Անդրկուլիսային քաղաքականություն. Իրանի գլխին սև ամպեր են կուտակվում

Իրանը Լեռնային Ղարաբաղի հարցում, ինչպես միշտ, պահպանում է չեզոք քաղաքականությունը և հավասարակշռված մոտեցում ցուցաբերում: Միևնույն ժամանակ՝ ԻԻՀ-ն լրջորեն անհանգստացած է երկու կարևոր հանգամանքներով՝ ռազմական գործողություններին ահաբեկիչների մասնակցություն և թուրք-ադրբեջանական զորքերի կողմից Հայաստանի Մեղրիի հատվածը (հայ-իրանական սահման, խմբ.) գրավելու հավանականություն: Այս հարցերում Թեհրանի դիրքորոշումը կոշտ է: Մասնավորապես, իրանական կողմը բազմիցս հայտարարել է, որ չի հանդուրժելու իր սահմանների մոտ ահաբեկիչների ներկայությունը:

Օրերս տեղեկություն էր ստացվել, որ Իրանի Արևմտյան Ադրբեջան նահանգում, որը սահմանակից է Իրաքին, Թուրքիային և Նախիջևանի ԻՀ-ին, սահմանային բախումների ժամանակ իրանցի երեք սահմանապահ է զոհվել: Իրանական աղբյուրների հաղորդմամբ՝ կասեցվել էր գրոհայինների մուտքը երկիր: Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի (ԻՀՊԿ) ցամաքային ուժերը հրետանային հարված էին հասցրել ահաբեկչական խմբերի դիրքերին:

Իրանի իշխանությունները նաև նշել են, որ թույլ չեն տալու աշխարհագրական սահմանների փոփոխություն: Այդ վտանգը կանխելու նպատակով Թեհրանն աննախադեպ քանակությամբ ուժեր է կենտրոնացրել Հայաստանի, Ադրբեջանի և Նախիջևանի ԻՀ-ի սահմանների մոտ: Երկրի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը քաջ գիտակցում է, որ հաջողության դեպքում թուրք-ադրբեջանական տանդեմը փորձելու է յուրացնել նաև Իրանի՝ ադրբեջանցիներով բնակեցված հյուսիս-արևմտյան նահանգները:

Իրանական աղբյուրները նշում են, որ Արցախում ընթացող պատերազմի կուլիսներում կանգնած է Միացյալ Թագավորության ԱԳՆ գաղտնի հետախուզական ծառայության (SIS, MI-6) նոր ղեկավար, Թուրքիայում Մեծ Բրիտանիայի նախկին դեսպան Ռիչարդ Մուրը, ով նաև Էրդողանի մոտ ընկերն է: Ամենայն հավանականությամբ՝ Լոնդոնը ձգտում է տիրանալ Զանգելանի ոսկուն, իսկ British Petroleum-ը (իր աջակցությունն էր հայտնել Բաքվին, խմբ.) նպատակ ունի կասպիական նավթի նոր պահուստները դեպի արևմուտք արտահանելու համար օգտագործել Զանգեզուր-Նախիջևան միջանցքը: Պանթյուրքիզմը բրիտանական գաղափարի արդյունք է, և Մեծ Բրիտանիան մշտապես կանգնած է եղել օսմանների թիկունքին՝ Իրանին Կովկասից դուրս մղելու հարցում: Ներկայումս Իրանի բազմաթիվ հակառակորդներ են կենտրոնացել Արցախում:

Այդպիսով՝ իրադրությունը Հարավային Կովկասում բավականին բարդ է և ցանկացած պահի կարող է ընդլայնել իր աշխարհագրությունը՝ դուրս գալով տարածաշրջանի սահմաններից: Հատկապես անհանգստացնող է ահաբեկիչների առկայությունը, որոնց մի մասը կարող են տեղի անձնագրեր ստանալ և ազատ տեղաշարժվել: Ադրբեջանի տարածքը Թուրքիայի համար ընդամենը հարթակ է, որտեղ արդեն ստեղծվում են ահաբեկիչների ճամբարներ: Անկարան նրանց հետագայում ևս օգտագործելու է իր արտաքին քաղաքականության իրականացման համար: