Թուրքական էքսպանսիայի բրիտանական գաղտնիքները
Բրիտանացիները «Մեծ Թուրանի» ստեղծման հարցում շեշտադրում են կատարում միաժամանակ թուրքական ազգայնականության և իսլամի վրա: Լոնդոնում մշակվող ծրագրերի առաջնահերթ ուղղություններ են համարվում թուրքական էքսպանսիան դեպի հյուսիս-արևելք, Կովկաս և Կենտրոնական Ասիա: Վառ օրինակը «Թյուրքական խորհրդի» համաժողովն էր Ղազախստանում:
ՌԴ ռազմական գիտությունների ակադեմիայի ավագ գիտաշխատող Վլադիմիր Պրոխվատիլովի խոսքով` 2016թ. հեղաշրջման փորձից հետո տասնյակ ադմիրալների ձերբակալությունը, շուրջ երկու տասնյակի ցմահ ազատազրկումը ցույց տվեցին, որ Էրդողանը լիովին վերահսկում է իրավիճակը երկրում և մտադիր չէ դիրքերը զիջել զինվորականներին և քաղաքական էլիտաներին:
Այդ «վստահության» հիմքը, հեղինակի համոզմամբ, թուրք ղեկավարի սերտ կապերն են բրիտանական ՄԻ-6 հետախուզության ներկայիս ղեկավարի` Ռիչարդ Մուրի հետ: Նա երկար ժամանակ Ստամբուլում Միացյալ Թագավորության դեսպանն է եղել և հաճախակի է այցելում Թուրքիա: Մուրը համարվում է Էրդողանի ռազմավարության ոգեշնչողը:
Նշվում է, որ բրիտանական հետախուզությունն արդեն մի քանի հարյուրամյակ կազմավորում և իր շահերի համար է օգտագործում թուրքական գործակալական ցանցը:
Այս համատեքստում ռազմական գիտնականը պատմական անդրադարձ է կատարում` հիշեցնելով տարբեր ժամանակաշրջաններում բրիտանական հետախույզների կողմից Մերձավոր Արևելքում և, մասնավորապես, Օսմանյան կայսրությունում իրականացված գործողությունները:
Նշվում է, որ ներկայումս Մուրը և Բրիտանական թագի այլ ներկայացուցիչներ «Մեծ Թուրանի» ստեղծման ռազմավարության շրջանակներում շեշտադրում են կատարում միաժամանակ թուրքական ազգայնականության և իսլամի վրա: Ըստ բրիտանական ծրագրերի` Թուրքիան պետք է դառնա նոր «խալիֆայության» կենտրոնը, ընդ որում` ոչ միայն զուտ թուրքական: Այս ուղղությամբ առաջին քայլ է համարվում վերջերս կայացած «Թյուրքական խորհրդի» համաժողովը, որի անդամ են Ղազախստանը, Ադրբեջանը, Թուրքիան, Ղրղզստանը, Ուզբեկստանը և Հունգարիան` դիտորդի կարգավիճակով:
Վլադիմիր Պրոխվատիլովի խոսքով` Էրդողանի էքսպանսիան դեպի հյուսիս-արևելք, դեպի Կովկաս և Կենտրոնական Ասիա առաջնահերթ ուղղություններ են: Նրա համոզմամբ` «Մեծ թուրքի» աշխարհաքաղաքական և աշխարհատնտեսական ծրագրերը եվրոպական ուղղությունում դեռևս անարդյունք են:
Մեկնաբանությունները