Հոտառության կորուստը սովորաբար տեղի է ունենում, երբ քիթը փակ է: Իսկ այս դեպքում պատճառն այլ է. վարակի ներթափանցման դեպքում քթի՝ հոտառության համար պատասխանատու հատվածը փակվում է այտուցված փափուկ հյուսվածքներով ու լորձով:
Հոտառական համակարգ / © medicalstocks/iStock/Getty Images Plus
Covid-19-ին բնորոշ ախտանշաններից մեկն անոսմիան է՝ հոտառության կորուստը: Սովորաբար դա պայմանավորված է լինում քթի հագեցվածությամբ, սակայն կորոնավիրուսային վարակով պացիենտները կարող են քթով շնչել և հոտ չզգալ: Մի քանի շաբաթ տևած հետազոտություններից հետո գիտնականները ներկայացրել են այդ երևույթի մոդելը:
Ստանալով Covid-19-ի պատճառով անոսմիա ունեցող մարդկանց քթի և խոռոչի համակարգչային տոմոգրաֆիայի պատասխանները՝ գիտնականները պարզել են, որ քթի այն հատվածը, որը պատասխանատու է հոտառության համար, փակվում է այտուցված փափուկ հյուսվածքներով ու լորձով: Քթի և խոռոչի մյուս հատվածում փոփոխություն տեղի չի ունենում, այդ պատճառով քթով շնչելու խնդիր չի առաջանում:
Հայտնի է, որ կորոնավիրուսն օրգանիզմը վարակում է վերին շնչուղիներում առկա բջիջների մակերեսներին ACE2 ռեցեպտորների ամրակցման միջոցով: TMPRSS2 սպիտակուցը բջջի մեջ սողոսկելու հարցում աջակցում է վիրուսին: Հայտնվելով բջջի ներսում՝ վիրուսը կարող է բազմանալ՝ առաջացնելով իմունային համակարգի բորբոքային պատասխան:
Ի սկզբանե ենթադրվել է, որ վիրուսը կարող է վարակել և վնասել հոտառական նեյրոններին (բջիջներ, որոնք հոտի մոլեկուլի ազդանշանը փոխանցում է ուղեղի այն հատվածին, որտեղ այդ ազդանշանը վերափոխվում է հոտի): Սակայն միջազգային հետազոտական խմբի աշխատանքի արդյունքները ցույց են տվել, որ հոտառական նեյրոնների վրա ACE2 բջիջներ չկան: Սակայն առկա են այսպես կոչված սուստենտակուլյար բջիջների վրա, որոնք աջակցում են հոտառական նեյրոններին:
Գիտնականները ենթադրում են, որ հենց այդ բջիջների վնասումն է առաջացնում իմունային պատասխան և այտուց, բայց հոտառական նեյրոններին չի դիպչում: Երբ իմունային համակարգը հաղթահարում է վիրուսը, այտուցն անկում է, և հոտի մոլեկուլները կրկին կարող են հասնել չվնասված ռեցեպտորների մոտ:
Լուրջ զարգացումների դեպքում բորբոքված գոտին ամեն դեպքում այլ բջիջների կարող են վնասել: Այդ դեպքում հոտառության վերականգնումը դանդաղ է ընթանում, ուստի հոտառական նեյրոններին ժամանակ է պետք՝ ցողունային բջիջները պահուստից դեպի քթի լորձաթաղանթը վերագեներացնելու համար:
Նախնական առողջացումը հաճախ կապված է հոտառության խախտման՝ պարոսմիայի հետ, երբ նյութերն այնպիսի հոտ չունեն, ինչպես նախկինում: Օրինակ՝ այդպիսի խնդիրներ ունեցողներից շատերը սուրճի հոտի փոխարեն կեղտաջրի հոտ են զգում:
Լավ լուրն այն է, որ հոտառական նեյրոնները կարող են վերագեներացվել: Հնարավոր է այդ վերագեներացիան օգտագործել և ուղղել «քթի ֆիզիոթերապիայի»՝ հոտի մարզման օգնությամբ:
Իրանական աղբյուրը տեղեկացնում է, որ Թուրքիան ու Բաքուն մտադրություն են ունեցել հանկարծակի հարձակում ձեռնարկել Հայաստանի…
Քանի դեռ վերլուծական շրջանակներում փորձում են վեր հանել Իրանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության իրական պատճառներն…
Ռուսական խաղաղապահ ստորաբաժանումն Արցախի «Հյուսիս» տեղանքում հրադադարի հնարավոր խախտումների կանխման և դիտակետերի անվտանգության ապահովման վարժանքներ…
Լճի ափամերձ եզրագիծը նահանջել է 1 կմ-ով, ջրի մակարդակն ընկել է 22-23 մ-ով: Ցամաքած հատվածներում…
Վարչապետ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Լևոն Մազմանյանն ուշագրավ վերլուծություն է հրապարակել իր ֆեյսբուքյան էջում, որտեղ անդրադարձել…
Ի հեճուկս Ալիևի փորձերին՝ «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումը միջազգային փաստաթղթերից դուրս մղելու ուղղությամբ, Ստրասբուրգում ընդունվել է…