Naked Science. Covid-19-ի պանդեմիան հանգեցրել է համաշխարհային սեյսմիկ ակտիվության նվազմանը
Կորոնավիրուսային վարակի տարածմանը զուգահեռ տարբեր երկրների երկրաշարժագետները նշում են Երկրի կեղևի՝ մարդկային գործունեության արդյունքում առաջացող բարձր հաճախականությամբ ցնցումների նվազման մասին:
Տարբեր երկրների կառավարությունները փորձում են զսպել SARS-CoV-2 կորոնավիրուսի տարածումը՝ սահմանափակելով ազատ տեղաշարժը, հանրային վայրերի աշխատանքը և միջոցառումները: Դրանք հանգեցնում են տնտեսական գործունեության, շինարարության և տրանսպորտային հոսքերի կտրուկ կրճատմանը: Դա արձանագրում են նույնիսկ զգայուն սեյսմոմետրերը (երկրաշարժաչափ), որոնցով երկրաբանները հետևում են երկրակեղևի ցնցումներին:
Երևույթին առաջինն ուշադրություն են դարձրել Բրյուսելի երկրաշարժագետները: Բելգիական թագավորական աստղադիտարանը հաղորդել է, որ աշխատակիցներն անցել են հեռավար աշխատանքի, քանի որ սարքերը մարդկանց ակտիվության նվազման արդյունքում ցնցումների զգալի անկում են ցույց տալիս:
Աստղադիտարանի աշխատակից Թոմաս Լեքոքի խոսքով՝ սկզբնական շրջանում ցուցիչները տեղադրված էին Բրյուսելի մերձակայքում, սակայն վերջին տասնամյակներում հայտնվել են քաղաքային բուռն տեղաշարժի միջավայրում և մշտապես գրանցել են նրա «սեյսմիկ ֆոնը»: Երկրաբանը նշել է, որ երբ ձյուն է գալիս, ապա ամեն ինչ լուռ է, իսկ եթե մարաթոն է, զգացվում է, որ մարդիկ են վազում: Նրա խոսքով՝ ներկայումս նույնիսկ աշխատանքային շաբաթվա թեժ պահերին ֆոնային ցնցումների մակարդակը Բրյուսելում հավասար է հանդարտ, ձնառատ հանգստյան օրերի մակարդակին:
Բելգիացիներին երկրորդում են այլ երկրների երկրաշարժագետները. աղմուկի նման անկման մասին են հաղորդել նաև Ֆրանսիայի, Նոր Զելանդիայի, Մեծ Բրիտանիայի գիտնականները: Նրանց տվյալներն ընդհանուր առմամբ անսպասելի չեն: Սակայն գիտնականները նախատեսում են օգտվել ժամանակավոր անդորրից: Բանն այն է, որ մարդկային գործունեության արդյունքում առաջացող աղմուկի բացակայության պայմաններում հնարավոր կլինի ընդհանուր տվյալներից ավելի լավ առանձնացնել անհրաժեշտ ազդանշանը:
Բացի այդ, նման բարձր հաճախականությամբ ցնցումներն առաջանում են նաև բազմաթիվ այլ բնական գործընթացներից, ներառյալ քամին և օվկիանոսի ալեկոծումը: Խիտ բնակեցված շրջաններում նրանք գործնականում չեն լսվում մարդկային գործունեության աղմուկի պարագայում, բայց հիմա առավել լսելի են դարձել: Այս հազվադեպ ժամանակահատվածը պետք է օգտագործել՝ դրանց հատկանիշներն ուսումնասիրելու և դրանց օգնությամբ Երկրի մակերեսին տեղին ունեցողի մասին ավելի շատ տեղեկություններ ձեռք բերելու համար:
Ադրբեջանցիները Վրաստանում նույնպես անհանգիստ են. տարածված տեսանյութերում երևում են Դմանիսիում ադրբեջանցիների ու վրացիների միջև տեղի ունեցած զանգվածային բախումները: Մեծ թվով իրավապահներ են կենտրոնացել, սակայն իրավիճակը շարունակում է լարված մնալ:
«Ռեալիստ» տեղեկատվական գործակալության գլխավոր խմբագրի համոզմամբ՝ Գազայի հատվածում ստեղծված իրադրությունն ուղղակիորեն կապ ունի հայկական Սյունիքի շուրջ տեղի ունեցող գործընթացների հետ։ Պնդում է, որ Արցախի ճանաչման հարցը շուտով բոլորի համար ակնհայտ կդառնա։
Ադրբեջանցիները Վրաստանում նույնպես անհանգիստ են. տարածված տեսանյութերում երևում են Դմանիսիում ադրբեջանցիների ու վրացիների միջև տեղի ունեցած զանգվածային բախումները: Մեծ թվով իրավապահներ են կենտրոնացել, սակայն իրավիճակը շարունակում է լարված մնալ:
Նշվում է, որ եթե ժամկետը լրանալուն պես նրանք չնահանջեն, ՀՀ զինված ուժերը պատրաստվում են ուժ կիրառել։
«Ռեալիստ» տեղեկատվական գործակալության գլխավոր խմբագրի համոզմամբ՝ Գազայի հատվածում ստեղծված իրադրությունն ուղղակիորեն կապ ունի հայկական Սյունիքի շուրջ տեղի ունեցող գործընթացների հետ։ Պնդում է, որ Արցախի ճանաչման հարցը շուտով բոլորի համար ակնհայտ կդառնա։
Նշվում է, որ եթե ժամկետը լրանալուն պես նրանք չնահանջեն, ՀՀ զինված ուժերը պատրաստվում են ուժ կիրառել։
Ադրբեջանցիները Վրաստանում նույնպես անհանգիստ են. տարածված տեսանյութերում երևում են Դմանիսիում ադրբեջանցիների ու վրացիների միջև տեղի ունեցած զանգվածային բախումները: Մեծ թվով իրավապահներ են կենտրոնացել, սակայն իրավիճակը շարունակում է լարված մնալ:
Հայաստանում հիշում են, թե Իսրայելն ինչպես էր զինում Ադրբեջանին՝ Արցախի դեմ պատերազմի համար, սակայն հիմա ակնհայտ է, որ թուրքերը դեմ են դուրս գալիս Իսրայելին․ Անկարան այժմ սպառնում է Թել Ավիվին, ինչի մասին Երևանում դեռ ամսիներ առաջ էին նախազգուշացնում։
Մեկնաբանությունները