Փորձարկումները բացահայտել են «հակապատվաստումայինների» հոգեբանության հիմնական առանձնահատկությունները

Չնայած բժիշկների բոլոր ջանքերին`«հակապատվաստումային շարժումներն» ակտիվորեն քարոզում են իրենց տեսակետները և արդեն զգալի ազդեցություն են ցուցաբերում հանրային առողջության վրա: Հաղթահարելի համարվող ծաղիկ հիվանդությունը 2019թ. ԱՄՆ-ում վարակել է ավելի քան 1000 մարդու՝ հիմնականում «հակապատվաստումայինների»: Տեխասի տեխնիկական համալսարանի հետազոտողները (Մարկ Լակուր, Թայլեր Դևիս) ուսումնասիրել են նրանց հոգեբանության որոշ առանձնահատկություններ:

Հեղինակները փորձարկումներ են անցկացրել մոտ 160 կամավորների մասնակցությամբ: Առաջին փուլում մանրակրկիտ հարցաթերթիկի օգնությամբ գիտնականները բազմակողմանիորեն գնահատել են նրանց մոտեցումները պատվաստման վերաբերյալ, ներառյալ դրա հետ կապված վախերը, ապրումները, մոլորությունները և քաղաքացիական և առողջապահական ինստիտուտների նկատմամբ վստահության մակարդակը:

Երկրորդ փուլում կամավորները պատասխանել են հարցերի ավելի լայն շրջանակի՝ գնահատելով պատվաստման հետ կապ չունեցող վտանգները՝ քաղցկեղից կամ կենդանիների խայթոցից, ավտովթարից, ծննդաբերելու կամ ջրհեղեղի ժամանակ տուժելու կամ մահանալու հավանականությունը և այլն: Պարզվել է, որ պատվաստման նկատմամբ խիստ անվստահություն դրսևորող մարդիկ բոլոր տեսակների վտանգներն ավելի քիչ հստակությամբ են գնահատում, քան նրանք, ովքեր վստահում են պատվաստմանը: Մասնավորապես, նրանք զգալիորեն չափազանցացնում են համեմատաբար հազվադեպ երևույթներից մահանալու հավանականությունը:

Թայլեր Դևիսը նշել է, որ հնարավոր էր ավելի վաղ կանխատեսել, որ պատվաստման նկատմամբ թերահավատություն ցուցաբերողները հակված են նրա հետ կապված վտանգները չափազանցացնելու: Սակայն, գիտնականի խոսքով, անսպասելի էր, որ դա վերաբերում է նաև բացասական, իրապես մահացու վտանգներին: Հետազոտության ընթացքում հայտնի են դարձել նաև պատվաստման հետ կապ չունեցող երևույթների վտանգի գերագնահատում: Դա թույլ է տալիս համարել, որ առկա են խորքային իմացական և գերզգայական դիրքորոշումներ, որոնք ազդում են ««հակապատվաստումային» թերահավատության» զարգացման վրա:

Այնուհետև հոգեբանները կրկնել են փորձարկումները, սակայն երկրորդ փուլում կամավորները հավանականություններն արդեն գնահատել են չեզոք կամ նույնիսկ դրականորեն՝ եռյակի ծնունդից մինչև Հռոմի Պապի` ԱՄՆ կատարելիք այցից: Պարզվել է, որ այս դեպքում «հակապատվաստումայինների» հակվածությունը հազվադեպ վտանգների չափազանցացնելու առումով խիստ չեն արտահայտվում. ակներև է, որ այդ իմացական աղավաղումն առաջին հերթին վերաբերում է իրապես վտանգավոր երևույթներին:

Մարկ Լակուրի կարծիքով՝ «հակապատվաստումային» թերահավատները այնքան էլ լավ չեն գնահատում բացասական երևույթները. հումորային պատմություններով նրանց շեղելը հեշտ է: Օրինակ՝ պատվաստումից երեխայի մոտ իսկապես կարող են լինել ջղաձգումներ. դա հազվադեպ, բայց պատահում է: Գիտնականի խոսքով՝ հակվածություն ունեցող մարդիկ ամենայն հավանականությամբ կմիանան Facebook-ի խմբին, որտեղ նման դեպքերն ակտիվորեն «կտարածվեն»: Այդպես գլոբալ թրենդներում իմացական աղավաղումները վերածվում են հումորային իրավիճակների: