Արցախ

ՀՀ Քննչական կոմիտեն հաստատել է, որ 45-ամյա Մուհրաբ Մուհամեդ Ալ-Շխեիր և 28-ամյա Իոսիֆ Ալաբեդ Ալհայը վարձկաններ են, հավաքագրվել են` Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքացիական բնակչության նկատմամբ ահաբեկչական գործողություններ իրականացնելու նպատակով:

Ամերիկացի պաշտոնյան, նկարագրելով Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ զարգացումները, մեջբերել է Վրաստանի ԱԳՆ տեղակալներից մեկի խոսքերը, ըստ որի` Ադրբեջանն ի վերջո հայտնվելու է նույն վիճակում, որում ներկայումս Վրաստանն է:

Բաքվում այսօր ցուցադրվել են իբր Շուշիում հայտնաբերված «Իսկանդեր-Մ» տեսակի հրթիռի մնացորդները։ Դմիտրի Պեսկովը կրկին պնդել է, որ Արցախում «Իսկանդեր» չի կիրառվել։ Միաժամանակ ուշագրավ է, որ հայկական զինանոցում առկա է ոչ թե «Իսկանդեր-Մ», այլ «Իսկանդեր-Է» տեսակի հրթիռը։

BBC-ի լրագրողը փորձել է նկարահանել Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին, որի պղծման մասին փաստող տեսանյութ ադրբեջանցի զինվորներն ավելի վաղ հրապարակել էին, սակայն տեղում եկեղեցին չի գտել:

Գերիների շահերի ներկայացուցիչ Սիրանուշ Սահակյանի խոսքով` մոտ 200 գերիների վերադարձման դիմաց առաջ քաշված պայմաններն են` ՀՀ զինված ուժերի դուրսբերումն Արցախի տարածքից, Տիգրանաշենի հանձնումը, Կարմիր Շուկա ավտոճանապարհի նկատմամբ վերահսկողությունը:

Հաղորդվում է, որ Արցախում մնալու են միայն այն ստորաբաժանումները, որոնք կազմված են տեղի բնակիչներից: Հայաստանի ժամկետային զինծառայողներին այլևս ծառայության չեն ուղարկելու Արցախ:

Վալդայ ակումբի ծրագրերի տնօրեն Տիմոֆեյ Բորդաչյովի խոսքով` Արցախի դեպքում ամեն ինչ կախված կլինի այն երկրի պահվածքից, որի տարածքում գտնվում են ռուս խաղաղապահները: Նա քիչ հավանական է համարել, որ 5 տարի հետո խաղաղապահների կարիք այնտեղ չի լինի:

Արայիկ Հարությունյանը հայտարարել է, որ Արցախում նոր պատերազմի հավանականության մասին խոսակցություններն անհիմն են և ավելի շատ միտված են բնակչության շրջանում խուճապային տրամադրությունների ստեղծմանը:

Նախորդ պատերազմի ընթացքում հայ զինվորները կարողացել են որպես ռազմավար վերցնել ադրբեջանական Տ-90Ս տանկերից մի քանիսը: Դրանցից առնվազն մեկը վերանորոգվել է, ներկվել և տրամադրվել է զորամասին: Պատերազմից առաջ հայկական բանակում ընդամենը մեկ Տ-90 տանկ կար (տանկիսներն էին շահել), այժմ` առնվազն 2-ը:

Թուրքիայի աննշան ներկայությունը Ռուսաստանին տարածաշրջանում ամրապնդվելու լրացուցիչ հնարավորություն է ընձեռնում: Փորձագետը շեշտում է, որ եթե թուրքական ուժերը չհայտնվեին այնտեղ, ապա Ռուսաստանը փաստացի հնարավորություն չէր ունենա ռազմական իմաստով տեղակայվել Ադրբեջանի` «միջազգայնորեն ճանաչված տարածքներում»:

Իրանցի պաշտոնյան նշել է, որ «լավ չէ, երբ Իրանը ներառված չէ Ղարաբաղում կրակի դադարեցման կոմիտեում»: Նրա խոսքով` դա չի կարող նպաստել խաղաղությանը և տարածաշրջանի երկրների երկարատև շահերին:

Փաստերի ստուգման հարթակն արձանագրում է, որ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության և Ադրբեջանի նախագահի հայտարարություններն իրականությանը չեն համապատասխանում։

Արա Գևորգյանը դատարանի միջոցով ապացուցել է, որ աշխարհահռչակ «Արցախ» կատարման հեղինակն ինքն է: Պաշտոնապես հայտարարվել է, որ երաժշտությունն իրեն վերագրած Ֆիքրաթ Ամիրովը հայկական երաժշտության հետ ոչ մի առնչություն չունի:

Համարվում է, որ ներկայումս հաղթանակի հասնելու համար անհրաժեշտ է հրաժարվել պատերազմի վարման նախորդ փորձից: Ռազմական անօդաչուներն օգտագործվում են արդեն 20 տարի, սակայն Լեռնային Ղարաբաղում են առաջին անգամ ամբողջապես պայմանավորել հակամարտության ելքը: Կովկասը դարձել է ժամանակակից պատերազմի թատերաբեմ` ի ցույց դնելով, թե ինչպիսին կլինեն ապագա հակամարտությունները:

Արցախի նախագահը, ՀՀ ԱԱԾ տնօրենը և ռուսական խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարը ռուսական զորակազմի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքում Ադրբեջանի պաշտոնական ներկայացուցչի հետ գերիներին ու անհայտ կորածներին (այդ թվում` 90-ականների) վերաբերող հարցեր են քննարկել:

Պատերազմի օրերին Արցախում նկարահանումներ իրականացրած աղբյուրը լուսանկարներ են հրապարակել, որտեղ երևում է հայկական կողմի ՕՍԱ-ն` ոչնչացված, ճամփեզրերին կանգնած: Նշվում է, որ ՀՕՊ համակարգերը տեղաշարժվել են ասֆալտապատ ճանապարհներով, առանց քողարկման:

Արցախի նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Արտակ Բեգլարյանը դժվարացել է վերագործարկման հնարավոր ժամկետներ նշել, բայց վստահեցրել է, որ շահագործման դեպքում Ստեփանակերտ-Մոսկվա քաղաքացիական թռիչքների իրականացումը տեխնիկական հարց է:

Տելեգրամյան ալիքն ընդգծում է, որ թուրքերը ձգտում են ամեն ինչ անել` Արցախը հայաթափելու և Ռուսաստանի նկատմամբ անվստահություն սերմանելու ուղղությամբ: Շեշտվում է, որ այսօրինակ քարոզչությունը մեծ տեղ է գտնում նաև հայկական լրատվական տիրույթում:

Թրքամետ ահաբեկչական խմբավորման անդամը պատմել է, որ Թուրքիան իրենց խոստացել է հայերի դեմ պատերազմի համար ամսական 2500 դոլար վճարել, սակայն խոստումը չի կատարել։ Սիրիացի ահաբեկիչը նաև պատմել է, որ երբ մոտեցել են Իրանի սահմանին, իրանական զինուժը հարվածներ է հասցրել իրենց դիրքերին:

Հաղորդվում է, որ, Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատարի պնդմամբ, Ադրբեջանն ինքնուրույն չէր կարող տեղեկանալ իր գտնվելու վայրի ու տեղաշարժման մասին:

Տիգրանը եզրակացնում է, որ նման իրավիճակ է ստեղծվել, քանի որ դեպի Շուշի տանող ճանապարհին ընկած բնակավայրերը պահպանելու նպատակ չի դրվել: Նրա կարծիքով` նահանջի հրամանները նախապես ծրագրված էին:

Պատերազմին մասնակցելու համար Արցախ մեկնած ոստիկանը վիրավորվել է Շուշիի Մշակույթի տանը` հրթիռակոծության հետևանքով: Պարզվել է, որ նրա սիրտը բեկորի հարվածից ծառայողական ժետոնն է պաշտպանել:

Բեն-Ամիի խոսքով` Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տասնամյակներով շարունակվող հակամարտությունը Լեռնային Ղարաբաղում ավարտվել է Ռուսաստանի միջնորդությամբ կայացած համաձայնությամբ, որը «լեգիտիմացրել է Ադրբեջանի կողմից զգալի տարածքների անեքսիան»:

Էնտոնի Բլինկենը խոստացել է, որ աշխատելու է Կոնգրեսի և պաշտպանության քարտուղարի հետ` հստակեցնելու աջակցության այն չափը, որը կբավարարի Հայաստանի և տարածաշրջանի անվտանգության պահանջները:

Արցախյան 2-րդ պատերազմի ընթացքում շատերին զարմացրել է տեղի ունեցողի նկատմամբ ԱՄՆ-ի արտասովոր պասիվությունը: WarGonzo նախագծի վերլուծաբանները որոշել են այս թեմայի վերաբերյալ ավելի շատ խոսել փաստերով, ներկայացնել քաղաքական ուղերձները: Առաջին մասը վերաբերում է տեղի ունեցած գործընթացներում ամերիկյան մասնակցությանը:

ՌԴ ԶՈՒ ինժեներային զորքերի հրամանատար գեներալ-լեյտենանտ Յուրի Ստավիցկին հայտարարել է, որ Ստեփանակերտում ականազերծման աշխատանքներ իրականացնելիս ռուս սակրավորները Մ-85 «Զանգակ» (М-85 Колокольчик) տեսակի կասետային ռումբեր են հայտնաբերել:

Արցախում խաղաղապահ առաքելություն իրականացնող ռուս զինծառայողների համար շուրջ 2 հազար չափաքանակ «Սպուտնիկ-V» պատվաստանյութ է բերվել հատուկ սառեցված պայմաններում:

Անատոլի Բասերմանը չի բացառել, որ Վրաստանը կշարունակի մասնակցել Հայաստանի տնտեսական շրջափակմանը, և որ Թուրքիան փորձելու է ավելին ստանալ: Նրա խոսքով` տնտեսական պատերազմները սովորաբար ավելի վտանգավոր կարող են լինել, քան` թեժ մարտերը:

Իտալական թերթին տված հարցազրույցում աշխարհահռչակ ֆուտբոլիստը նշել է, որ պատերազմն Արցախում շարունակվում է արդեն 30 տարի, և բազմաթիվ երկրներ նախընտրում են ուշադրություն չդարձնել այդ հակամարտությանը:

Անտոն Եվստրատովի խոսքով` եթե Ադրբեջանն իրեն չի համարում Խորհրդային Ադրբեջանի իրավահաջորդը, ապա անհրաժեշտ է առանձնացնել Լեռնային Ղարաբաղի սահմանները, դեօկուպացնել տարածքները:

Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակը շեշտել է, որ ռուսական խաղաղապահ զորքերը Պաշտպանության բանակի զինվորների հետ միասին լիովին իրականացնում են իրենց աշխատանքը:

Սենատորը նշել է, որ Ռուսաստանը և անձամբ նախագահ Պուտինը կարողացել են անել այն, ինչի չեն հասել Միավորված ազգերի կազմակերպության Անվտանգության խորհուրդը, ԵԱՀԿ-ն և Մինսկի խումբը:

Սոցցանցերի ադրբեջանական տիրույթը լի է Ռուսաստանի և նրա նախագահի հանդեպ ատելությամբ ու անեծքներով: Նման վերաբերմունքը պայմանավորված է ՌԴ-ի խաղաղարար ու միջնորդական առաքելությամբ:

Ադրբեջանական մի շարք լրատվամիջոցների տվյալներով՝ Հադրութի Տող գյուղի մոտակայքում հայ և ադրբեջանցի զինվորականների միջև մարտերը վերսկսվել են։ Տեղեկություններ են տարածվում նաև երկու կողմից զոհերի, գերիների և վիրավորների մասին։

Իսրայելցի թուրք լրագրող Ուզայ Բուլութն անդրադարձել է Արցախում հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից իրականացրած ցեղասպանական հարձակմանը և ռազմական հանցագործություններին:

Շինարարական ընկերությունների, շինանյութի, եվրոպատուհանների ու դռների արտադրությամբ զբաղվող կազմակերպությունների հետ համապատասխան իրավական աշխատանքներ են տարվել, և պատրաստ են շինարարական աշխատանքները մեկնարկելու:

Աբխազիայի նախագահը նշել է, որ աշնանը Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցածի որոշակի հետևանքներ դեռևս երևան կգան: «Բոլորի համար ակնհայտ է, որ պատերազմը վատ բան է»:

Մեծ Շենից Հին Շեն տանող ճանապարհը 4 օր փակված է եղել ադրբեջանական ուժերի կողմից: Վերջիններս փորձել են մուտք գործել նաև գյուղ, որի բնակիչ-կամավորները բանակցել են, ինչի արդյունքում ադրբեջանցիները հետ են քաշվել: Արցախի հանրային ՀԸ-ն ռեպորտաժ է ներկայացրել:

Կան տեղեկություններ, որ գերեվարվածները մոտ 150-ն են, հիմնականում՝ Շիրակի մարզի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ղեկավարներ, դպրոցի տնօրեններ: Նրանք Խծաբերդի մոտ 3 օր շրջափակման մեջ են եղել:

Համարվում է, որ փաստացի ռուս խաղաղապահներն Էրդողանի արտաքին քաղաքական հավակնությունների գերին են: Եթե Ռուսաստանը չի կարող Լեռնային Ղարաբաղում մշտական խոշոր զորախումբ ունենալ, ապա հնչում է առաջարկ. «խաղաղապահ առաքելության անձնակազմը հասցնել նվազագույնի՝ թողնելով միայն դիտորդներին»:

Թե ինչ տեսակի թմրամիջոց են օգտագործել Լեռնային Ղարաբաղում կռված վարձկանները, հայտնի չէ: Հավանական է համարվում, որ թուրք զինվորականները նրանց կարող էին տրամադրած լինել այնպիսի միջոցներ, որոնք կիրառվում են ռազմական գերտերությունների բանակներում:

Ադրբեջանցիները փակել էին Հին Շեն և Մեծ Շեն գյուղերը կապող ճանապարհը: Բանակցությունների արդյունքում ռուս խաղաղապահները հսկիչ-անցագրային կետ են տեղադրել գյուղում՝ բնակիչների անվտանգությունն ապահովելու նպատակով:

Երևանում բնակվող կանադացի լրագրող Նիլ Հաուերի տեղեկություններով՝ Ռուսաստանն առաջիկա մեկ-երկու շաբաթների ընթացքում պատրաստվում է ռուսական անձնագրեր տրամադրել Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչներին:

Արցախի ՊԲ հաղորդմամբ՝ դեկտեմբերի 11-ին՝ ժամը 20:40-ի սահմաններում, ՊԲ հարավային ուղղությամբ տեղակայված մարտական դիրքերից մեկի ուղղությամբ հակառակորդը ձեռնարկել է հարձակման փորձ: Փոխհրաձգության հետևանքով հրազենային վիրավորումներ ստացած պահեստազորայինների կյանքին վտանգ չի սպառնում:

Արցախի աշխատանքի, սոցիալական և բնակարանային հարցերի նախարար Մանե Թանդիլյանը հայտնել է, որ իրենց բնակարանները կորցրած մոտ 40 հազար արցախցիների համար անհրաժեշտ է 8-10 հազար նոր բնակարան:

Խանումյանի գնահատմամբ՝ այս պատերազմում հնարավոր էր չպարտվել, եթե կազմակերպվածությունն ավելի բարձր մակարդակի վրա գտնվեր: Նա բերել է Հադրութի և Մարտունու շրջանների համեմատությունը՝ նշելով, որ թեև Մարտունին ամենաշատն է ռմբակոծվել, սակայն մինչև վերջ պահել է դիրքերը:

Արցախի նախագահի խորհրդականի հաղորդմամբ՝ օդանավակայանը պատերազմի օրերին թիրախավորվել է հակառակարդի կողմից, սակայն լուրջ վնասներ չի կրել. կարելի է արագ վերականգնել և շահագործել: Նա հնարավոր է համարել, որ օդանավակայանը հենց այս տարի արդեն կարող է շահագործվել:

Նշվում է, որ ներկայումս Արցախի Ազգային ժողովի պատգամավորներն օրենքի նախագիծ են մշակում, որով ռուսերենը կդառնա պետական լեզու՝ հայերենից հետո: Թե ինչ նախագծի մասին է խոսքը, դեռ պարզ չէ. հիշեցնենք՝ պետական լեզուն Արցախում ամրագրված է Սահմանադրությամբ:

Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել է, որ Բաքուն նախատեսում է նոր միջանցք կառուցել, որը Հայաստանը կմիացնի Լեռնային Ղարաբաղին: Դրա փոխարեն Լաչին (Բերձոր) քաղաքն անցնելու է Ադրբեջանին:

Ֆրանսիական Սենատի բանաձևի հեղինակները չեն թաքցրել, որ այն առաջին հերթին ուղղված է Թուրքիային, և պատահական չէ, որ ընդունվում է դեկտեմբերին կայանալիք Եվրամիության գագաթնաժողովից առաջ: Այստեղ որոշվելու է, թե ինչպես է ԵՄ-ն պատժելու Էրդողանին՝ իր արտաքին քաղաքական ավանտյուրաների համար:

Սենատի ընդունած բանաձևն առաջին պաշտոնական փաստաթուղթն է, որտեղ խոսվում է Արցախի՝ 1994թ. սահմաններում անկախության մասին: Իսկ թուրքական կոալիցիայի զորքերը համարվում են ագրեսոր: Եթե Մակրոնը ստորագրի այն, ապա Բաքուն պաշտոնապես կհռչակվի ագրեսոր: Իսկ սա խոսում է այն մասին, որ տատանվող Հայաստանը պարտավոր է սկսել շարժվել արմատական բարեփոխումների և խելամիտ ռևանշիզմի ուղիով:

Սենատի ընդունած բանաձևերը խորհրդատվական բնույթ ունեն: Սենատից բացի՝ բանաձևը պետք է ընդունվի նաև Ազգային ժողովի կողմից: Դրանից հետո միայն երկրի նախագահը կարող է ստորագրել կամ չստորագրել այն: Մինչ այժմ բացասական դիրքորոշում կառավարությունը չի արտահայտել՝ չնայած Թուրքիայի և Ադրբեջանի ճնշումներին:

Աֆղան Մուխտարլըի համոզմամբ՝ Հայաստանը չի պարտվել, իսկ Ադրբեջանը կործանվելու է. կորցնելու է Մինգեչաուրի ջրամբարը, Արցախի սահմանը ձգվելու է միչև Ռուսաստան, իսկ վերջում նաև Նախիջևանն են խլելու Թուրքիայից:

Ալիևը հայտնի հայտարարության (Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների տեղակայման) վերաբերյալ Էրդողանի համաձայնությունը ստանալու համար Պուտինից 20 րոպե ժամանակ է խնդրել: Վերջինս մերժել է Ալիևին:

Հրթիռային և հրետանային գիտությունների ռուսական ակադեմիայի (РАРАН) նախագահի՝ տեղեկատվական քաղաքականության գծով տեղակալ, ռազմական գիտությունների դոկտոր Կոնստանտին Սիվկովը պատմել է Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի արդյունքների մասին, որը ներկայացնում ենք ստորև:

ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների նպատակը, ՌԴ արտաքին հետախուզական գերատեսչության ղեկավարի պնդմամբ, Հայաստանի և Ադրբեջանի ազգայնականներին հրահրելն է, որպեսզի վարկաբեկվի և տապալվի նոյեմբերի 9-ի լույս 10-ի գիշերը Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի միջև ստորագրված հայտարարությունը:

Արցախի նախագահի խորհրդական Դավիթ Բաբայանը հայտարարել է, որ Քարվաճառի շրջանով անցնող ճանապարհը նոյեմբերի 15-ից չի փակվելու. այն կաշխատի դեռևս ինչ-որ ժամանակ: Բերձոր քաղաքի վերաբերյալ հարցին ի պատասխան՝ Բաբայանը նշել է, որ այն հայկական է մնալու, քաղաքով է իրականացվելու կապը ՀՀ-ի և Արցախի միջև, քաղաքից տարհանում չի կատարվելու:

Մասնավորապես՝ խոսվում է Լեռնային Ղարաբաղի իշխանությունների և Մինսկի խմբի համանախագահ մյուս երկրների դիրքորոշումները հաշվի չառնելու, Ռուսաստանի կողմից խնդիրը միանձնյա լուծելու, Իրանի հետաքրքրությունները չներառելու, Հայաստանում ստեղծված իրավիճակի, ԼՂ քաղիրավական կարգավիճակի և օտարերկրյա վարձկանների մասին:

Մեկ շարքում հավաքել ենք այն տեսանյութերը, որոնցում Արցախում թշնամու դեմ կռված մարտիկներն իրենց ուղերձն են հղում ստորագրված փաստաթղթի և վարչապետի կայացրած որոշման դեմ բողոքի միջոցառումներ ու ջարդարարություն իրականացնող խմբերին:

Ալեքսանդր Ժիլինը մանրամասն նկարագրել է պատերազմի արդյունքում ստեղծված իրադրությունը՝ նշելով, որ Էրդողանը «թելադրեց իր պայմանները», որին Ռուսաստանը համաձայնեց՝ իր հեղինակության հաշվին, իսկ հայ ժողովուրդը անձնուրաց պայքար մղեց՝ տանելով բարոյական հաղթանակ:

Ադրբեջանցի օգտատերերը սոցիալական ցանցերում քննադատում են երկրի կառավարությանը, փորձում են ուշադրություն հրավիրել նման դեպքերի վրա: Այդպիսի դեպքերը, ինչպես նշվում է, բավականին շատ են:

Իրանի ԶՈՒ մամուլի քարտուղարը նշել է, որ ահաբեկիչների և սիոնիստների վերաբերյալ երկու սկզբունքների խախտման դեպքում հետևանքների ամբողջ պատասխանատվությունը կրելու է այն երկիրը, որը նպաստում է թաքֆիրիների և սիոնիստական վարձկանների հաստատմանը տարածաշրջանում:

Թշնամական դիվերսիոն խումբը փորձել է հաջողության հասնել Շուշիի ուղղությամբ, սակայն, հանդիպելով բանակային ստորաբաժանումների և կամավորականների կազմակերպված դիմադրությանը և կրելով մեծաթիվ կորուստներ, հետ է շպրտվել:

4 հոգով ներթափանցել են թշնամական ուժերի թիկունք, ոչնչացրել մեր ուղղությամբ աշխատող ականանետային դասակի ամբողջ անձնակազմին և, առգրավելով կարևոր փաստաթղթեր ու սպառազինություն, բարեհաջող հետ են վերադարձել:

Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանն այսօր հանդիպել է Արցախյան առաջին պատերազմի լեգենդար հրամանատարներ Վլադիմիր Բալայանի և Շահեն Մեղրյանի անվան կամավորական ջոկատների ազատամարտիկների հետ:

Մարտունի քաղաքում և հարակից բնակավայրերում։ Քաղաքի վրա կիրառվել է ռազմական ավիացիա։ «Գրադ» և «Սմերչ» կայանքներից թշնամին կրակ է բացել Ավետարանոց և Սզնեք համայնքների ուղղությամբ։

Թշնամին շարունակում է բացի պաշտպանական բնագծերից թիրախավորել նաև խաղաղ բնակավայրերն ու քաղաքացիական ենթակառուցվածքները՝ կիրառելով նաև Ժնևյան կոնվենցիաներով արգելված և քիմիական զենքի տարրեր (սպիտակ ֆոսֆոր) պարունակող զինատեսակ:

Ժնևում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդությամբ և մասնակցությամբ մեկնարկել է ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի հանդիպումը Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հետ:

Ադրբեջանը շարունակաբար ոտնահարում է միջազգային բոլոր կոնվենցիաները և խաղաղ բնակչության ու Արցախի բնակավայրերի վրա կիրառում է անթույլատրելի զինատեսակներ։

ՊԲ-ի համարժեք գործողությունների արդյունքում՝ հակառակորդի խորքում տեղակայված կրակակետերը լռեցվել են: Արցախի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունը կոչ է անում հակառակորդ կողմին հավատարիմ մնալ հումանիտար հրադադարի վերաբերյալ ձեռք բերված պայմանավորվածություններին, հակառակ դեպքում՝ համարժեք պատասխանն իրեն երկար չի սպասեցնելու:

Ներկայումս տեղային նշանակության մարտեր են ընթանում ճակատային գծի որոշ ուղղություններում: ՊԲ ստորաբաժանումները շարունակում են կատարել առաջադրված մարտական խնդիրը՝ օպերատիվ-մարտավարական իրադրությունը պահպանելով վերահսկողության ներքո:

ՊԲ-ի ստորաբաժանումները խստորեն հետևում են ձեռք բերված պայմանավորվածություններին, իսկ թշնամական կողմի մեղադրանքները ոչ միայն իրականության հետ որևէ առնչություն չունեն, այլև արվել են վերջինիս հետագա սադրանքների համար տեղեկատվական հող նախապատրաստելու համատեքստում:

Ադրբեջանը գիշերը հրետանի է կիրառել Մարտունու շրջանի Կարմիր Շուկա, Թաղավարդ, Գիշի, Սպիտակաշեն համայնքների ու Ասկերանի շրջանի Ավետարանոց գյուղի ուղղությամբ: Նշանառության տակ են վերցրել նաև այդ համայնքների հարակից տարածքները՝ անտառներով ու գյուղատնտեսական նշանակության դաշտավայրերով:

Ներկայումս տեղային նշանակության մարտեր են ընթանում ճակատային գծի բոլոր ուղղություններում: ՊԲ ստորաբաժանումները հաջողությամբ կանխում են հակառակորդի հարձակողական գործողությունները՝ վերահսկողության ներքո պահելով օպերատիվ-մարտավարական իրադրությունը:

Այս պահին ևս Մարտունու շրջանի մի շարք գյուղեր, այդ թվում` Կարմիր Շուկան, հրթիռակոծվում են սմերչով։ Տեղային նշանակության մարտեր են ընթանում ճակատային գծի բոլոր ուղղություններում:

Այս պահին թշնամին հրետանի է կիրառում Մարտունու և հարակից գյուղերի ուղղությամբ։ Տուժածների ու վնասների վերաբերյալ տեղեկություններ առայժմ չկան։

Արցախի ՊԲ ՀՕՊ ստորաբաժանումները հարավային ուղղությամբ ժամը 8:30-ի սահմաններում խոցել են հակառակորդի ինքնաթիռ։ Իրավիճակը հարաբերական կայուն-լարված է։

Հյուսիսային թևում հակառակորդը կիրառում է ավիացիա և հրետանի։ Հարավային ուղղությամբ ինտենսիվ ծանր մարտերը շարունակվում են։ ՊԲ ստորաբաժանումները ձեռնարկում են համապատասխան միջոցներ հակառակորդի հարձակումը կասեցնելու համար։

ՊԲ ստորաբաժանումները հակառակորդի կրակակետերը լռեցնելու համար դիմում եմ համարժեք գործողությունների՝ վերահսկողության տակ պահելով օպերատիվ իրադրությունը:

Ժամը 07: 20-ին հրետանային ակտիվ կրակից հետո, հակառակորդը բարենպաստ դիրքեր գրավելու նպատակով հարձակում է ձեռնարկել հարավային ուղղությամբ (Խուդաֆերինի ջրամբար): Երկուստեք կան զոհեր և վիրավորներ:

Լուսադեմին թշնամական ուժերը, հերթական անգամ խախտելով հումանիտար հրադադարը, վերսկսել են հրթիռահրետանային հարվածները խաղաղ բնակավայրերի ուղղությամբ: Առավել ինտենսիվ հարվածներ են հասցվել Ստեփանակերտի և Շուշիի քաղաքացիական ենթակառուցվածքներին:

«Անջատում հանուն փրկության» սկզբունքի մասին հայտարարեց Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: Օրերս այդ մասին որոշում էր կայացրել նաև Ժնևի քաղաքային խորհուրդը: Ավելի վաղ այդ սկզբունքի մասին խոսել էր նաև առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը:

Մի քանի անգամ հարձակվող ալիքներով փորձել են գրավել մեր դիրքերը, սակայն հայ ռազմիկների քաջության ու հմտության շնորհիվ հետ են շպրտվել՝ կրելով զգալի մեծ կորուստներ։

Առավոտյան հյուսիսային և հարավարևելյան ուղղություններով հակառակորդը վերսկսել է հրետանային ակտիվ կրակը:

Առավոտյան հակառակորդը, խախտելով հումանիտար հրադադարը, վերսկսել է հրթիռահրետանային հրետակոծությունները՝ հատկապես ինտենսիվ կրակ վարելով հարավ-արևելյան, հյուսիսային և հյուսիս-արևելյան հատվածներում:

Առավոտյան հարավային, հյուսիսային, հյուսիս-արևելյան և արևելյան ուղություններով հակառակորդը վերսկսել է հրթիռահրետանային ակտիվ կրակով ուղեկցվող գործողությունները: ՊԲ ստորաբաժանումները բոլոր ուղղություններում ձեռնարկում են համարժեք գործողություններ:

Ծանր մարտերը շարունակվում են հատկապես հարավում՝ Հադրութի ուղղությամբ: Վահրամ Պողոսյանի խոսքով՝ չնայած ադրբեջանական ուժերի հարձակումներին, Արցախի ՊԲ-ն համարժեք պատասխան է տալիս թշնամուն:

Արծրուն Հովհաննիսյանը հայտնում է, որ ԱԹՍ-ները վեց միավոր F-16 երի ուղեկցմամբ հարվածներ են հասցնում Արցախի խաղաղ բնակչությանը և ենթակառուցվածքներին։

ՊՆ ներկայացուցիչը հայտարարել է, որ հրադադարի պայմաններում դիերի փոխանակման գործընթացը թույլատրվելու է իրականացնել բացառապես Կարմիր խաչի ներկայացուցիչների ներկայությամբ:

ՀՀ ԱԳ նախարարի խոսքով՝ տարածաշրջանում իրավիճակը մնում է բավական փխրուն, անհրաժեշտ է հասնել կրակի դադարեցման: Մնացականյանը շեշտել է, որ երկար բանակցությունների ընթացքում արձանագրվել է, որ անհրաժեշտ է դադարեցնել կրակը, դադարեցնել վայրագությունը, պատերազմը, ամրագրել, ամրապնդել այս դադարը և հետո նոր խոսել խաղաղ գործընթացի մասին:

Ստեփանակերտը կրկին հրթիռակոծվել է։ ՊԲ ստորաբաժանումները շարունակում են ոչնչացնել հակառակորդին մարտական գործողությունների գոտում:

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարներին կոչ է արել մարդասիրական նկատառումներով դադարեցնել ռազմական գործողությունները՝ դիակների և գերիների փոխանակության համար: Արտգործնախարարները հոկտեմբերի 9-ին հրավիրվել են Մոսկվա՝ խորհրդակցությունների:

Սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան ադրբեջանական զինուժը թուրք հրահանգիչների ու ահաբեկչական խմբավորումների ուղեկցությամբ հարձակվեց Արցախի պաշտպանական դիրքերի ու սահմանամերձ բնակավայրերի վրա: Պատերազմն ավարտվեց նոյեմբերի 9-ի լույս 10-ի գիշերը:

Հայկական ստորաբաժանումների դիպուկ կրակով քիչ առաջ հարավարևելյան ուղղությամբ խոցվել է հակառակորդի վառելաքսուքային պահպանման խոշոր բազա։ Տեսանյութը շուտով կհրապարակվի:

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը բավարարել է ՀՀ կառավարության պահանջը և միջանկյալ միջոց կիրառելու մասին որոշում կայացրել՝ Թուրքիային կոչ անելով զերծ մնալ քաղաքացիական բնակչության՝ Կոնվենցիայով պաշտպանվող իրավունքները խախտելուց:

Պաշտպանության բանակը բոլոր ուղղություններով նոր կորուստներ է պատճառում թշնամու ահաբեկչական զորամիավորումներին: Վահրամ Պողոսյանի խոսքով՝ դիրքային որոշակի հաջողություններ ունենք:

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կոչով դիմել է վերջին մեկ տարում զորացրվածներին՝ խնդրելով կամավորագրվել և մեկնել ռազմաճակատ՝ կենաց-մահու պայքար մղելու:

Առանձնացրել ենք ՊՆ ներկայացուցիչ Արծրուն Հովհաննիսյանի հումորային գրառումները, որոնք մեծ ոգևորություն են առաջացրել օգտատերերի մոտ:

Գյանջայի ռազմական օդանավակայանը ոչնչացված է: ՀՀ ՊՆ-ն պաշտոնապես տեղեկացնում է, որ Հայաստանի տարածքից Ադրբեջանի ուղղությամբ որևէ տիպի կրակ չի վարվում։

Չափազանց կարևոր։ Ադրբեջանը հեռահար խոցման միջոցներով անցել է քաղաքացիական այն ենթակառուցվածքների ոչնչացմանը, որոնք կարող են նաև բնապահպանական աղետ առաջացնել։

Համաչափ պատասխան է լինելու, որի ամբողջ պատասխանատվությունը կրելու է Ալիև ընտանիքը. Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակ Վահրամ Պողոսյան:

Ի՞նչ է նշանակում Թուրքիայի հայտարարությունը Ղարաբաղում կրակի անհապաղ դադարեցման վերաբերյալ: Միայն մեկը. խոստովանություն, որ Ադրբեջանի զինված ուժերը հսկայական կորուստներ են կրում ինչպես կենդանի ուժի, այնպես էլ տեխնիկայի, և, որ ամենակարևորն է, կորցնում են մարտական դիրքերը: Եվ հայկական կողմին չդադարեցնելու դեպքում մեծ հավանականություն կա, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը մեկընդմիշտ կլուծվի հօգուտ Հայաստանի:

Պաշտպանության բանակի ՀՕՊ ստորաբաժանումները հարավային և հարավ-արևելյան ուղղություններում խոցել են հակառակորդի 3 ինքնաթիռ, 2 ուղղաթիռ և 6 ԱԹՍ: Խոցված ուղղաթիռներից մեկն ընկել է ՊԲ վերահսկողության տարածքում, մյուսը՝ Իրանի:

Օրվա ընթացքում ճակատային գծի բոլոր ուղղություններում շարունակվել են մարտական գործողությունները: ՊԲ առաջապահ ստորաբաժանումները իրենց հմուտ գործողություններով շարունակում են կործանիչ հարվածներ հասցնել նախահարձակ թշնամուն, ինչի արդյունքում հակառակորդը կորցրել է «Սմերչ» և «Ուրագան» տիպի համազարկային կրակի ռեակտիվ կայանքներ, տասնյակ այլ հրետանային ու հակատանկային միջոցներ, հյուսիսային և հարավային ուղղություններում՝ 1-ական «ՏՕՍ 1» տիպի հրանետ, 11 տանկ, 3 ՀՄՄ և 6 զրահափոխադրիչ:

Ադրբեջանական բանակն ունի շուրջ 790 զոհ, որից 180-ը՝ Քարվաճառի ուղղությամբ, 1900 վիրավոր. մինչ օրս խոցվել են՝ 137 տանկ և զրահամեքենա, 72 ԱԹՍ, 7 ուղղաթիռ. Արծրուն Հովհաննիսյան:

Հակառակորդը սկսել է լայնամասշտաբ հարձակողական նոր գործողություն Արաքսի հովտի հատվածում և Մատաղիս-Թալիշ հատվածներում։ Արցախի ՊԲ-ը հաջողությամբ դիմակայում է բոլոր հարձակումներին ու գրոհներին և հակառակորդին հասցնում են անձնակազմի և տեխնիկայի զգալի կորուստներ։

Հակառակորդը կրել է մարդկային և տեխնիկայի կորուստներ, մասնավորապես՝ երեք տանկ, երկու ուղղաթիռ, տասնհինգ անօդաչու թռչող սարք։ Մարտերը շարունակվում են։

News.am-ը կեղծ տեղեկություն է տարածել, որտեղ ներկայացվում է, թե վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը 10 օր առաջ արդեն վարակված էր և կարող է վարակած լինել Արցախի քաղաքական ու ռազմական վերնախավին: Վարչապետն այդ ժամանակ չէր կարող վարակված լինել, քանի որ Covid-19-ի ինկուբացիոն շրջանը 5,2 օր է:

Կառույցի վարկանիշային աղյուսակում Լեռնային Ղարաբաղը և Հայաստանը դասվել են մասամբ ազատ երկրների թվին։ Ադրբեջանը համարվել է անազատ, իսկ Վրաստանը՝ մասամբ ազատ: «Ռուսաստանի զորքերի կողմից օկուպացված» տարածքներում արձանագրվել է լճացում, քաղաքական իրավունքների և ազատությունների հետընթաց:

Գեներալ-մայոր Տիգրան Բարսեղյանի խոսքով՝ Սարգսյանը փորձել է կաշառել «Դաշնակցությանը» և Լևոն Տեր-Պետրոսյանին՝ լռելու համար: Վերջինս հրաժարվել է:

Ադրբեջանցի պատգամավորի հարցին ի պատասխան՝ Զոհրաբ Մնացականյանը հակադարձել է՝ «Ձեզ սրբի տեղ մի դրեք»:

ԱԳ նախարարի հարցազրույցի ընդդիմախոսները նրան մեղադրեցին հարցադրումներին անհրաժեշտ կերպով չհակազդելու մեջ: Մասնագետները վստահեցնում են՝ Մնացականյանը ճիշտ է վարվել:

Խաղի ընթացքում ադրբեջանցի ֆուտբոլիստների գլխավերևում հայտնվել է դրոն՝ Արցախի դրոշը ծածանելով մարզադաշտում: Մարզիկները վրդովվել են, բայց դրոնին հարվածել չեն կարողացել:

Ադրբեջանին աջակցելով ընդդեմ Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի՝ Թուրքիան շարունակում է մնալ անվտանգության լուրջ սպառնալիք հայ ժողովրդի համար ,— Նիկոլ Փաշինյան:

Վահիդ Գազիի համոզմամբ՝ հայերն ամենուր են իրար ձեռք մեկնում. գիտության, քաղաքականության, մշակույթի, սպորտի, ռազմական ոլորտներում, այդ պատճառով էլ հայկական ազգանունների կարելի է հանդիպել Նյու Յորքի գլխավոր փողոցներում և նույնիսկ Շվեդիայում՝ գյուղական փոքր գրադարանում:

Shesht.am-ը գնահատել է մեգանպատակների իրագործման հավանականությունը՝ առանձնացնելով առավելություններն ու խոչընդոտները՝ ըստ առկա տեղեկությունների և մասնագիտական կարծիքների:

Հոկտեմբերին ֆիլմի պրեմիերան տեղի կունենա Երևանում և Ստեփանակերտում, իսկ 2020թ. մարտին՝ Լոս Անջելեսում:

Ռուսաստանը Ղարաբաղի հարցի լուծումը հանձնում է երկար տարիներ Հայաստանում դեսպանությունը ղեկավարած Իվան Վոլինկինին ,— ադրբեջանական աղբյուրներ։

Արմեն Գրիգորյանն ընդգծել է մեր երկրում, տարածաշրջանում և աշխարհում տեղի ունեցող զարգացումներին արձագանքող և ճկուն փաստաթղթի անհրաժեշտությունը։

Վիճակագրական տվյալները վերջին 2 ու կես տարվա ընթացքում փոփոխություններ են կրել. նվազել են մահացությունները, ականանետերից ու նռնականետերից ու հրաձգային զինատեսակներից կրակոցները: