Հայաստանում ստորագրահավաք է սկսվել հանդիպակաց վարելը քրեականացնելու պահանջով. ինչո՞ւ չի ընդունվի

Վերջերս տեղի ունեցած ճանապարհատրանսպորտային ողբերգական պատահարներից հետո հասարակությունը պահանջում է խստացնել տրանսպորտային միջոցների շահագործման և ճանապարհային երթևեկության կանոնները:

Ինչի՞ց սկսվեց

Հասարակական տրամադրություններն առավել բորբոքվեցին Արարատի մարզում` Զոդի կամրջի վրա հանդիպակաց գոտի դուրս գալու հետևանքով 6 մարդու կյանք խլած և տասնյակից ավելի վիրավորների պատճառ դարձած ավտովթարից հետո:

Նախնական վարկածի համաձայն, ՃՏՊ-ի մեղավորը երթևեկել է հանդիպակաց գոտում: Վարորդն արդեն ձերբակալված է, բայց շարունակում ենք ականատես լինել, որ, այսպես ասած, շատերը դեռ չեն խրատվել:

Այսպիսի դաժան դեպքերը նվազեցնելուն նպաստող միջոցներից մեկը հասարակությունը դիտում է հանդիպակաց գոտում վարելը քրեականացնելը: ՀՀ Ազգային Ժողովին ուղղված այդպիսի պահանջով ստորագրահավաք է սկսվել Change.org կայքում:

Քրեականացումը պահանջողները նշում են, որ դիտավորյալ կերպով հանդիպակաց երթևեկելի գոտի մտնող վարորդը վտանգում է թե իր, թե դիմացից եկող մեքենայում գտնվողների կյանքը: Պահանջում են Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարել` հանդիպակաց գոտում վարելը նույնականացնելով ապրելու սահմանադրական իրավունքի խախտման հետ:

Այդպիսի քայլը պետք է դիտվի որպես մարդասպանության փորձ ,– նշում են ստորագրահավաքի կազմակերպիչները: Կայքում պահանջը ներառում է հստակ օրենսդրական լուծումներ` նույնացում մարդասպանության փորձի հետ, տուգանքի չափի բարձրացում և այլն: Մեր դիտարկման պահին ստորագրահավաքին միացել է 1360 մարդ:

Ներկայումս ՀՀ օրենսդրությամբ ճանապարհի բաժանարար գիծը հատելու, ինչպես նաև հանդիպակաց երթևեկության գոտի դուրս գալու համար, եթե դա կապված չէ վազանցը թույլատրված տեղերում վազանց կատարելու հետ` նախատեսված է 30 հազար դրամ, իսկ հանդիպակաց երթևեկության գոտի դուրս գալու համար` 50 հազար դրամ տուգանք:

Այլ երկրներում

Մենք դիտարկեցինք Եվրոպական երկրներում, Ռուսաստանում, Վրաստանում, ԱՄՆ-ում սահմանված պատիժները նման դեպքերում: Ուսումնասիրված երկրներից ոչ մեկում հոծ գիծը հատելու, հանդիպակաց երթևեկելու համար ուղղակի քրեական պատիժ սահմանված չէ:

Նման պատասխանատվություն նախատեսվում է միայն հետևանքների` վնաս հասցնելու դեպքում: Օրինակ ԱՄՆ-ում քրեական պատասխանատվություն նախատեսված է միայն երկրորդ անգամ հանդիպակաց գոտի դուրս գալու խախտման համար` համարելով ագրեսիվ դրսևորում:

Գերմանիայում ևս քրեական պատասխանատվությունն առաջանում է հետևանքներ ունենալու դեպքում, իսկ հանդիպակաց գոտում ուղղակի երթևեկելու համար սահմանված է տուգանք` հոծ գիծը տրորելիս` 75 եվրո, ճափեզրով վարելիս` 130, իսկ հիմնական ճանապարհի վրա` 200 եվրո տուգանք:

Հարևան Վրաստանում հոծ գիծը հատելու համար սահմանված է 16 եվրո տուգանք, իսկ հանդիպակաց գոտում երթևեկելու համար` 200 եվրո:

Իսկ Ռուսաստանում ճանապարհի բաժանարար գիծը հատելու համար սահմանված է 2500 ռուբլի տուգանք: Քրեական պատասխանատվություն ՃԵ կանոնները խախտելիս կիրառվում է երկրորդ անգամ ոչ սթափ վիճակում վարելու դեպքում, մինչդեռ ուղղակի հանդիպակաց գոտում երթևեկելու համար քրեական պատիժ սահմանված չէ:

Ինչո՞ւ է ապարդյուն

Մեկնարկած ստորագրահավաքը, թեև ունի արդեն բավականաչափ մասնակիցներ, բայց մեր կարծիքով չի հաստատվի օրենսդիր մարմնի կողմից: Պատճառները, թերևս, դատական համակարգում առկա խնդիրները կարող են լինել` գերբեռնվածություն, քաշքշուքներ և այլն, ապացուցման մեխանիզմների թերի բաշխվածությունը, քանի որ ոչ բոլոր ճանապարհներն են տեսանկարահանվում:

Եվ ինչպես արագաչափերի դեպքում, այստեղ էլ նկարահանող սարքի մոտ ամեն ինչ կարգին կլինի, իսկ, օրինակ, Զոդի կամրջի վրա վերահսկողություն այդպես էլ չի լինի: Ճանապարհների ոչ բարվող վիճակը նույնպես շատ տեղերում բազմաթիվ քրեական գործերի պատճառ կդառնա. հոծ գիծը հատում են նաև հարկադրված:

Մեզանում խնդիր է նաև վկաների ինստիտուտը. ոչ բոլորն են ցանկանում վկայություն տալ` նախ` որպեսզի քաշքշուքների մեջ չընկնեն, ինչպես նաև կարծրատիպերի պատճառով:

Այստեղ, ամենայն հավանականությամբ, պետք է գործի բարեվարքության կանոնը, երբ վարորդն ինքը մտածի այլ կերպ, ուղևորները բացասական վերաբերմունք արտահայտեն ՃԵ կանոնները խախտող վարորդի նկատմամբ:

Պետք է ունենալ ավելի խիստ վերահսկողություն, բարվոք ճանապարհներ, հասարակական գիտակցություն: Գուցե հենց այս ուղղությամբ պայքարն ու պահանջն առավել արդյունավետ լինեն ու ավելի մեծ դեր խաղան մեր հայրենակիցների անվտանգության հարցում. ի վերջո հարցը միայն հանդիպակաց երթևեկելը չէ. արագություն, ոչ սթափ վիճակ, ամրագոտի և այլն: Յուրաքանչյուր խախտում քաղաքացու անվտանգությանն անմիջական սպառնալիք է:

Զարգացած օրենսդրություն ունեցող բազմաթիվ երկրներում հետևանք չառաջացնող խախտումների համար քրեական պատասխանատվություն սահմանված չէ: Այդ դեպքում ինչո՞ւ պիտի Հայաստանում լինի, երբ ավելի կարևոր հարցեր կան լուծելու: