկայումս բնակվում են Հարավային Ամերիկայում՝ Կենտրոնական Անդերի տաք ու խոնավ հովիտներում: Այս հանգամանքը փաստում է, որ ընդամենը 40 միլիոն տարի առաջ նմանատիպ բնակլիմայական պայմաններ են եղել նաև Անտարկտիդայում:

Հնագույն գորտի անթատակի ոսկորների մնացորդները / © Mors, Reguero & Vasilyan, Scientific Reports, 2020

Գտածոն փոխում է գիտնականների պատկերացումներն այն մասին, թե ինչ շեշտակիորեն է փոխվել կլիման այդ մայրցամաքում: Գիտնականների մեծ մասի խոսքով՝ Անտարկտիդան բավականին արագորեն է ծածկվել սառույցով՝ շուրջ 40 միլիոն տարի առաջ, Ավստրալիայից առանձնանալուց հետո (վերջինիս հետ մինչ այդ կազմել է Գոնդվանա գերմայրցամաքի մասը): Սակայն մի շարք տվյալներ մատնանշում են, որ Անտարկտիդայում սառցաշերտերի ձևավորումը մեկնարկել է դեռ մինչև Երկրի հարավային կիսագնդի ժամանակակից մայրցամաքներից լիովին անջատվելը:

Հետազոտության հեղինակներից հնէաբան Թոմաս Մերսը նշել է, որ հարցն այն է, թե ինչքանով է մայրցամաքում ցուրտ եղել և ինչեր են այնտեղ բնակվել, երբ սկսել է ձևավորվել սառցաշերտը: Նրա խոսքով՝ գորտը ևս մեկ ապացույց է այն բանի, որ այն ժամանակ առնվազն Անտարկտիկայի թերակղզում բնական միջավայրը դեռևս նպաստավոր է եղել սառնարյուն կենդանիների համար, ինչպիսիք են ռեպտիլիաները (սողուններ) և ամֆիբիաները (երկկենցաղներ):

Ավելի վաղ հաղորդվել է, որ Հարավային Ավստրալիայում հայտնաբերվել են ժամանակակից բազմաբջիջ կենդանիների հնարավոր նախնու մնացորդները, իսկ Մյանմայի տարածքում հնէաբանները գտել են «անցումային օղակը» իշամեղուների և մեղուների միջև:

Վերջին նորություններ

Ծրագրել են հարձակում Սյունիքի վրա, բայց «քամին այս անգամ նույն ուղղությամբ չի փչելու»

Իրանական աղբյուրը տեղեկացնում է, որ Թուրքիան ու Բաքուն մտադրություն են ունեցել հանկարծակի հարձակում ձեռնարկել Հայաստանի…

30.09.2021

Ադրբեջանը Թուրքիայի և Իսրայելի դոպինգի տակ է. Իրանում զգուշացնում են Բաքվին

Քանի դեռ վերլուծական շրջանակներում փորձում են վեր հանել Իրանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության իրական պատճառներն…

29.09.2021

Ռուսներն Արցախում սադրանքները կանխելու և դիրքերի վրա հարձակումը հետ մղելու վարժանքներ են կատարել

Ռուսական խաղաղապահ ստորաբաժանումն Արցախի «Հյուսիս» տեղանքում հրադադարի հնարավոր խախտումների կանխման և դիտակետերի անվտանգության ապահովման վարժանքներ…

29.09.2021

Էկոլոգիական աղետ է սպասվում. Վանա լիճը ցամաքում է

Լճի ափամերձ եզրագիծը նահանջել է 1 կմ-ով, ջրի մակարդակն ընկել է 22-23 մ-ով: Ցամաքած հատվածներում…

28.09.2021

Ո՞ր հիմնական խնդիրների չլուծման պատճառով ունեցանք այս աղետալի իրավիճակը. Լևոն Մազմանյան

Վարչապետ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Լևոն Մազմանյանն ուշագրավ վերլուծություն է հրապարակել իր ֆեյսբուքյան էջում, որտեղ անդրադարձել…

28.09.2021

ԵԽԽՎ-ն Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ կարևոր բանաձև է ընդունել

Ի հեճուկս Ալիևի փորձերին՝ «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումը միջազգային փաստաթղթերից դուրս մղելու ուղղությամբ, Ստրասբուրգում ընդունվել է…

27.09.2021