Covid-19-ը տարածվել է ամբողջ աշխարհում, բայց ոչ՝ ԿԺԴՀ-ում. իշխանություններն են այդպես ասում

Մարտի 18-ին ԿԺԴՀ նախագահ Կիմ Չեն Ընը հայտարարել էր Փխենյանում «ընդհանուր նշանակության նոր, ժամանակակից հիվանդանոցի» կառուցման մասին: Առիթն ազգային հերոս Կիմ Իր Սենի գլխավորությամբ Կորեայի Աշխատավորական կուսակցության հիմնադրման 75-ամյակն է: Կիմ Չեն Ընը հայտնել է առողջապահական համակարգի բարելավման անհրաժեշտության մասին, բայց ոչ մի կերպ չի մեկնաբանել, թե ինչպիսին է իրադրությունը ԿԺԴՀ-ում՝ կորոնավիրուսի պանդեմիայի հետ կապված:

Իշխանությունների հավաստմամբ՝ երկրում Covid-19-ով վարակվածության ոչ մի դեպք չի գրանցվել: Բացի այդ՝ չկա ոչ մի պաշտոնական տեղեկատվություն, իսկ կողմնակի աղբյուրներն ընդհակառակը՝ հաստատում են, որ երկրում արդեն վիրուսից մահացության առաջին դեպքերն են գրանցվել: Առայժմ մասնագետները հանգում են նրան, որ եթե ԿԺԴՀ-ում իրականությունը թաքցվում է, ապա այն կհանգեցնի նրան, որ երկիրը կարող է դառնալ վիրուսի ինկուբատոր և նպաստի դրա տարածմանը:

ԿԺԴՀ-ն լռում է, բայց ԱՄՆ-ից ու Հարավային Կորեայից հաղորդում են այդ երկրում կարանտինի և զինվորների շրջանում մահվան մասին

Մարտի սկզբին հյուսիսկորեական բանակը մեկ շաբաթում երկու համազարկով արևելյան ծովափին արձակել էր մոտակա հեռահարությամբ 5 բալիստիկ հրթիռ: Այս գործողությունները, որոնց իրական պատճառները հայտնի չեն, քննադատվել են Ճապոնիայի և Հարավային Կորեայի կողմից: Որոշ վերլուծաբաններ ենթադրել են, որ դա ԿԺԴՀ-ի յուրօրինակ ազդանշան է, որը ցուցադրում է ուժը և կայունությունը` նույնիսկ պանդեմիայի ժամանակ:

Ինչպես վստահեցրել է Փխենյանը, երկիրը հասցրել է ժամանակին պաշտպանվել Covid-19-ից՝ շնորհիվ կանխարգելիչ միջոցառումների: Այդ թվում են սահմանների փակումը, Չինաստանի հետ առևտրային համաձայնագրերի դադարեցումը և վերահսկողության ուժգնացմանն օտարերկրյա դիվանագետների նկատմամբ:

Փետրվար ամսին Կորեայի Միավորման նախարարությունը, որը զբաղվում է երկու երկրների միջև կապով, հաղորդել է, որ Փխենյանը ԱՀԿ-ին զեկույց է ներկայացրել 141 մարդու մոտ կորոնավիրուսի առկայության ստուգման վերաբերյալ: Հաղորդվել է, որ բոլոր թեստերն էլ բացասական են եղել: ԱՀԿ-ի ներկայացուցիչներն, իրենց հերթին, հայտնել են, որ ԿԺԴՀ-ում վարակվածության դեպքերի մասին տեղեկություն չունեն:

Հյուսիսային Կորեայի հարցերով մասնագետ և ԿՀՎ-ի նախկին վերլուծաբան Ցզյուն Պակի համոզմամբ՝ անհնար է, որ ԿԺԴՀ-ում վարակվածներ չլինեն: Նրա խոսքով` իշխանությունները թաքցնում են այդ փաստը, որպեսզի աշխարհին ցուցադրեն երկիրը վերահսկելու ունակությունը՝ նույնիսկ մահացու պանդեմիայի, միջազգային պատժամիջոցների ու աղքատ տնտեսության պայմաններում: Պակը ենթադրել է, որ այնտեղ բնակչության 40%-ը լիարժեք չի սնվում, ինչն անդրադառնում է նրանց իմունիտետի վրա:

Կորեայում ԱՄՆ-ի ԶՈՒ հրամանատար Ռոբերտ Աբրամսը նշել է, որ մարտի սկզբին հյուսիսկորեական զորքերը նվազեցրել են իրենց ակտիվությունը: Նրա խոսքով՝ վերջին 30 օրերին զորքը գտնվել է կարանտինում և միայն վերջերս են վերսկսել ավանդական վարժանքները: Օրինակ՝ վերջին 24 օրերին նրանք ինքնաթիռ չեն օգտագործել:

Հարավկորեական ԶԼՄ-ները հաստատում են, որ ԿԺԴՀ-ում կորոնավիրուսի հետ կապված իրավիճակը վաղուց արդեն կայուն չի: Դեռևս 2004թ.-ից Հյուսիսային Կորեան լուսաբանող և արևմտյան լրատվամիջոցների կողմից դրական վարկանիշ վայելող Daily NK պարբերականը, հղում անելով անհայտ աղբյուրի, մարտի 9-ին հաղորդել էր ԿԺԴՀ-ում կորոնավիրուսից ավելի քան 200 մահվան մասին:

Հրատարակչության զրուցակիցը՝ հյուսիսկորեական բանակից, հաստատել է, որ տեսել է Covid-19-ից 180 զինվորի մահվան մասին զեկույցը: Դա իբր տեղի է ունեցել հունվար-փետրվար ամիսներին, երբ պանդեմիան դեռ նոր էր տարածվում տարածաշրջանում:

Աղբյուրը ոչ մի լուսանկար չի ցուցադրել, սակայն վստահեցրել է, որ մահացածների մարմիններն ախտահանում են մեթանոլով: Հաղորդել է նաև, որ համաճարակի բռնկման պատճառով իշխանությունները մեծացրել են բանակին մատակարարվող սննդի քանակը՝ զինվորների իմունիտետը բարձրացնելու նպատակով:

Աղբյուրը հաղորդել է, որ բանակում նյութատեխնիկական ապահովման համար պատասխանատու սպաները պնդում են, որ զինվորներն օրական 800 գրամ սնունդ են ստանում: Նրանք նշել են, որ զինվորները օրը 3 անգամ են ճաշ ուտում, ոչ թե՝ 1, ինչպես միշտ:

Մարտի 20-ին Daily NK-ի հոդվածագրերը հաղորդել էին հյուսիսկորեացի 3 զինվորների մահվան մասին, ովքեր մինչև մահը տառապել են ջերմությամբ ու ծանր շնչառությամբ: Պարբերականը հաստատում է, որ մարտի 14-ին զինվորները գանգատվել են բարձր ջերմությունից, հազից, գլխացավից ու շնչառական խնդիրներից: Չնայած դրան՝ նրանց կարանտինի չեն ենթարկել և ուղարկել են ծառայության՝ խորհուրդ տալով մրսածության դեմ և ջերմիջեցնող դեղ խմել: Մոտ 3 օր անց զինվորներ են մահացել տեղի շտապօգնության բաժանմունքում, ուր նրանց հասցրել էին ծանր վիճակում:

Հաղորդվել է, որ զինվորների մահը հյուսիսկորեական բանակի սահմանապահ ծառայության ղեկավարության մոտ անհանգստություն է առաջացրել, քանի որ ախտանշանները նման են եղել Covid-19-ին: Սակայն բուժանձնակազմը և զինվորական բարձր հրամանատարությունը հերքել են կասկածները՝ մահվան պատճառ նշելով սուր թոքաբորբը:

Համաճարակի բռնկման ռիսկերը ԿԺԴՀ-ի համար և միջազգային հանրության կողմից օգնության առաջարկները

Մարտի սկզբին Կորեաների ղեկավարները նամակներով են փոխանակվել, որոնցում աջակցություն են հայտնել կորոնավիրուսի դեմ պայքարում: Կիմ Չեն Ընը Մուն Չժեին ուղղվախ խոսքում նշել է, որ «խաղաղաբար հույս ունի», որ կհաղթահարեն Covid-19-ի հետ կապված իրավիճակը և հարավկորեացի նախագահին իր «անդավաճան վստահությունն» է հայտնել:

Մարտի 10-ին Հարվային Կորեայի Առողջապահության նախարար Պարկ Նին Հուն հայտնել էր, որ երկիրը կորոնավիրուսի տարածման բարձրակետը հաղթահարել է, և խոստացել է, որ իրադրությունը կվերադառնա բնականոն հուն: Մարտի կեսերին Հվ.Կորեայում հայտնաբերել են ավելի քան 7 հազար վարակվածների, որոնցից 94-ը մահացել են: Վիրուսի դեմ պայքարի արդյունավետությունը պայմանավորում են օպերատիվ թեստավորման արդյունքում հիվանդության արագ հայտնաբերմամբ:

Ինչ վերաբերում է Հս.Կորեային, ապա նրա առողջապահության համակարգի կառուցվածքի և արդյունավետության մասին շատ բան հայտնի չէ: Կորեական պատմության պետական քաղաքականության ուսումնասիրման ամերիկյան կենտրոնի ղեկավար Ժան Լին ենթադրել է, որ ԿԺԴՀ-ի բժշկական պարագաները սահմանափակ են. դրանք լավ նախապատրաստված չեն ոչ մի համաճարակի համար:

Նախկինում ԿԺԴՀ-ն հաջողությամբ թաքցրել է բնակչության շրջանում զանգվածային մահացությունների մասին տեղեկությունները: Այդ գաղտնիության պատճառով հայտնի չեն 1990-ականների զանգվածային սովի չափերի հստակ տվյալները, երբ, տարբեր գնահատականներով, մահացել է 240 հազարից մինչև 3,5 մլն մարդ: Ընդհանուր առմամբ՝ 2018թ. ԱՀԿ-ն նշել է կարմրուկի դեմ պայքարում Հս.Կորեայի հաջողությունների մասին:

Հյուսիսկորեական իշխանությունները պնդել են, որ ստուգել և կարանիտինից արձակել են շուրջ 5400 մարդու՝ չհայտնաբերելով Covid-19: Եվ դա այն դեպքում, երբ Հվ.Կորեայում 8 հազար մարդ է վարակված, իսկ Չինաստանում շուրջ 5 հազար մարդ մահացել է:

Չնայած մեկուսացած քաղաքականությանը՝ ԿԺԴՀ-ի համար փակ սահմանները ֆինանսական վնաս են պատճառում: Զբոսաշրջությունն օտարերկրյա արժույթի մուտքի օրինական աղբյուր է, քանի որ մյուս աղբյուրների նկատմամբ պատժամիջոցներ են սահմանված: Արևելյան Ասիայի և Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի հարցերով ԱՄՆ պետքարտուղարի նախկին օգնական էվենս Ռևիրը նշել է, որ սահմանները փակելու անհրաժեշտությունն էականորեն վնասում է Հս.Կորեայի տնտեսությանը: Նրա խոսքով՝ կորոնավիրուսը կարող են Չինաստան-Հս.Կորեա սահմանն անցկացնել սև շուկայի վաճառականները: Սակայն կորեագետ Անդրեյ Լանկովը գրել է, որ մի քանի մաքսանենգների արդեն խստորեն պատժել են:

Մարտ ամսին Daily NK-ն հաղորդել է հյուսիսկորեական դպրոցներում կարանտինը մինչև ապրիլի 15-ը երկարաձգելու մասին: Եթե հավատանք լրատվամիջոցի անանուն աղբյուրներին, ապա պանդեմիայի պատճառով դպրոցները փակ են փետրվարի 20-ից, իսկ ապրիլի 15-ով սահմանափակվելու պատճառն այն է, որ այդ օրվանից երկու օր նշվում է երկրի գլխավոր գաղափարագետ Կիմ Իր Սենի ծննդյան օրը:

Հաղորդվում է, որ դպրոցներում ուսումնական գործընթացը երկու անգամ հետաձգվել է: Դրան ուշադրություն են դարձնում նաև հյուսիսկորեացիները՝ տարակուսելով, թե ինչու է մեկնարկը հետաձգվում, երբ իշխանությունները նշում են, որ երկրում կորոնավիրուս չկա: Պարբերականի անանուն աղբյուրը հայտնել է, որ ոմանք հասկացել են, որ վիրուսն այլ երկրների համար խնդիր չէ, իսկ Հյուսիսային Կորեայի համար՝ վտանգ է:

Bloomberg-ը գրել է, որ եթե Հս.Կորեայում համաճարակ բռնկվի, տնտեսական ծանր կացությունից թուլացած առողջապահական համակարգը, հնարավոր է, չկարողանա գլուխ բերել: Իսկ դա կարող է հանգեցնել զանգվածային մահացությունների և երկիրը դարձնել փակ ինկուբատոր: Հենց այդ պատճառով էլ մարդասիրական կազմակերպությունները և ԿԺԴՀ-ի դաշնակից պետությունները, այդ թվում՝ Ռուսաստանը, առաջարկել են իրենց աջակցությունն ու բժշկական միջոցներ:

Փետրվարի Մոսկվան Փխենյանին էր տրամադրել թեստավորման սարքավորումներ, իսկ Կարմիր խաչը կոչ էր արել վերացնել պատժամիջոցների մի մասը՝ Հս.Կորեա գումար փոխանցելու նպատակով: Մարտի 9-ին Վլադիվոստոկ է ժամանել ԿԺԴՀ-ի Air Koryo պետական ավիաընկերության ինքնաթիռը, որում գտնվել է շուրջ 60 օտարերկրացի, որոնցից 13-ը` ռուսական դեսպանության աշխատակիցներ, որոնց գործուղումն ավարտվել է, և նրանց ընտանիքների անդամներ:

Երկիրը լքել են նաև ֆրանսիացի, գերմանացի և շվեդ դեսպանները: Ռուսաստանինը և Բրիտանիայինը շարունակում են աշխատել: Տեղի իշխանությունները կարանտինում են պահել ավելի քան 380 օտարերկրացիների՝ դա մեկնաբանելով կանխարգելմամբ: Հս.Կորեայում Ռուսաստանի դեսպան Ալեքսանդր Մացեգորը մեկուսացումը նմանեցրել է տնային կալանքին:

Պանդեմիայի շրջանակներում ԿԺԴՀ-ին իր աջակցությունն են հայտնել ԱՄՆ-ի պետդեպը և ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդը, որը պատասխանատու է պատժամիջոցների համար: Վերջինս բացառությունների է գնացել՝ հնարավորություն ընձեռնելով այնտեղ բժշկական պարագաներ ուղարկելու:

Սակայն Հս.Կորեան չի վարժվել միջազգային աջակցությանը և մարդասիրական օգնությունն օգտագործում է քաղաքական նպատակներով: Նախկինում հյուսիսկորեական իշխանությունները, հանդես գալով քաղաքացիների առաջ, օտարերկրյա նվիրատվությունները ներկայացրել որպես սեփական նվերներ: Մարդասիրական օգնության և բժշկական պարագաների հաջորդ խմբաքանակը ԿԺԴՀ պետք է հասնի մինչև մարտի վերջ:

Korea Society ամերկյան կազմակերպության ղեկավար և Կոլումբիական համալսարանի միջազգային հարաբերությունների դասախոս Թոմաս Բիրնը նշել է, որ Հս.Կորեայում մարդու իրավունքների կամ սոցիալական ազատությունների նկատմամբ անհանգստություն չկա, հավանաբար չկա նաև սովից մահացությունների նկատմամբ: Նրա խոսքով՝ հեշտությամբ կարող են մարդկանց պարտադրել սոցիալական հեռավորության:

Հյուսիսկորեական առողջապահական մոդելին կասկածամտությամբ է վերաբերվում նաև հյուսիսկորեացի նախկին բժիշկ Չոյ Ցզյուն-Հունը, ով երկրից փախուստի է դիմել 2011թ.: Նա մասնակցել է 2006-2007թթ. կարմրուկի համաճարակի դեմ պայքարին և հիշում է, որ հիվանդանոցները բավարար միջոցներ չունեին, որ շուրջօրյա կարանտինային և մեկուսացնող միջոցառումներ իրականացնեին:

Նրա խոսքով՝ Հս.Կորեայի խնդիրն այն է, որ մարդիկ ուղեցույցներին չեն հետևում. հիվանդանոցներում ու մեկուսարաններում գտնվող մարդկանց ոչ բավարար սնունդ հատկացնելու պատճառով նրանք փախուստի էին դիմում՝ սնունդ հայթայթելու: Բժիշկը վստահ է, որ Հս.Կորեայում, միևնույն ժամանակ, քաղաքացիների վերահսկողության լավագույն համակարգն է, ինչն այս պարագայում օգտակար է:

Նախկին բժիշկը հավանական է համարել, որ Հս.Կորեան ամենալավն է կարողանում սահմանափակել շփումները և ուղևորությունները, քանի որ իշխանությունները դրանով զբաղվել են վերջին 70 տարիների ընթացքում: Տարբերությունն այն է, որ ներկայումս պայմաններն են խստացել: Այնպես որ այդ համակարգը կօգնի կանխարգելել վիրուսի տարածումը:

Կասկածամտությանը հակառակ է արտահայտվել կորեագետ Անդրեյ Լանկովը: Նրա կարծիքով՝ խորհրդային օրինակով ստեղծված հյուսիսկորեական համակարգն արդյունավետ կերպով օգնում է թեթև հիվանդություններով տառապողներին: Սակայն ծանր հիվանդությունների դեպքում կարող է խնդիրներ ծագեն:

Ընդհանուր առմամբ կարելի է ասել, որ Հյուսիսային Կորեան համաճարակից, ամենայն հավանականությամբ, շատ չի տուժի: Չնայած հաշվի չեն առնվում այն հսկայական վնասները, որ կպատճառվեն հյուսիսկորեական տնտեսությանը: Այդ վնասը կարող է ամենաաղետալի հետևանքներն ունենալ, բայց, Լանկովի խոսքով, դրա մասին խոսելու համար դեռ վաղ է: