Հեղափոխությունից հետո ի՞նչ է փոխվել Արցախի սահմանին. հրադադարի խախտման վիճակագրություն

Վերջին երկու շաբաթվա ընթացքում արցախ-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գոտում հրադադարի պահպանման ռեժիմն ավելի քիչ է խախտվում:

Ընդհանրապես, վիճակագրական տվյալները վերջին երկուսուկես տարվա ընթացքում զգալի փոփոխություններ են կրել: Ի ուրախություն մեզ, նվազել են հակառակորդի կրակոցից մահացությունները, ականանետերից ու նռնականետերից կրակոցները:

Վերելակային բանակցություններ

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հանդիպել են հինգ անգամ, որոնցից միայն ս.թ. մարտի 29-ին Վիեննայի հանդիպումն էր պաշտոնական:

Հայ հասարակությունը ոչ միակարծիք վերաբերվեց Դուշանբեում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի պայմանավորվածությանը: Բայց, փաստացի, դրանից հետո էականորեն նվազեցին կրակոցներն ու հրադադարի խախտումները:

2017թ. արցախ-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում հակառակորդի կողմից հրադադարի պահպանման ռեժիմը խախտվել է շուրջ 14.000 անգամ, որի ընթացքում հայ դիրքապահների ուղղությամբ արձակվել է ավելի քան 180.000 կրակոց: Բացի հրաձգային զինատեսակներից, ադրբեջանական զինուժը կիրառել է նաև «ՍՊԱՅԿ» տիպի հակատանկային հրթիռներ (5 արկ), 122 միլիմետրանոց Դ-30 հաուբից և 85 միլիմետրանոց Դ-44 հրանոթներ (262 արկ), ՏՌ-107 տիպի հրթիռահրետանային կայանքներ (17 արկ), 60, 82 և 120 միլիմետրանոց ականանետեր (1042 արկ) ու տարբեր տիպի նռնականետեր (571 արկ):

Մինչդեռ, ինչպես երևում է, 2018թ. արցախ-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում հակառակորդի կողմից հրադադարի պահպանման ռեժիմը խախտվել է շուրջ 10.000 անգամ: Հայ դիրքապահների ուղղությամբ արձակվել է ավելի քան 97.000 կրակոց` հրաձգային զինատեսակներից բացի կիրառելով նաև տարբեր տիպի նռնականետեր (25 արկ):

Քիչ, բայց կրակում են

Մյուս կողմից, մասնագետները բարձրաձայնում են, որ «վերելակային պայմանավորվածություն»-ը Բաքվի օգտին էր:

Պատճառն այն էր, որ խաղաղությունն Ադրբեջանն օգտագործեց սեփական դիրքերն ամրացնելու, կահավորելու, ինժեներական աշխատանքներ իրականացնելու համար: Միաժամանակ, Բաքվի իշխանություններն ավելի բուռն կերպով լծվեցին իրենց ազգաբնակչության ռազմահայրենասիրական ոգու բարձրացման գործին, շարունակեցին ավելի ինտենսիվ կերպով խեղաթյուրել պատմական փաստերը:

Ադրբեջանը մեծ աշխատանքներ տարավ նաև օտար երկրներում՝ քարոզչական պայքար մղելով: Երկրի փոխնախագահ Մեհրիբան Ալիևայի անմիջական աջակացությամբ Ղարաբաղ անունը կրող ադրբեջանալեզու դպրոցներ բացվեցին եվրոպական քաղաքներում: Կրթական համակարգում խորացվեց հակահայկական դաստիարակությունը:

Վերջերս նաև ճամբարային հավաքներ են կազմակերպվում տարբեր շրջաններում` ադրբեջանցի երիտասարդներին ռազմական պատրաստվածություն ուսուցանելով:

Մահվան դեպքերը

Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական տվյալների համաձայն՝ 2018թ․ 1-ին կիսամյակում ՀՀ եւ Արցախի զինված ուժերում գրանցվել էր մահվան 31 դեպք։ Այս տարվա նույն ժամանակահատվածում՝ 23 դեպք։ Դրանցից 11-ը տեղի է ունեցել ավտովթարի հետեւանքով, 3-ը՝ առողջական խնդիրների, 3-ը՝ սպանության, 3-ը՝ ինքնասպանության կամ ինքնասպանության հասցնելու, 2-ը՝ հրադադարի ռեժիմի խախտման, 1-ը՝ դժբախտ պատահարի։

Փոփոխությունը տվյալների մեջ, իհարկե, տեսանելի է, սակայն ներկայումս Պաշտպանության նախարարության քաղաքականությունը միտված է նրան, որ այդ 2 մահն էլ չլինի: Արցախի ՊԲ-ում այս տարի արձանագրված 7 զոհերից միայն 2-ն են հակառակորդի կողմից արձակված կրակոցից եղել: Այդ իսկ պատճառով, ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը համեմատական անդորրի պայմաններում ձեռնարկել է ներքին կարգուկանոնի պահպանմանն ուղված միջոցառումներ:

Միաժամանակ, խաղաղությունը որպես կարգախոս հռչակած իշխանությունների վարքից դժգոհ մասնագետները, շահագրգիռ անձինք, բարձրաձայնում են, որ այս իրավիճակում պետք է առավել մեծ ուշադրություն դարձնել նախնական զինվորական պատրաստությանը, ռազմական գործին ու ԶՈւ պատրաստականությանն ընդհանրապես:

Տեսնում ենք նաև, որ Կառավարությունը շարունակում է ոչ միայն ձեռք բերել նոր սպառազինություն` կործանիչներ, ռմբակոծիչներ, այլև զարկ է տալիս սեփական ռազմաարդյունաբերությանը:

Եթե ընդհանրացնենք, կստացվի, որ քաղաքական ղեկավարությունը կարողացել է արձանագրել որոշակի արդյունք` քիչ կրակոցներ, հումանիտար հարցերի շուրջ որոշակի պայմանավորվածություններ: Սակայն, ինչպես ասում են, պատերազմը դեռ չի ավարտվել, ուստի պետք է միշտ զգոն լինել: