Լուսանկարներում հայկական Սու-30-ներն են` հրթիռներով. ի՞նչ հրթիռներ են
Հայտարարվել է, որ Սու-30ՍՄ-ներն առանց հրթիռների են ձեռք բերվել. այդ դեպքում` ի՞նչ հրթիռներ են լուսանկարներում, ինչո՞ւ է հայտարարվել, թե հրթիռներ ձեռք չեն բերվել: Շեշտենք, որ լուսանկարներն արվել են 2020թ. հոկտեմբերին:
Համացանցում 2020թ. հոկտեմբերին արված լուսանկարներ են հրապարակվել, որտեղ երևում են ՀՀ ԶՈւ-երում գտնվող Սու-30ՍՄ կործանիչները` Ռ-73 և Ռ-27 երկինք-երկինք դասի հրթիռներով:
Այս օրերին քննարկվող թեմաներից մեկը վերաբերում է Սու-երի հրթիռներին. առանցքում են վարչապետի հայտարարությունը կործանիչներն առանց հրթիռների գնելու մասին, ՊԲ նախկին հրամանատար Մովսես Հակոբյանի պնդումը, թե Ռուսաստանը չի վաճառում 130 կմ հեռահարությամբ հրթիռներ Սու-30-երի համար:
Հնչում են հարցադրումներ. ի՞նչ հրթիռներ են երևում լուսանկարներում, ինչո՞ւ է հայտարարվում, թե կործանիչներն առանց հրթիռների են ձեռք բերվել, և այդ դեպքում` ինչո՞ւ էր Նիկոլ Փաշինյանը նախորդ տարվա ամռանը խոսում «մարտական կրակով փորձարկման» մասին:
Ռ-73 և Ռ-27 հրթիռները
Ռ-73-ը խորհրդային արտադրության երկինք-երկինք դասի փոքր հեռահարությամբ կառավարվող հրթիռ է` ինֆրակարմիր ինքնանշանառման համակարգով:
Այս հրթիռի հեռահարությունը, ըստ բաց աղբյուրների, առավելագույնը 40 կմ է: Թիրախը կարող է խոցել մինչև 20 կմ բարձրության վրա:
Ռ-27-ը նույնպես խորհրդային արտադրության է, նույն դասի, միջին հեռահարությամբ, կառավարվող: Առավելագույն հեռահարությունը 50 կմ է (թեև որոշ մոդիֆիկացիաներով մինչև 110 կմ է, սակայն հայտնի չէ, թե հայկական ինքնաթիռի վրա որ մոդելն է):
Վարչապետի և գեներալի հայտարարությունները
Դեռևս նախորդ տարվա ամռանը Նիկոլ Փաշինյանն իր գրառմամբ նշել էր, որ Սու-30ՍՄ-ները «մարտական կրակով» (չակերտները` վարչապետի) վարժանք են իրականացրել: Օրերս Արագածոտնի մարզում քաղաքացիների հետ հանդիպման ժամանակ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ կործանիչների համար հրթիռները չեն հասցրել ձեռք բերել:
Գեներալ Մովսես Հակոբյանն իր հերթին պնդել էր, որ Հայաստանը չէր կարող Սու-30-ների համար հրթիռներ ձեռք բերել, քանի որ ՌԴ կառավարության որոշումն արգելում է դրանց վաճառքն այլ պետությունների:
Փորձենք հասկանալ` համադրելով տեղեկությունները
Շրջանառվող տեղեկությունների համաձայն` Սու-30ՍՄ կործանիչներն Արցախի տարածքում չեն կիրառվել: Պատճառ է համարվում, ըստ որոշ կարծիքների, այն, որ դրանք նախատեսված են բացառապես Հայաստանի Հանրապետության տարածքի պաշտպանության համար: Մինչդեռ Ադրբեջանի տարածքում կամ նույնիսկ Ադրբեջանի` միջազգայնորեն ճանաչված տարածքներում դրանց կիրառությունը կարող էր համարվել «Հայաստանի կողմից ագրեսիա»` իր բոլոր հետևանքներով (Թուրքիայի կողմից անմիջական ներգրավվածություն և այլն):
Բացի այդ` ունենալով փոքր և միջին հեռահարությամբ հրթիռներ` հայկական կործանիչները չէին կարող խոցել ավելի մեծ հեռավորության վրա գործող թուրքական (ամերիկյան) F-16-երի, անօդաչուների կամ հրթիռային համակարգերի դեմ: Չկարողանալով մուտք գործել Արցախի օդային տարածք` դրանք Հայաստանի տարածքից չէին կարող խոցել նաև Մարտակերտն ու Մարտունին ռմբակոծող ադրբեջանական ինքնաթիռներին:
Ինչ վերաբերում է հրթիռներով նկարներին և «հրթիռ չունենալու մասին» հայտարարություններին. վարչապետը չորեքշաբթի օրն Ազգային ժողովում մեկնաբանեց` նշելով, որ «մարտական կրակի» և «հրթիռ չունենալու» մասին հայտարարություններում հակասություն չկա. խոսքը, ըստ Փաշինյանի, Սու-30ՍՄ-ին համապատասխան հրթիռների բացակայության մասին է, մինչդեռ վարժանքներին կիրառվել են զինված ուժերում առկա հրթիռներ, որոնք անհրաժեշտ արդյունավետությունն ունենալ չէին կարող (հավանաբար նկատի ունի խորհրդային արտադրության հրթիռների և գերժամանակակից կործանիչների համադրության խնդիրները):
Չպարզաբանված հարցեր
Այդուհանդերձ` բաց են մնում մի շարք հարցեր: Դրանցից է, օրինակ, «անհրաժեշտ հրթիռներ չունենալու» մասին տեղեկությունը. արդյո՞ք ճիշտ է գեներալը, երբ նշում է, թե Հայաստանը Սու-30-ի հրթիռ չի կարող գնել ՌԴ-ից: Այդ դեպքում` ինչո՞ւ են ձեռք բերվել Սու-երը:
Հաջորդ հարցը. կործանիչներն, ի վերջո, կարող էին/են կիրառվել Արցախի տարածքում կամ նրա պաշտպանության համար: Եթե այո, ապա ինչո՞ւ չեն կիրառվել տվյալ պահին առկա հրթիռային միջոցներով:
3-րդ հարցը. Հայաստանն ունի՞ այնքան փորձառու օդաչուներ, որոնք կարող են ապահովել գործող ավիացիայի պատշաճ կիրառությունը: Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ զրուցել ենք ոլորտի մասնագետներից մեկի հետ, ով ընդգծել էր, որ հայկական ավիացիայում մասնագետների խնդիր կա:
Հիշեցնենք նաև դեռևս 2019թ. դեկտեմբերին տեղեկություն էր տարածվել, թե Հայաստանը ձեռք է բերել Խ-31ՊԴ հակառադիոտեղորոշման հրթիռներ, որոնք, իբր, Սու-30ՍՄ-ների համար են: Հրթիռների առավելագույն հեռահարությունը մոտ 250 կմ է: Տեղեկությունը, սակայն, այդպես էլ չհաստատվեց:
Մեկնաբանությունները