Ֆիլմում ներկայացվում են հիվանդություններ, որոնք հանցագործությունների պատճառ են ներկայացվում: Հոգեկան խանգարումը, իրականում, սպանության հետ անմիջական կապ չունի:
Թոդ Ֆիլիպսի «Ջոկեր» ֆիլմը մեծ լսարան է ձեռք բերել: Նրանում դիտողներից յուրաքանչյուրն իր համար նշանակալից երևույթ է ընկալում՝ միայնակ, հասարակությունից մեկուսացած մարդու, սոցիալական մեկնաբանություն, սովորական սուպերհերոս կամ սուպերչար կերպար: Ֆիլմն արժանացել է բազմաթիվ քննադատությունների՝ նշելով, որ ֆիլմում ավելորդ կերպով ռոմանտիզացված է մարդը, ով ցանկանում է վրեժ լուծել հասարակությունից: Բլոգերներն ու մամուլն այն կապել են դպրոցներում կամ հանրային վայրերում զանգվածային սպանությունների խնդրի հետ:
«Ջոկեր» ֆիլմի հերոսը, հաղորդավարին սպանելիս, հայտարարում է, որ այսպես է լինում, երբ հոգեկան հիվանդին համատեղում են հանրության հետ, որը նրան վերաբերվում է ինչպես աղբի:
Ռեժիսորի խոսքով՝ ֆիլմը պետք է պարզապես ուշադրություն հրավիրեր հոգեկան խանգարումներ ունեցող մարդկանց խնդիրների վրա: Հաղորդվում է, սակայն, որ ֆիլմում կան մի շարք բացթողումներ, որոնք կարող են վնասել տառապող մարդկանց, նրանց ավելի մարգինալացնել: Տեսնենք, թե ինչով են տարբերվում «Ջոկերի» հիվանդություններն իրականից:
Արթուր Ֆլեկի հիվանդությունը մի շարք խանգարումների ամբողջություն է: Թոդ Ֆիլպսը չի ցանկացել այս կարևոր կերպարին միայն մեկ հիվանդություն հատկացնել, ուստի ֆիլմում հերոսի հետ «ինչ-որ բան այն չէ», և ցուցադրվում են տարբեր ախտանիշներ: Վերջիններս ունենում են տարբեր ընթացք ու հետևանքներ, շրջապատի համար առաջացնում են բազմաթիվ վտանգներ:
Ներկայումս հոգեկան խանգարումների վերաբերյալ հստակ դիրքորոշում չկա: Այդ պատճառով էլ դրանք խանգարում են կոչվում, և ոչ՝ հիվանդություն: Այն ազդում է զգացումների, ցանկության, ինտելեկտի, մտածմունքի, վարքի վրա: Խանգարումները կարող են լինել ժամանակով կամ մշտական, վտանգավոր կամ կառավարելի:
«Ջոկերի» գլխավոր հերոսի մոտ առկա են միաժամանակ մի քանի հիվանդություններ: Ի սկզբանե Արթուր Ֆլեկի մոտ առկա է անգիտակցական բռնարար ծիծաղ (պսևդոբուլբարային սինդրոմ): Սա ներվոլոգիական հիվանդություն է, ոչ թե հոգեկան, քանի որ տուժում են դիմային մկաններին իմպուլս հաղորդող ուղիները: Այս դեպքում հոգեկան խանգարման խնդիր չկա, քանի որ հերոսի համար ծիծաղելի չէ, պարզապես դա կատարվում է իր կամքից անկախ:
Ֆիլմում առկա է հալյուցինացիա և զառանցանք: Օրինակ, Զազա Բիթցի հերոսուհին հերոսի հետ ակումբում է, ապա՝ հանդիպմանը, հիվանդանոցում, ավելի ուշ հայտնի է դառնում, որ դա ուղղակի տեսիլք է: Այս նշանները միասին կազմում են պարանոյայի ախտանիշը, որը բնորոշ է մտագարությանը (շիզոֆրենիա):
Սա ծանր, անբուժելի և խորացող հիվանդություն է, որի դեպքում մարդը չի կարողանում ադեկվատ գնահատել շրջակա աշխարհը: Միայն հատուկ դեղամիջոցների օգնությամբ բուժումները կարող են հիվանդին օգնել և դանդաղեցնել հիվանդության ընթացքը:
Արթուրի մոտ առկա է նաև բացասական մտքերի խնդիրը, որը բնորոշ է դեպրեսիային և երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարմանը: Սա արտահայտվում է էյֆորեայով և հիպերակտիվությամբ, որոնք երևում են ֆիլմի վերջին հատվածում: Հերոսի մոտ նկատվում է նաև հետտրավմային սթրեսային խանգարում. խնդիրների մեծ մասը նրա մոտ առաջացել են մանկության տարիներին նրա նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի պատճառով:
Ֆիլմում երևում է նաև անհատի ապասոցիալական խանգարման կամ սոցիոպատիայի մասին: Այդպիսի խնդիրներ ունեցողներն առանձնանում են ագրեսիվությամբ, էգոիզմով, դաժանությամբ, սոցիալական նորմերի ժխտմամբ: Նրանք հաճախ հակված են հանցագործությունների և հակասոցիալական գործողությունների: Այս խնդրով տառապողները, սակայն, հասկանում են, թե ինչ են անում և մտավոր խախտում չունեն:
Այսպիսով, հեղինակները Ջոկերի կերպարում համախմբել են միանգամից մի քանի հիվանդություն, սակայն դրանցից ոչ մեկն ամբողջությամբ չեն ներկայացրել: Արդյունքում` այդ հիվանդությունների միայն խիստ բացասական կողմերն ու ոչ արժանահավատ երևույթներն են արտահայտվել ֆիլմում
Որոշ խանգարումներ, իրապես, կարող են ծագել ու խորանալ կյանքի տրավմատիկ փորձի, սթրեսի, անհաջողություններ, ճնշումների հետևանքով: Բայց, միաժամանակ, շատ հիվանդություններ առաջանում են անկախ:
Օրինակ, անհատի բիպոլյար խանգարումը ներքին պատճառներ ունի, շիզոֆրենիան նույնպես կապվում է գենետիկ խախտումների հետ: Մինչ օրս հոգեկան հիվանդությունների պատճառներն անհայտ են, բայց հայտնի է, որ դրանք կարող են ծագել ապահովված մարդկանց, արտաքին պատճառներ չունեցող մարդկանց մոտ:
Եթե Արթուր Ֆլեկն իսկապես շիզոֆրենիայով էր տառապում, ապա նրան կարող էր օգնել միայն դեղաբուժությունը: Ուստի հանրությունը մի բանում էր մեղավոր. սոցիալական ծառայությունները չէին վերահսկում դեղերի ընդունումն անհրաժեշտ կերպով:
Մարդկանց մոտ տպավորություն է, թե հոգեկան խնդիրներ ունեցողները վտանգավոր են, ոչ ադեկվատ, ագրեսիվ: Ցավոք, «Ջոկերի» գլխավոր հերոսն ամրապնդում է այս համոզմունքը` սպանություններ գործելով:
Բայց իրականում հոգեկան խնդիրներ ունեցողների մեծ մասն իրենից վտանգ չի ներկայացնում: Նրանցից շատերն ունեն էմոցիոնալ կամ մտավոր խնդիրներ, բայց գործում են սովորական մարդու նման:
Վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ շիզոֆրենիայով կամ նմանատիպ հիվանդություններով տառապողներն 2,5 անգամ ավելի շատ են դառնում հանցագործների զոհ, քան առողջները:
Շիզոֆրենիայի դեպքում մարդը կորցնում է հետաքրքրությունը շրջապատի նկատմամբ, դառնում է անտարբեր՝ իր և մյուսների հետ կատարվելիքի նկատմամբ: Ժամանակի ընթացքում նա արդեն չի կարողանում կապել սեփական կոշիկների թելերը, լողանալ կամ հագնվել և այլն:
Այդ պատճառով չի կարելի ասել, թե Արթուր Ֆլեկի մոտ շիզոֆրենիա է, չնայած հալյուցինացիաներին: Նա հետևում է իրեն, աշխատանքի գնում, խնամում մորը:
Հազվադեպ դեպքերում է միայն հիվանդությունն այնքան խորանում, որ շրջապատի համար վտանգավոր է դառնում: Սակայն նմանատիպ վտանգ են ներկայացնում ալկոհոլ, թմրանյութ օգտագործողները, սոցիոպատիայով հիվանդները, բայց նրանք հոգեկան խանգարումներ ունեցող չեն:
ԱՄՆ-ում հանցագործություն կատարողների միայն 3-5 տոկոսն է հոգեկան հիվանդ: Այդպես է նաև Շվեդիայում, Մեծ Բրիտանիայում, այլ երկրներում: Այսինքն հոգեկան խանգարումներ ունեցողների կողմից հանցագործություն կատարելու հավանականությունն այնքան է, ինչքան առողջների մոտ: Իսկ առավել ծանր վիճակում գտնվողներն ի վիճակի չեն որևէ գործողություն կատարել:
Հաճախ են մարդասպաններն ասոցացվում հոգեկան հիվանդների հետ, սակայն դա պարզապես երևույթի մեկնաբանություն է: Սպանությունները կարող պայմանավորված լինել բազմաթիվ այլ պատճառներով, իսկ հոգեկան հիվանդի համար դա դժվար է:
«Ջոկերը», այսպիսով, ավելորդ անգամ հաստատում է այն սխալ կարծիքը, թե հոգեկան հիվանդություններնի պատճառով են մարդիկ ծանր հանցագործություն կատարում:
Ֆիլմի հիմնական մոլորությունը վերջնամասում է, որտեղ գլխավոր հերոսն իր մեղքերն արդարացնում է՝ նշելով, հասարակությունը հրաժարվել է հոգեկան հիվանդից:
Ու թեև սա մեկ կերպարի տեսակետն է, բայց ամբողջ կինոնկարի համար եզրակացություն է հանդիսանում: Իրականում հիվանդությունն այստեղ պատճառ չէ. գլխավոր հերոսը պետք է խստորեն պատասխան տա իր արարքների համար:
Այս առումով հոգեբանական պրակտիկայում և արդարադատությունում գործում է անհամատեղելիություն հասկացությունը: Հոգեկան հիվանդությունը դեռ բավարար չէ, որպեսզի մարդուն ազատեն պատասխանատվությունից: Հիվանդությունը պետք է անմիջական կապ ունենա արարքի հետ, այլ ոչ թե ուղղակի հանցագործի մոտ առկա լինի:
Շիզոֆրենիկը, ով չի հասկանում, թե որտեղ է, ով է ինքը, չպետք է պատասխանատվություն կրի իր արարքի համար, քանի որ դա իր որոշումը չէ, այլ հիվանդության հետևանք, դժբախտ պատահար: Բայց եթե նա ունի էմոցիոնալ խանգարում, սակայն պահպանվել է ինտելեկտն ու մտածողությունը, ճանաչում է իր արարքները, ապա պետք է կրի պատիժ:
Արթուր Ֆլեկը հիանալի հասկանում է, որ ատրճանակից արձակված գնդակի դիպելու է հաղորդավարին: Նրան ոչ ոք չի ստիպել կրակել, ինքն է որոշել դա անել: Ֆլեկի մոտ չկա խոսքի խանգարում, հասկանում է՝ որտեղ է, ինչ են իրենից հարցնում, հիշում է և հասկանում Մյուրրեյի սպանության մոտիվը՝ վրեժ և ուշադրություն: Այդ պատճառով նրա դեպքում հոգեկան խանգարման հանգամանքը արդարացում չէ:
«Ջոկերը» տեղիք է տալիս մտածելու, թե հանրությունն ինչքանով է մեղավոր ողբերգության համար, սակայն հոգեկան հիվանդությունն այստեղ կապ չունի: Ցավոք, հեղինակներին չի հաջողվել հոգեկան հիվանդությունը ներկայացնել այնպիսին, ինչպիսին այն իրականում է: Իրականում հոգեկան խանգարումը տարբեր հիվանդությունների մի ամբողջ ցանկ է:
Ֆիլմի թողարկումից հետո ամերիկացի լրագրողները բազմիցս գրել են, թե այն վտանգ է ստեղծում և կարծես կոչ է անում բռնության: Իրական վտանգն այլ տեղում է. ֆիլմը խարանում է հոգեկան հիվանդություն` այն ներկայացնելով որպես չարաստեղծ: Կարծիք կա, որ եթե Ջոկերը գիտակցաբար և առողջ վիճակում լիներ, ապա նրա հակամարտությունը հասարակության հետ ավելի իմաստալից կլիներ:
Իրանական աղբյուրը տեղեկացնում է, որ Թուրքիան ու Բաքուն մտադրություն են ունեցել հանկարծակի հարձակում ձեռնարկել Հայաստանի…
Քանի դեռ վերլուծական շրջանակներում փորձում են վեր հանել Իրանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության իրական պատճառներն…
Ռուսական խաղաղապահ ստորաբաժանումն Արցախի «Հյուսիս» տեղանքում հրադադարի հնարավոր խախտումների կանխման և դիտակետերի անվտանգության ապահովման վարժանքներ…
Լճի ափամերձ եզրագիծը նահանջել է 1 կմ-ով, ջրի մակարդակն ընկել է 22-23 մ-ով: Ցամաքած հատվածներում…
Վարչապետ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Լևոն Մազմանյանն ուշագրավ վերլուծություն է հրապարակել իր ֆեյսբուքյան էջում, որտեղ անդրադարձել…
Ի հեճուկս Ալիևի փորձերին՝ «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումը միջազգային փաստաթղթերից դուրս մղելու ուղղությամբ, Ստրասբուրգում ընդունվել է…