Հայաստանի դեմ կիբերհարձակումների համար Բաքուն «օժանդակ ուժեր» է կիրառել. մեդիափորձագետ
Սամվել Մարտիրոսյանը եկել է այն եզրահանգման, որ Հայաստանը պատրաստ չի եղել դիմակայելու հաքերային այսպիսի լայնածավալ հարձակումների, որոնք Ադրբեջանը կազմակերպել է «օժանդակ ուժերի»՝ թուրքական հաքերային խմբերի և «վարձկան հաքերային ասոցիացիաների» ներգրավմամբ:
Մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի խոսքով՝ Հայաստանի վրա կիբերհարձակումների ժամանակ Բաքուն այս տարի կիրառել է «օժանդակ ուժեր»՝ թուրքական հաքերային խմբեր, ինչպես նաև «վարձկան հաքերային ասոցիացիաներ»:
2020թ.-ը, նրա գնահատմամբ, հայկական վիրտուալ տիրույթի վրա հարձակումների որակի և ծավալների առումով աննախադեպ էր: Դրա արդյունքում, Մարտիրոսյանի խոսքով, գրանցվել է նաև գաղտնի տվյալների մեծ արտահոսք:
Տարվա առաջին կեսին հիմնական խնդիրը կապված է եղել կարանտինի հետ. համացանցից օգտվելու կանոններին չտիրապետող բազմաթիվ մարդիկ ստիպված են եղել օգտվել առցանց ծառայություններից՝ հաճախ դառնալով կիբերհանցագործությունների զոհ:
Տարվա երկրորդ կիսամյակին, ինչպես նշում է, կիզակետում հուլիսյան ռազմական գործողություններն էին հայ-ադրբեջանական սահմանի տավուշյան հատվածում և Արցախյան 2-րդ պատերազմը: Երկու դեպքում էլ նկատվել է հաքերների հիպերակտիվություն, որը, սեպտեմբերից սկսած, դարձել է աննախադեպ:
Հուլիս ամսին ադրբեջանական հաքերային ֆորումներում հրապարակվել են հարյուրավոր հայերի լուսանկարներ ու անձնագրեր, այդ թվում՝ Արցախի ԱԱԾ աշխատակիցների: Բացի այդ, հրապարակվել են նաև Արցախի զորամասերից մեկի գույքագրման փաստաթղթերը: Իսկ արդեն հուլիսի 13-ին ադրբեջանցիները հայկական պետական կայքեր են կոտրել:
Մարտիրոսյանի խոսքով՝ առկա տվյալներն ապացուցում են, որ ադրբեջանական կողմն «օժանդակ ուժեր» է գործի դրել: Մեդիափորձագետի կարծիքով՝ դրանք կարող էին լինել թուրքական հաքերային խմբերը, ինչպես նաև «վարձու հաքերային ասոցիացիաները»:
Հոկտեմբերի 10-ին աննախադեպ հարձակում է եղել, որը կոտրել է հայկական գրեթե բոլոր պետական կայքերը՝ թվով՝ շուրջ 50: Մինչ օրս հստակ տեղեկատվություն չկա, թե պետական սերվերներից ինչ տվյալներ են արտահոսել:
Մարտիրոսյանը նշել է, որ ադրբեջանցիների ձեռքում բազմաթիվ պաշտոնական և գաղտնի փաստաթղթեր են հայտնվել, որոնք ձեռք են բերվել Արցախի նախագահի աշխատակազմի, ԱԳՆ-ի, ՊՆ-ի և այլ կառույցների կայքերից: Փաստաթղթերի մի մասը սեպտեմբեր ամսվա են: Համացանցում է հայտնվել նաև «Ղարաբաղ Տելեկոմի» բաժանորդների ցանկը՝ անձնական տվյալներով:
Մեդիափորձագետը հայտարարել է նաև, որ մշտապես տեղի են ունեցել ֆիշինգային հարձակումներ (համացանցային խուլիգանության տեսակ, որի նպատակն օգտատերերի անհատական տվյալներին հասանելություն ձեռքբերելն է): Ավելին՝ թիրախավորված հարձակումներ են եղել նաև բարձրաստիճան պաշտոնյաների ու զինվորականների օգտահաշիվների վրա:
Սամվելի Մարտիրոսյանը եկել է այն եզրահանգման, որ Հայաստանը պատրաստ չի եղել դիմակայելու հաքերային այսպիսի լայնածավալ հարձակումների:
Ջրային կոմիտեի նախկին ղեկավարի խոսքով` ոռոգող ենթակառուցվածքները մաշվել են, և ջրի կորուստը հասնում է մինչև 70%-ի: Միաժամանակ, թուրքական կողմում մտադիր են ջրամբարներ կառուցել, որոնք էականորեն կնվազեցնեն Հայաստանի ջրի պաշարը:
Ուշագրավ հոդված է հրապարակվել, որը կարող է օգտակար լինել հայկական բանակի բարեփոխումներով զբաղվող անձանց համար: Այն վերաբերում է իսրայելական բանակի ժամանակակից վերափոխմանը, որտեղ հիմնական շեշտադրումն արված է տվյալների փոխանցման, կապի, թիրախի հայտնաբերման, արհեստական բանականության տեխնոլոգիաների վրա:
Տարոն Հովհաննիսյանի համոզմամբ` Բաքուն ոչ թե խաղաղության պայմանագիր է ցանկանում կնքել, այլ` Հայաստանի օկուպացրած տարածքների փաստացի օրինականացում` լարվածություն առաջացնելով նաև խափանելով խաղաղ բանակցությունները վերսկսելու` համանախագահ երկրների դիրքորոշումը:
Երասխում և Քաշաթաղում հայկական կողմը երկարատև ընդմիջումից հետո առաջին անգամ պատասխանեց: Ռուսաստանը, ինչպես նշվում է, հասկանալով Հայաստանին զսպելու անկարողությունը, գիտակցաբար կամ հարկադրված, Երևանին դրդում է կայացնելու ինքնիշխան որոշումներ:
Ջրային կոմիտեի նախկին ղեկավարի խոսքով` ոռոգող ենթակառուցվածքները մաշվել են, և ջրի կորուստը հասնում է մինչև 70%-ի: Միաժամանակ, թուրքական կողմում մտադիր են ջրամբարներ կառուցել, որոնք էականորեն կնվազեցնեն Հայաստանի ջրի պաշարը:
Ուշագրավ հոդված է հրապարակվել, որը կարող է օգտակար լինել հայկական բանակի բարեփոխումներով զբաղվող անձանց համար: Այն վերաբերում է իսրայելական բանակի ժամանակակից վերափոխմանը, որտեղ հիմնական շեշտադրումն արված է տվյալների փոխանցման, կապի, թիրախի հայտնաբերման, արհեստական բանականության տեխնոլոգիաների վրա:
Տեղեկատվություն է տարածվել, թե Արևմուտքը պահանջում է ռուսական խաղաղապահ ուժերի դուրսբերում Արցախից: Նշվում է, որ Գյումրիի 102-րդ ռազմաբազան դուրս կբերվի Հայաստանից, իսկ ռուս խաղաղապահների փոխարեն կտեղակայվեն ֆրանսիական ուժեր:
Երասխում և Քաշաթաղում հայկական կողմը երկարատև ընդմիջումից հետո առաջին անգամ պատասխանեց: Ռուսաստանը, ինչպես նշվում է, հասկանալով Հայաստանին զսպելու անկարողությունը, գիտակցաբար կամ հարկադրված, Երևանին դրդում է կայացնելու ինքնիշխան որոշումներ:
Նախնական տվյալներով` տուժածների թիվը 15 է: Նրանցից երեքը հոսպիտալացվել են. վիճակները գնահատվում է միջին ծանրության: Մյուս 12-ը, ինչպես նշվում է, լուրջ վնասվածքներ չեն ստացել. նրանց ցուցաբերվել է անհրաժեշտ բուժօգնություն:
Մեկնաբանությունները