Ի՞նչ է կատարվում Քաղավիացիայի շուրջ. տեղեկություններ, հերքում, պարզաբանում (upd.)

Ապրիլի 3-ին մամուլում հրապարակումներ էին տարածվել, ըստ որոնց՝ Միջազգային ավիացիոն կազմակերպությունը փետրվար ամսին կատարված ստուգումների արդյունքում Հայաստանի Քաղավիացիայի պետական կոմիտեին զրկել է լիցենզիայից:

Տեղեկության զուգահեռ՝ այդ երևույթը Հայաստանի համար լրջագույն խնդիր է համարվում՝ նշելով, որ Հայաստանն այսուհետ մոտ մեկ տարի չի կարողանալու լիցենզիա տրամադրել որևէ փոխադրողի՝ դեպի Եվրոպա չվեթներ իրականացնելու համար: Խոսքը վերաբերում է ինչպես չարթերներին, այնպես էլ բեռնափոխադրումներին։

Բազմաթիվ օգտատերեր շարունակեցին տարածել այդ տեղեկությունը՝ դրան ավելացնելով իրենց հիմնավորումներն ու եզրակացությունները՝ ՀՀ Քաղավիացիային և ընդհանրապես՝ Կառավարությանը մեղադրելով թերացումների մեջ:

Ավելի ուշ Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեն հանդես եկավ հայտարարությամբ՝ նշելով, որ տարածված տեղեկությունն իրականությանը չի համապատասխանում: Նշվում է, որ որևէ կառույց չի կարող ՀՀ օրենքով գործող պետական կառույցին զրկել իր լիազորությունները կատարելու իրավունքից:

Հայտարարությունում նշվում է, որ 2020թ. փետրվարի 3-7-ը Թռիչքային անվտանգության եվրոպական գործակալության և Եվրոպական Միության մասնագետների կողմից Կոմիտեի և թվով երկու ավիաընկերությունների գնահատման այց է իրականացվել: 2020թ. մարտի 6-ին Կոմիտեն և գնահատում անցած երկու ընկերությունները ստացել են Գործակալության կողմից նախնական գնահատման արդյունքները, որի վերաբերյալ Գործակալությունն ակնկալում է ստանալ Կոմիտեի կարծիքը գնահատման արդյունքների վերաբերյալ զեկույցը վերջնական տեսքի բերելու նպատակով:

Նշվում է, որ Կոմիտեն նախկինում արդեն բազմիցս տեղեկացրել է, որ առկա են լուրջ խնդիրներ, որոնք ունեն շատ երկար տարիների պատմություն, նոր չեն, պահանջում են ժամանակ և ռեսուրսներ՝ կառույցն արդիականացնելու համար:

Հաղորդվում է, որ կոմերցիոն թռիչքներ իրականացնող երկու ավիաընկերություններ ժամանակավորապես զրկվել են երրորդ երկրի շահագործման վկայականներից, միայն եվրոպական ուղղություններով կատարվող չվերթների իրավունքից և կարող են իրենց թռիչքները շարունակել այլ պետություններ: Շեշտվում է, այս որոշումը որևէ ազդեցություն չի ունենա այլ միջազգային ընկերությունների կողմից իրականացվող թռիչքների վրա:

Կից ներկայացվել է նաև Քաղավիացիայի միջազգային կազմակերպության Տարածաշրջանային պատասխանատու, օդային երթևեկության կառավարման/գլխավոր աուդիտոր Լեոնարդ Վիքսի բաց նամակը Հայաստանի հասարակությանը։

Տաթևիկ Ռևազյանը նշել է, որ զեկույցի վերաբերյալ ՀՀ Քաղավիացիայի կոմիտեն իր դիրքորոշումն ու բողոքը ներկայացնելու է ապրիլի 6-ին:

Պաշտոնական հայտարարությանը հաջորդեցին նաև ոլորտի՝ նախկինում առկա իրավիճակի որոշ մանրամասների հիշեցումները. 2000-ականներին «հայկական ավիափոխադրողների» կողմից զենքի տեղափոխումից մինչև ադամանդի հանքարդյունաբերություն ու արտահանում: Վերջիններս կապ ունեին նաև Հասարակածային Գվիենայում իշխանափոխության փորձի հետ, որտեղ հայ օդաչուներ էին ձերբակալվել՝ ապօրինի զենք տեղափոխելու համար:

ՀՀ Քաղավիացիայի վարչության նախկին պետ Շահեն Պետրոսյանը հայտնել է, որ պատմությունը նոր չէ. նման զգուշացումներ նախկինում էլ եղել են։ Նրա խոսքով՝ տեղեկություններ են եղել, որ քաղավիացիան կաշառակերությամբ է զբաղված, կեղծ ավիաընկերություններ է գրանցել, օդաչուներին արտոնագիր տրամադրելու համար։ Պետրոսյանը նշել է, որ ձևականորեն գրանցված «ավիաընկերությունները» որոշ դեպքերում զբաղվել են ապօրինի գործունեությամբ՝ զենք, թմրանյութ:

Այսպիսով՝ տարածված տեղեկությունը պաշտոնապես հերքվեց: Սակայն մամուլում ու սոցցանցերում շարունակվում են քննարկումները: Խնդիրն այն է, որ այն զեկույցը, որի մասին խոսվում է, ամբողջությամբ չի հրապարակվել, ինչը շարունակում է կասկածների տեղիք տալ մի շարք օգտատերերի և հետաքրքրվող անձանց համար:

UPD. Հաղորդվում է, որ Արմենիա ավիաընկերության ներկայացուցիչ Գևորգ Խաչատրյանը հայտնել է, որ ոչ թե ավիաընկերություններն են զրկվել լիցենզիայից, այլ Կոմիտեն չի անցել Թռիչքային անվտանգության եվրոպական գործակալության (EASA) աուդիտը: Նրա խոսքով՝ այդ է պատճառը, որ 2 ավիաընկերությունները չեն կարող թռիչքներ իրականացնել դեպի Եվրոպա:

Սակայն պետք է նշել, որ խնդրի մասին Տաթևիկ Ռևազյանը հայտնել է դեռևս 2019թ. վերջերին, երբ «սև ցուցակում» հայտնվելու վտանգ է եղել, սակայն պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել՝ փետրվար ամսին հավելյալ ստուգում իրականացնելու և մայիսին վերջնական որոշումը կայացնելու վերաբերյալ:

Կոմիտեի ղեկավարը դեռևս դեկտեմբեր ամսին հայտնել էր, որ Տարոն-Ավիա, Արմենիա և Ատլանտիս Յուրոփեան Էյրվեյզ ավիաընկերությունները դիմել են դեպի Եվրամիություն թռիչքներ իրականացնելու համար: Վերջինը ստացել է թույլտվություն, Արմենիան նույնպես, բայց որոշ խնդիրների կարգավորումից հետո, իսկ Տարոնը չի ստացել, քանի որ խնդիրներն այդ ընկերությունում առավել շատ են եղել:

Ռևազյանը նշել էր, որ Կոմիտեն կարող էր հայտնվել «սև ցուցակում», քանի որ պատշաճ վերահսկողություն չի իրականացրել, որպեսզի ավիաընկերությունում խնդիրները վերացվեն: Մինչդեռ Կոմիտեն այդ հնարավորությունն ու միջոցները չի ունեցել: Սակայն տեղում Պետական վերահսկողական ծառայությունը նույնպես ստուգումներ է իրականացրել՝ հայտնաբերելով բազմաթիվ խախտումներ:

Վերջին տվյալներով՝ Կոմիտեն պատրաստվում է նամակ հղել հայտնաբերված խնդիրների և զեկույցի վերաբերյալ, որից հետո սպասվում է հանդիպում Բրյուսելում: Այսպիսով՝ վերջնական որոշումները կստացվեն ու իրավիճակն ավելի պարզ կդառնա մայիսին: