Կենսաբանները պարզել են, թե ինչպիսի ազդեցություն են ունենում ռադիոալիքները ձկների սաղմերի վրա: Պարզվել է, որ դրանք էական ազդեցություն չեն ունենում մահացության, կազմաբանության և լույսին արձագանքելու վրա, սակայն որոշակիորեն ճնշում են զգայաշարժողական գործառույթները: Թե ինչպես դրանք կանդրադառնան հասուն առանձնյակների վրա, դեռ պետք է պարզել:
Դանիո-ռերիո ձկներ / © aquarium-doma
Փորձարկման համար Օրեգոնի համալսարանի գիտնականների խումբը Ֆարադեյի վանդակից պատրաստված խցիկում տեղադրել են դանիո-ռերիո՝ ակվարիումային հայտնի ձկան ձկնկիթները: Խցիկին միացրել են ալեհավաք և հաղորդիչ, որը ճառագայթել է 3.5 ԳՀց հաճախականությամբ (4G և 5G կապի աշխատանքի համար կիրառվող) ռադիոալիքներ: Որպեսզի լաբորատոր պայմանները չազդեն սաղմերի զարգացման վրա, գիտնականները հետևել են ջերմաստիճանին (28-29 աստիճան Ցելսիուս) և ջրի մակարդակին (ձկնկիթների նկատմամբ առնվազն 5 մմ բարձրություն):
Արգասավորումից հետո 6-րդ ժամից սկսած նմուշները 42 ժամվա ընթացքում ենթարկվել են ալիքների ազդեցությանը: Եվս 3 օր ճառագայթել են հնարավոր փոփոխությունների օրինակով: Վերլուծությունը ցույց է տվել, որ մահացության և կազմաբանության (մորֆոլոգիա) վրա էական ազդեցություն տեղի չի ունեցել: Ճառագայթումը չի ազդել նմուշների՝ պայծառ և խավար լույսին արձագանքելու ունակության վրա: Սակայն հայտնաբերվել է վախի արձագանքման որոշակի արգելակում, ինչը խոսում է մի քանի զգայաշարժողական (սենսոմոտորային) խանգարումների մասին: Հեղինակների կարծիքով՝ դա կարող է նյարդամկանային համակարգի խանգարման վաղ ցուցիչ հանդիսանալ, որն ի հայտ է գալիս հասուն առանձնյակների մոտ:
Արդյունքներն էականորեն տարբերվում են նախորդ հետազոտության տվյալներից: Նրա համաձայն՝ ակվարիումային ձկների սաղմի վրա 100 ՄՀց հաճախականությամբ ռադիոալիքների ազդեցությունը հանգեցնում է զարգացման հապաղման: Այսպիսի տարբերությունը կարելի է բացատրել փորձի մեկնարկի ժամանակից (նախորդ փորձում ալիքներով ազդեցությունը սկսել են անմիջապես արգասավորումից հետո, իսկ վերջինում՝ 6 ժամ հետո), մինչդեռ զարգացման վաղ փուլերում սաղմերն առավել զգայուն են, իսկ 100 ՄՀց հաճախականությունը, հնարավոր է, կենսաբանորեն առավել ակտիվ է եղել, քան 3,5 ԳՀՑ-ը:
Խումբն օգտագործել է ազդանշանի՝ արհեստականորեն բարձրացված մակարդակ, որպեսզի մեծ հավանականությամբ հայտնաբերի ճառագայթման հետևանքները: 8,27 Վտ/կգ ռադիոհաճախականությամբ ազդեցությունը շուրջ 200 անգամ ավելին է, քան այն, որը մարդը ստանում է բջջային հեռախոսից, և 100 անգամ ավելի շատ, քան մենք կարող ենք ստանալ՝ բնակչության ընդհանուր ճառագայթման դեպքում: Ազդանշանի նույնիսկ այդպիսի բարձր մակարդակի դեպքում խոշոր հետևանքների բացակայությունը ցույց է տալիս, որ մարդկանց համար 3,5 ԳՀց հաճախականությամբ ազդեցությունն, ամենայն հավանականությամբ, լավորակ կլինի:
Գիտնականները նշում են, որ իրենց եզրակացությունները դեռ ամբողջական չեն: Հեղինակների խոսքով՝ հնարավոր է, որ ռադիոճառագայթման՝ հետազոտությունում հայտնաբերված արդյունքները լինեն անցողիկ, և սաղմերը կարողանան վերականգնվել կամ համակերպվեն կայուն ազդանշանին՝ ազդեցության ավարտի (արգասավորումից 48 ժամ հետո) և փորձարարական չափումների միջև (արգասավորումից 120 ժամ հետո): Առաջիկա հետազոտություններում նրանք մտադիր են կիրառել բջջային կապի ազդանշանները՝ առավել տևական ազդեցությամբ և ալիքների հաճախականության արագ մոդուլավորմամբ: Բացի այդ, նախատեսվում է ուսումնասիրել սաղմնային կառուցվածքի վրա ռադիո և այլ տեսակի ճառագայթման կամ քիմիական սթրեսորների ազդեցությունները:
Իրանական աղբյուրը տեղեկացնում է, որ Թուրքիան ու Բաքուն մտադրություն են ունեցել հանկարծակի հարձակում ձեռնարկել Հայաստանի…
Քանի դեռ վերլուծական շրջանակներում փորձում են վեր հանել Իրանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության իրական պատճառներն…
Ռուսական խաղաղապահ ստորաբաժանումն Արցախի «Հյուսիս» տեղանքում հրադադարի հնարավոր խախտումների կանխման և դիտակետերի անվտանգության ապահովման վարժանքներ…
Լճի ափամերձ եզրագիծը նահանջել է 1 կմ-ով, ջրի մակարդակն ընկել է 22-23 մ-ով: Ցամաքած հատվածներում…
Վարչապետ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Լևոն Մազմանյանն ուշագրավ վերլուծություն է հրապարակել իր ֆեյսբուքյան էջում, որտեղ անդրադարձել…
Ի հեճուկս Ալիևի փորձերին՝ «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումը միջազգային փաստաթղթերից դուրս մղելու ուղղությամբ, Ստրասբուրգում ընդունվել է…