Քայլքի, վազքի և հեծանվավազքի ժամանակ Covid-19-ի համար անվտանգ հեռավորությունը, պարզվել է, ավելին է, քան խորհուրդ է տրվում շատ երկրներում
Նախնական զեկույցի տեսքով հրապարակված տվյալները մեկը մյուսի հետևից ընթացող մարդկանց համար ենթադրել են 4-20 մետր հեռավորություն՝ կախված ընթացքի արագությունից:
Լևենյան կաթոլիկ համալսարանի (Բելգիա) և Էյնդհովենի տեխնիկական համալսարանի (Նիդեռլանդներ) գիտնականների համատեղ աշխատությունը ցույց է տվել, որ Covid-19-ի փոխանցման պարագայում անվտանգ հեռավորության որոշման դեպքում անհրաժեշտ է հաշվի առնել շարժումը և պոտենցիալ վարակվածի և վարակվելու վտանգի ներքո գտնվող մարդկանց դիրքը տարածությունում: Հեղինակները, ինժեներներն ու աերոդինամիկայի ոլորտի մասնագետներն իրենց եզրակացությունները ներկայացրել են հետազոտություններից մեկում հրապարակված նախնական զեկույցում:
Մարդկանց միջև այն հեռավորությունը, որ խորհուրդ են տալիս բժիշկներն ու պաշտոնյաները ներկայիս պանդեմիայի պայմաններում, պայմանավորված է նրանով, որ վիրուսը տարածվում է մանրադիտակային հեղուկ կաթիլներով, որոնք շնչելիս, հազալիս կամ փռշտալիս դուրս են գալիս հիվանդի քթից ու բերանից: Եթե նրան շատ մոտ լինեք, ապա վտանգ կա, որ դրանք կորսաք, կհայտնվեն ձեր դեմքին, ձեռքերին, լորձաթաղանթներին:
Բազմաթիվ երկրներում կիրառվող 1,5-2 մետր հեռավորությունն օգնում է խուսափել դրանից, սակայն փակ միջավայրում կամ երբ քամի չկա, կամ էլ երբ մարդիկ շատ դանդաղ են տեղաշարժվում:
Գիտնականների կողմից արված մոդելավորումը ցույց է տվել, որ վազորդի, հեծանվորդի կամ արագ-արագ քայլող մարդու՝ այսպես կոչված օդային հետագծում հայտնվելիս հայտնվում եք միկրոկաթիլների տիրույթում, որը ձգվում է նրա հետևից, ինչպես գիսաստղի պոչը: Օդի նման սահուն հոսք շարժվող մարդու հետևից միշտ ձևավորվում է, և այդ երևույթը մարզիկներն օգտագործում են. այլ վազորդի հոսքով վազելիս այն նվազեցնում է օդի դիմադրությունը, որը պետք է հաղթահարել: Սակայն եթե վազորդին նման իրավիճակը ձեռնտու է, ապա վարակվելու ցանկություն չունեցող մարդը պետք է հակառակն անի:
Աշխատանքի հեղինակներն օգտվել են մոդելավորման այն տեսակից, որը կիրառվում է շարժման ժամանակ (քայլք, վազք) մարզիկների՝ մեկը մյուսի նկատմամբ արդյունավետ դիրքի (կողք կողքի, հետևում՝ անկյունագծով, անմիջապես հետևում) որոշման համար և դիտարկում է օդի շարժումը: Դրա հետ մեկտեղ նրանք մոդելի օրինակով վերլուծել են մարդու քայլքի ու վազքի ժամանակ միկրոկաթիլների ձևավորումը և տարածումը, որոնք կարող են վիրուսային մասնիկներ կրել:
Ինչպես նշում են գիտնականները, այդ աերոզոլն առանձնանում է ոչ միայն հազալիս կամ փռշտալիս, այլև պարզապես ակտիվ շնչելիս: Ինչքան մեծ են մասնիկները, այնքան շատ վիրուսային մասնիկներ են կրում և իրենց ծանրությունից իջնում են ցած: Բացի այդ՝ կապ ունի ոչ միայն դիմացից ընթացողի արագությունը, այլև հետևից եկողինը. անցնելով շատ մոտ և արագ՝ նա կարող է իր վրա խոշոր մասնիկներ ընդունել:
Նմանապես՝ պետք է հաշվի առնել նաև քամին: Հետազոտողների կողմից ներկայացված անիմացիայի արդյունքների համաձայն՝ առջևից գնացողի «պոչում» շարժվելն առավելագույն վտանգ է պարունակում, մինչև կողքով և անկյունագծով ընթացքը նվազեցնում է այդ վտանգը:
Ստացված արդյունքների հիման վրա հեղինակները եզրակացնում են, որ սովորական քայլքի ժամանակ մեկը մյուսի հետևից տեղաշարժվող մարդիկ պետք է իրարից հեռու լինեն առնվազն 4-5 մետր, վազելիս և հեծանիվը դանդաղ վարելիս այն պետք է կազմի շուրջ 10 մետր, իսկ արագ ընթացքի ժամանակ՝ առնվազն 20 մետր: Բացի այդ՝ եթե ցանկանում եք վազանց կատարել, խորհուրդ է տրվում մանևրին ավելի շուտ նախապատրաստվել և բավականին մեծ աղեղ կազմելով՝ հայտնվել կողքին՝ հնարավորինս հեռու մյուս վազորդից, ում փորձում եք շրջանցել:
Նշվում է, որ աշխատանքի արդյունքները դեռ վերջնական չպետք է համարել. հեղինակներն ընդգծում են, որ աշխատել են պանդեմիայի պայմաններում ավելի վաղ հասանելի դարձնել այն՝ հաշվի առնելով նոր տվյալների կարևորությունը, որոնք կարող են օգնել գիտական հանրության այլ ներկայացուցիչների: Վերջնարդյունքները կարող են փոփոխվել, քանի որ ուսումնասիրությունները և գիտական հրապարակումները դեռևս շարունակվում են:
Մեկնաբանությունները