Երկրագնդին ջերմաստիճանային նոր ռեկորդ է սպասվում

Օվկիանոսում հորատման միջազգային ծրագիրը (IODP), որը շարունակում է Երկրի հետազոտությունների բազմամյա համալիրը, Cenozoic Global Reference (CENOGRID) նախագծի շրջանակներում կարողացել է կազմել վերջին 66 մլն տարվա՝ կայնոզոյան ժամանակաշրջանի (աշխարհագրական պատմության ներկայիս դարաշրջանը) Երկրի համաշխարհային միջին ջերմաստիճանի կլիմայական ժամանակացույց:

Անհրաժեշտ տեղեկատվությունը հաջողվել է ստանալ ֆորամինիֆերների խեցիներից, դրանցում թթվածնի և ածխածնի կարբոնատի պարունակության հիման վրա գիտնականները կարողացել են վերականգնել Երկրի մթնոլորտում միլիոնավոր տարիների ընթացքում ջերմաստիճանի և ածխաթթու գազի քանակության մասին տվյալները: Դրանք համեմատել են Միլանկովիչի շրջափուլերի հետ (Երկարատև ժամանակամիջոցում Երկիր հասնող արեգակնային ճառագայթների քանակի և ռադիացիայի մակարդակի տատանումները), ինչը թույլ է տվել գործնականում կրկնակի մեծացնել մոլորակի վրա միջին ջերմաստիճանի, սառույցի ծավալների և ածխածնային շրջափուլի վերաբերյալ գիտնականներին հայտնի տվյալների ժամանաշրջանը:

2001թ.-ից սկսած գիտնականների ձեռքի տակ եղել են վերջին 34 մլն տարվա տվյալները, իսկ նոր վերլուծությունը հնարավորություն է տվել ոչ միայն ընդլայնել ժամանակահատվածը, այլև առկա տեղեկությունները դարձնել առավել մանրակրկիտ: Մասնագետներն ընգծում են, որ կայնոզոյայի սկզբում մոլորակի վրա տաք է եղել, անցումը պալեոցենից ու էոցենից եռուն շրջանում է տեղի ունեցել, որը վերածվել է տաքի: Օլիցոգենում և միոցենում սառն է եղել, իսկ պլիոցենը և պլեյստոցենը դարձել են սառցե դարաշրջան: Ներկայիս ժամանակաշրջանը՝ հոլոցենը, Երկրի համար տաք շրջան է:

Համաշխարհային ջերմաստիճանի վրա ազդող առանցքային հանգամանքները սառույցի քանակն է մոլորակի վրա և Երկրի մթնոլորտում ածխաթթու գազի ծավալը: Ամենատաք շրջանը պալեոցեն-էոցենային ջերմային առավելագույնն է եղել, երբ բարձր է եղել Հյուսիսատլանտյան մագմայական շրջանի հրաբխային ակտիվությունը՝ մեծացնելով դեպի մթնոլորտ արտանետվող ածխաթթվի քանակը:

Գիտնականների հետազոտությունը պարզել է, որ մեր օրերում Երկրի ջերմաստիճանի աճի վրա ազդում է մարդը: Այսպես՝ 2300թ. մոլորակի վրա միջին ջերմաստիճանը կարող է 1961-1990թթ.-ի ցուցանիշի համեմատ բարձրանալ 8,5 աստիճանով, իսկ եթե գլոբալ տաքացման դեմ պայքարի ուղղությամբ գործունեությունն արդյունավետ լինի, ջերմաստիճանի բարձրացումը կարող է կազմել 2,6: Ընդ որում՝ նույնիսկ նման ընթացքի պարագայում արդեն 2150թ. կսկսեն սառույցները հալչել և Համաշխարհային օվկիանոսի մակարդակն էականորեն կբարձրանա: