Բնական կտորեղենը կարող է ավելի վտանգավոր լինել, քան՝ սինթետիկը
Հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ պլաստիկը՝ պոլիէսթերը և նեյլոնը, համաշխարհային ջրերում կազմում է ընդամենը 8,2%: 50%-ը բամբակ է եղել, 29,5%-ը՝ ավատ և կանեփ, և 12,2%-ը՝ կենդանական ծագման՝ բուրդ ու մետաքս:
Բամբակե կամ պոլիէսթերից պատրաստված մարզաշապիկ գնելիս հաճախ գումարային առումով նախընտրելի է երկրորդը, մինչդեռ ընդունված է համարել, որ բնականը՝ բամբակը, ավելի որակյալ է: Սակայն եթե խորությամբ դիտարկենք նրանց բնութագրերը, կտեսնենք, որ բամբակե կտորում առողջության համար վտանգավոր նյութերն ավելի շատ են:
Բնական և սինթետիկ կտորեղենի համաշխարհային արտադրությունը վերջին 20 տարում առնվազն կրկնակի աճել է: Նորաձևությունը, որոշակի տեսակների հագուստի կրումը բազմաթիվ աշխատատեղեր են ապահովում թեթև տեքստիլ արդյունաբերության ոլորտում: 2018թ. կովեյերներից դուրս են եկել 107 մլն ապագա շապիկներ, տաբատներ, շալեր, այլ հագուստ ու պարագաներ: Կանխատեսվում է, որ 2030թ. արտադրվելու է շուրջ 145 մլն տոննա թել:
Սակայն ուշագրավ տեղեկությունները ոլորտի մասին հաջորդիվ են: Մեքենայական մեկ լվացքը ցանկացած պարագայից վերցնում է մինչև 10 մլն կտորե թել: Դրանք խողովակներով հայտնվում են գետերում, լճերում, ծովերում ու օվկիանոսներում: Տեքստիլ թելերը մարդածին ամենատարածված թելերն են, որոնք հանդիպում են շրջակա միջավայրում:
Միևնույն ժամանակ՝ սինթետիկ նյութերն արտադրվում են կրկնակի անգամ շատ: Ուստի բնապահպանները գոհունակությամբ չեն դիտում առևտրի կենտրոնների հաճախորդներին: Մինչև վերջերս բնապահպանները վստահ էին, որ համաշխարհային օվկիանոսն աղտոտող թելերի մեծ մասը միկրոպլաստիկներն են՝ սինթետիկան:
Հարավային Աֆրիկայի Քեյփթաունի համալսարանից Պիտեր Ռայանի ղեկավարությամբ անցկացված նոր հետազոտությունը հերքում է այդ ենթադրությունը: Ռայանը և նրա գործընկերները վերցրել են շուրջ 2000 նմուշի թելեր՝ տարբեր օվկիանոսներից, ու հայտնաբերել են, որ նրանց մեծ մասը բնական ծագում ունեն:
Փոքր՝ մինչև 1 մմ երկարությամբ թելերը մասնագետները վերցրել են Խաղաղ, Ատլանտյան և Հնդկական օվկիանոսներից, Միջերկրական ծովից: Հավաքված նյութը տեղավորվել է ջրի 916 նմուշի մեջ: Ինֆրակարմիր սպեկտրոմետրիայի մեթոդով հետազոտողները որոշել են, թե ինչ թելեր են հավաքվել օվկիանոսներից ու ծովից: Պարզվել է, որ պլաստիկը՝ պոլիէսթերը և նեյլոնը, կազմում է ընդամենը 8,2%: 50%-ը բամբակ է եղել, 29,5%-ը՝ ավատ և կանեփ, և 12,2%-ը՝ կենդանական ծագման՝ բուրդ ու մետաքս:
Ուշագրավ է, որ սինթետիկայի և բնական կտորի հարաբերակցությունը 2:1 է, սակայն օվկիանոսներում լողում են հիմնականում բնական և կենդանական ծագման թելեր: Գիտնականները ենթադրում են, որ բնական թելերը դանդաղ են տարրալուծվում, քան նախկինում համարվել է: Բնական ջրերից հանված նմուշների մեծ մասում նախորդ տասնամյակների նորաձևության մնացորդներ են, երբ բամբակը, ավատը, բուրդը և մետաքսն արդիական էին: Հնարավոր է՝ մեղավորությունը քիմիական նյութերինն է, որոնցով պատվել են բնական կտորները՝ երկար ծառայելու համար:
Ինչպիսի՞ն են հետևանքները: Բնական թելերի ազդեցությունը կենդանի օրգանիզմների և էկոհամակարգերի վրա դեռևս չի ուսումնասիրվել այն ոգևորությամբ, ինչ՝ սինթետիկների ազդեցությունը: Սակայն փոքր կտորների ջրամբարներում, օվկիանոսներում ու օդում, նշանակում է՝ սննդում, ջրում, թոքերում, չգիտես՝ ինչու, անվտանգ է թվում:
Հաղորդվում է, որ Արցախյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ «Իսկանդեր» է կիրառվել անմիջապես Բաքվի ուղղությամբ: Իսրայելական «Բարաք-8» ՀՕՊ-ն այն որսացել է, սակայն դրանից անմիջապես հետո Ալիևը համաձայնել է գնալ հրադադարի:
Հակոբ Արշակյանի հաղորդմամբ` կայանի նպատակն արբանյակային տեղորոշման GPS, GLONASS և այլ տեսակի համակարգերի վրա ազդելն է: «X-100»-ը կարող է խափանել մինչև 100 կմ հեռավորության վրա գտնվող անօդաչու թռչող սարքերի և այլ սարքավորումների տեղորոշման համակարգերի աշխատանքը:
Իրանցի պաշտոնյան նշել է, որ «լավ չէ, երբ Իրանը ներառված չէ Ղարաբաղում կրակի դադարեցման կոմիտեում»: Նրա խոսքով` դա չի կարող նպաստել խաղաղությանը և տարածաշրջանի երկրների երկարատև շահերին:
Փաստերի ստուգման հարթակն արձանագրում է, որ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության և Ադրբեջանի նախագահի հայտարարություններն իրականությանը չեն համապատասխանում։
Հաղորդվում է, որ Արցախյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ «Իսկանդեր» է կիրառվել անմիջապես Բաքվի ուղղությամբ: Իսրայելական «Բարաք-8» ՀՕՊ-ն այն որսացել է, սակայն դրանից անմիջապես հետո Ալիևը համաձայնել է գնալ հրադադարի:
Ռուսական պաշտպանական գերատեսչության հաղորդմամբ` Հայաստանի զինված ուժերի կազմում գտնվող բոլոր «Իսկանդեր» հրթիռները գտնվում են երկրի զինապահեստներում:
Նշվում է, որ վերջնական որոշումը պետք է համաձայնեցվի ԱՄՆ-ի հետ: Այս գործընթացի մասն են համարվում նախագահ Արմեն Սարգսյանի հանդիպումները Լոնդոնում: Փարիզին կարող են միանալ նաև Աթենքի ներկայացուցիչները` ռազմական դիտորդների մակարդակով:
Գեղարքունիքի մարզում երկրաշարժը զգացվել է 5-6 բալ ուժգնությամբ, Կոտայքի, Տավուշի, Լոռու և Արարատի մարզերի բազմաթիվ բնակավայրերում՝ 4-6 բալ ուժգնությամբ, Երևան քաղաքում՝ 3-4 բալ ուժգնությամբ:
Փաստերի ստուգման հարթակն արձանագրում է, որ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության և Ադրբեջանի նախագահի հայտարարություններն իրականությանը չեն համապատասխանում։
Մեկնաբանությունները