Նավթ` Լեռնային Ղարաբաղի փոխարեն. Բաքուն գնե՞ց Արևմուտքին, թե՞ վաստակեց բանակի համար — Շեշտ.am (shesht.am)
10 rope
Խմբագրություն

Navt` Lernayin Xarabaxi poxaren. Baqun gne՞ts Arevmutqin, te՞ vastakets banaki hamar

Adrbejani navtagazayin ekamutneri mot 80%-e bazhin e hasnum arevmtyan kazmakerputyunnerin: Isk Arevmutqn ayd olort mets tapov mutq e gortsel «Dari gortsarqi» ardyunqum, erb 1994t. Baqun navtayin 11 enkerutyunneri het amenamets` «Azeri», «Cherax», «Gyuneshli» hanqavayreri shahagortsman hamadzaynutyun e knqel:

Բաքու, նավթի հանք / © Caspian Barrel

EurAsia Daily parberakanum ushagrav hodvats e hraparakvel adrbejanakan navti u Artsaxyan hakamartutyan arnchutyan veraberyal, ore nerkayatsnum enq mer entertsoxin:

«23 tarva entatsqum Adrbejane navti aveli qan 75%-e tramadrel e otarerkratsi nerdroxnerin` nrants tuyl talov dranov miliardavor dolarner vastakel: Hayastanum qnnarkum en, te da Lernayin Xarabaxi dimats vardzatrutyun er: HH arajin naxagahe haytararel e, or texastsi lobbistnern Adrbejanin ognel en Lernayin Xarabaxe durs berel Minski xmbi banaktsutyunnerits ev i skzbane kanxoroshel en taratsashrjani tshakatagire: Navtagazayin olorti zargatsman shnorhiv Adrbejane lurj ekamutner e statsel, orn, amen depqum, ir derakatarumn e unetsel hakamartutyan hartsum:

Adrbejane, sakayn, navti u gazi ardyunahanman hamar tank e vtsharel: Socar-i tvyalnerov` 1997-2019tt. shurj 720 mln tonna navt e ardyunahanvel: Petakan enkerutyane dranits shurj 200 mln-n e bazhin hasel: 23 tarva entatsqum, navti mijin gnerov hashvats, Adrbejann ayd olortits mot 80 mlrd dolar e vastakel, isk nerdroxnere` mot 270 mlrd dolar:

Ayd enkerutyunn adrbejanakan navti vatsharqits miayn poqr masn e stanum: Mets che naev Baqvi masnabazhine xoxovakashareri tsragrerum: Baqu-Tbilisi-Jeyhan ev Baqu-Supsa navtatarnerum na uni 25% bazhin, isk Haravkovkasyan gazatarum` endamene 10%:

Navtits u gazits statsvats ekamutneri mot 80%-e bazhin e hasnum arevmtyan kazmakerputyunnerin: Isk Arevmutqn Adrbejani navtagazayin olort mets tapov mutq e gortsel «Dari gortsarqi» ardyunqum, erb 1994t. Baqun navtayin 11 enkerutyunneri het apranqneri bazhanman masin hamadzaynutyun e knqel «Azeri», «Cherax», «Gyuneshli» hanqavayreri yuratsman tsragri shrjanaknerum, ore 1997t. apahovum er Adrbejani navti 73%-e:

Texastsinere ev Lernayin Xarabaxe

Arevmutqi het gortsarqi Adrbejane gnatsel e Lernayin Xarabaxi hartsn ir ogtin lutselu npatakov: Levon Ter-Petrosyane derevs mayisi verjin haytararets, or EAHK gagatnazhoxove 1996t. Lisabonum avartvets nranov, or nranum endunvel en Adrbejanin dzerntu skzbunqner` Lernayin Xarabaxe patkanum e Adrbejanin, ev Baqun patrast e nran bardzr kargavitshak shnorhel ir kazmum:

Arajin naxagahi xosqov` havasarakshrutyune xaxtvel e der 1996-1997tt., erb Adrbejanum stextsvel e navti mijazgayin konsortsium, orum nergravvats ein amerikatsinere, British Petroleum-e ev ayln: Dranits heto Heydar Alievi hretorabanutyune poxvel e:

Na patmel e, or Lisabonum amerikatsinere hakamartutyan kargavorman anspaseli nor banadzev en araj qashel: Texasi lobbii ardyunqum ayd pastatuxte haytnvel e AMN naxagah Bil Qlintoni sexanin: Ter-Petrosyani xosqov` Qlintoni hakarakord Nyut Gingrichi janqerov e Alievi «xndranqe» dardzel arajarkutyun:

Dranits heto, inchpes nshum e, ogevorvats Adrbejane och mi arajarkutyan chi hamadzaynel: Banaktsutyunner entatsel en, bayts ev gortse hasel e pastatxti, hrazharvel en ayn enduneluts` gitaktselov, or zhamanakn ashxatum e irents ogtin: «ev chen sxalvel»,- nshum e Ter-Petrosyane:

British Petroleum-n adrbejanakan tsragrerum amenamets bazhinn uni: «Azeri», «Cherax» ev «Gyuneshli» hanqavayrerits 35,7%-n e nrane, isk «Shahdenizits»` 25%-e: Amerikatsinerine BP-i hamemat aveli qich e, sakayn nrants ekamute karox e hasnel 62 mlrd dolari (120 mln tonna navt):

Derevs 1995t.-its texasyan bazmativ enkerutyunner Adrbejani navtayin ardyunaberutyane nyuter, texnologianer u tsarayutyunner en matutsum: Masnavorapes, depi evropa gnatsox xoxovakneri vra ashxatel en amerikyan aveli qan 20 xoshor enkerutyunner (Baker Hughes, Bechtel, Cameron, Emerson, GE, KBR, Schlumberger, Siemens ev ayln):

Isk petakan tsragreri shrjanaknerum Adrbejanum amerikyan 235 kazmakerputyun e grantsvats: Mievnuyn zhamanak` Baqun navtayin poxer e nerdrel AMN-um: Adrbejani petakan navtayin himnadrame (SOFAZ) 6,5 mlrd dolar e nerdrel AMN-i tntesutyunum, 16,5 mlrd dolar` finansakan tankarzheq txterum:

Pox` banaki hamar

Arants arevmtyan nerdrumneri u texnologianeri` Adrbejane parzapes cher karox zargatsnel navtagazayin ardyunahanume: Arajin navti ardyunahanman hamar katarvel e 1,7 mlrd dolari nerdrum, ayn depqum, erb 7 mln-anots Adrbejani tarekan byujen mot 300 mln dolar er, isk inflatsian ayn zhamanak` tarekan 1000%:

Navtagazayin olortum otarerkrya enkerutyunnern arden 80 mlrd dolari nerdrum en katarel Adrbejanum:

RD azgayin energetik anvtangutyan himnadrami verlutsaban Igor Yushkovi kartsiqov` navtagazayin ekamutnern Adrbejanin ognel en Lernayin Xarabaxi dem paterazme haxtelu hartsum:

Nra xosqov` ayd olorte chi paymanavorel razmakan gortsoxutyunneri meknarke, sakayn mets hashvov npastel e haxtanakin: Baqun navti u gazi vatsharqits gumar e vastakel` ayn uxxelov banakin:

Amen inch skizb e arel der texasyan navtagortsnerits araj

Hayastani karavarutyan naxkin bardzrastitshan pashtonyayi xosqov` Adrbejane paterazmin naxapatrastvelu zhamanak shahel e Lisabonits araj. 1993t. Adrbejanum texi e unetsel apstambutyun, ishxanutyan e ekel Heydar Alieve: Ardyunqum haykakan koxme evs mi qani taratsqner e azatagrel` stextselov ayspes kochvats anvtangutyan goti:

Bayts paterazme chsharunakelu npatakov nor naxagahe hradadar xndrets, ore 1994t. storagretsin Adrbejane, Hayastane ev Lernayin Xarabaxe: Baqun ayd pahits sksets gumar vastakel ev ayn nerdnel banakum u lobbistakan gortsuneutyunum:

Ardyunqum statsvets ayn, inch statsvets: ev Artsaxi teman petq e pakver, Stepanakerte haytnver Adrbejani kazmum` nvazetsnelu Rusastani azdetsutyune taratsashrjanum: Sakayn zrutsakitse hamarum e, or Lernayin Xarabaxi teman mnatsel e bats Rusastani mijamtutyan ardyunqum»:

Amenaentertsvatse

[miniorange_social_login]

Meknabanutyunnere

Գրել մեկնաբանություն
Hastateq
Mutq gortseq
Մուտք գործելով Դուք համաձայնվում եք կայքի օգտագործման օրենքների հետ.