Հայաստանում հայտնաբերված սիբիրախտի պատճառով Ռուսաստանում վերահսկողությունն ուժեղացվել է

Սվերդլովսկի մարզի «Ռոսսելխոզնադզոր»-ի մամուլի ծառայությունը հայտնել է, որ Հայաստանում օրերս արձանագրված սիբիրախտի դեպքերի պատճառով Կոլցովոյի միջազգային օդանավակայանում ուժեղացվել է սանիտարակարանտինային վերահսկողությունը ՀՀ-ից Ուրալներ ժամանող տրանսպորտային միջոցների և ուղևորների համար:

Սիբիրախտի երկու օջախ գրանցվել էր ՀՀ Մարտունու շրջանի Գեղհովիտ և Արմավիրի շրջանի Գետաշեն գյուղերի բնակիչների շրջանում: Վարակվածների ընդհանուր թիվը կազմում է 13 մարդ է:

Գետաշեն համայնքում վարակվածներից մեկը հայտնաբերվել է Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում: Նա նշել է, որ մասնակցել է մասնավոր անձից ձեռք բերված մսի բաժանմանը: Հաղորդվում է, որ այսօրվա դրությամբ բժշկական հսկողության ներքո է գտնվում 60 մարդ, ովքեր ինչ-որ կերպ շփում են ունեցել հիվանդների հետ։

Հիշեցնենք, որ Հայաստանի նշված համայնքներում սիբիրախտի դեպքերն արձանագրվել էին օգոստոս ամսվա վերջին տասնօրյակում:

Ի՞նչ է սիբիրախտը. մատչելի բացատրություն

Սիբիրախտը սուր ընթացքով վարակիչ հիվանդություն է, որը նկատմամբ առավել զգայունակ են եղջերուները, ոչխարները, այծերը, խոշոր եղջերավոր անասունները, ձիերը, բիզոնները, այծեղջյուրները, գոմեշները, խոզերը, ուղտերը: Գիշատիչ կենդանիներից հատկապես զգայունակ են սամույրները, ջրաքիսները, ջրարջերը, համեմատաբար թույլ զգայունակությամբ են օժտված կատուները, շները, գայլերը, աղվեսները, բևեռաղվեսները:

Հաղորդվել է նաև արջերի, փղերի, առյուծների, վագրերի անկումների մասին: Սիբիրախտի նկատմամբ զգայունակ են նաև մարդիկ: Հիվանդ կենդանիների մահացությունը հասնում է 80 – 100%-ի:

Հիվանդության գաղտնի շրջանը տևում է 1-3 օր, որի ընթացքում հյուսվածքներում հարուցիչը հարմարվում, բազմանում և արտադրում է թույներ, այնուհետև ռետիկուլա-էնդոթելային համակարգի բջիջներից բացիլներն ազատվում են և առաջացնում ինֆեկցիայի երկրորդային օջախներ: Մասնագետների խոսքով՝ սիբիրախտը նաև ունենում է կայծակնային մահվան հետևանքներ, երբ կենդանին, օրինակ, խոտն ուտելիս կարող է միանգամից ընկնել ու սատկել:

Ինչպե՞ս է տարածվում ու փոխանցվում

Հարուցիչի փոխանցման կարևոր գործոնը սիբիրախտից սատկած կենդանիների դիակն է, որի օրգան-համակարգերը, ներքին հեղուկ միջավայրը պարունակում են մեծ քանակությամբ բացիլներ:

Հարուցիչները կարող են տարածվել նաև սիբիրախտով հիվանդ կենդանիների հարկադիր մորթվածների մսի, կաշվի, բրդի, ոսկորների միջոցով: Մեծ տարածությունների վրա կարող է տարածվել վարակված կերերի տեղափոխման ժամանակ:

Հաղորդվում է, որ սիբիրյան խոցի հարուցիչները կարող են շրջակա միջավայրում (հողում)  պահպանվել մինչև 100 տարի: Այն մարդուց մարդուն չի փոխանցվում:

Վարակված մսամթերքն ուտե՞լ, թե՞…

Սիբիրախտով վարակված մսամթերքը ենթակա է ոչնչացման (այրման): Որոշ մասնագետներ, ֆերմերներ, տնտեսվարողներ Հայաստանում նախկինում արձանագրված դեպքերի ժամանակ նշում էին, որ այն վտանգավոր չէ. պարզապես կարելի է լավ եփել և օգտագործել:

Սակայն ոլորտի պատասխանատու մասնագետները վստահեցնում են, որ եթե հայտնաբերվել է այդ հիվանդությունը, ապա այն միանշանակ ենթակա ոչնչացման: Եռացման (եփման) դեպքում վարակը չի վերանում, քանի որ այն բավականին ջերմադիմացկուն է:

Կա տարբերակ՝ սպառման համար: Այս դեպքում պետք է մորթից անմիջապես հետո՝ մոտ երկու ժամվա ընթացքում, երբ բացիլները ձեռք չեն բերել ջերմադիմացկունություն, միսը կտրատել ոչ մեծ կտորների, մոտ 6 սմ հաստությամբ, եփել 2,5-3 ժամ: Սակայն մորթից հետո 8-10 ժամն անցնելուն պես այն այլև օգտագործել չի կարելի:

Ինչպե՞ս է ազդում մարդու վրա

Սիբիրյան խոցով մարդը վարակվում է երեք ճանապարհով՝ մաշկային, աղիքային և թոքային: Առաջին դեպքում հիվանդությունը մարդուն փոխանցվում է հիվանդ մսին դիպչելիս, այդ թվում և՝ մորթելիս: Մաշկային ձևի ժամանակ մաշկի վրա առաջանում է կարմրակապտավուն բիծ, որը մի քանի ժամվա ընթացքում վերափոխվում է բշտի: Վերջինս քորելիս ինքնաբերաբար պայթում է` առաջացնելով մուգ շագանակագույն հատակով խոց:

Մաշկային վարակումը մահացու չէ, եթե իհարկե, ըստ մասնագետների, վարակվածը դիմի բժշկի և ժամանակին բուժում սկսվի դրա դեմ:

Աղիքայինի դեպքում մահվան ելք ունենալու հավանականությունը մեծ է: Այսպիսով մարդը վարակվում է սնվելիս: Մասնագետները խորհուրդ են տալիս մսամթերք գնել ոչ պատահական վայրերից, այլ անասնաբույժների ու պատկան մարմինների կողմից վերահսկվող վաճառակետերից:

Թոքային վարակման տարբերակը նույնպես կարող է մահացու լինել: Այս դեպքում վարակված ու չորացած արյան փոշին կարող է թափանցել մարդու թոքեր և վարակել: Խորհուրդ է տրվում խուսափել բակային մորթերից, դրա համար չնախատեսված վայրերում կատարվող մորթից, ինչպես մյուս դեպքերում, այս դեպքում էլ վստահել վերահսկվող վայրերին:

Ի՞նչ են խորհուրդ տալիս պատկան մարմինները

Սիբիրյան խոցով չհիվանդանալու, ինչպես նաև դրա բարդություններից ու հետևանքներից խուսափելու նպատակով ոլորտի պատասխանատու գերատեսչությունը բազմիցս հորդորում է պատահական վայրերից մսամթերք չգնել, վստահել միայն վերահսկվող վաճառակետերին, չմոտենալ սատկած կենդանիներին և ձեռք չտալ դրանց:

Ֆերմերներին և տնտեսվարողներին խորհուրդ է տրվում կենդանիների շրջանում առողջական խնդիրներ նկատելուն պես անհապաղ դիմել անասնաբույժին, իսկ մաշկային ծածկույթների վրա խոցոտված վերքեր, բշտեր, կարմրակապտավուն բծեր նկատելու դեպքում չզբաղվել ինքնաբուժությամբ և դիմել բժշկական օգնության:

Մասնագետները բազմիցս հորդորում են կենդանիների մորթը կատարել սպանդանոցներում՝ հատուկ պայմաններում: Սակայն այդպիսիք Հանրապետությունում շատ չեն և բազմաթիվ համայնքներ բավականին հեռու են այդպիսի վայրերից: Այս կապակցությամբ Կառավարությունն աշխատանքներ է տանում սպանդանոցների թիվն ավելացնելու ուղղությամբ: