Naked Science. Covid-19-ի պանդեմիան հանգեցրել է համաշխարհային սեյսմիկ ակտիվության նվազմանը
Կորոնավիրուսային վարակի տարածմանը զուգահեռ տարբեր երկրների երկրաշարժագետները նշում են Երկրի կեղևի՝ մարդկային գործունեության արդյունքում առաջացող բարձր հաճախականությամբ ցնցումների նվազման մասին:
Տարբեր երկրների կառավարությունները փորձում են զսպել SARS-CoV-2 կորոնավիրուսի տարածումը՝ սահմանափակելով ազատ տեղաշարժը, հանրային վայրերի աշխատանքը և միջոցառումները: Դրանք հանգեցնում են տնտեսական գործունեության, շինարարության և տրանսպորտային հոսքերի կտրուկ կրճատմանը: Դա արձանագրում են նույնիսկ զգայուն սեյսմոմետրերը (երկրաշարժաչափ), որոնցով երկրաբանները հետևում են երկրակեղևի ցնցումներին:
Երևույթին առաջինն ուշադրություն են դարձրել Բրյուսելի երկրաշարժագետները: Բելգիական թագավորական աստղադիտարանը հաղորդել է, որ աշխատակիցներն անցել են հեռավար աշխատանքի, քանի որ սարքերը մարդկանց ակտիվության նվազման արդյունքում ցնցումների զգալի անկում են ցույց տալիս:
Աստղադիտարանի աշխատակից Թոմաս Լեքոքի խոսքով՝ սկզբնական շրջանում ցուցիչները տեղադրված էին Բրյուսելի մերձակայքում, սակայն վերջին տասնամյակներում հայտնվել են քաղաքային բուռն տեղաշարժի միջավայրում և մշտապես գրանցել են նրա «սեյսմիկ ֆոնը»: Երկրաբանը նշել է, որ երբ ձյուն է գալիս, ապա ամեն ինչ լուռ է, իսկ եթե մարաթոն է, զգացվում է, որ մարդիկ են վազում: Նրա խոսքով՝ ներկայումս նույնիսկ աշխատանքային շաբաթվա թեժ պահերին ֆոնային ցնցումների մակարդակը Բրյուսելում հավասար է հանդարտ, ձնառատ հանգստյան օրերի մակարդակին:
Բելգիացիներին երկրորդում են այլ երկրների երկրաշարժագետները. աղմուկի նման անկման մասին են հաղորդել նաև Ֆրանսիայի, Նոր Զելանդիայի, Մեծ Բրիտանիայի գիտնականները: Նրանց տվյալներն ընդհանուր առմամբ անսպասելի չեն: Սակայն գիտնականները նախատեսում են օգտվել ժամանակավոր անդորրից: Բանն այն է, որ մարդկային գործունեության արդյունքում առաջացող աղմուկի բացակայության պայմաններում հնարավոր կլինի ընդհանուր տվյալներից ավելի լավ առանձնացնել անհրաժեշտ ազդանշանը:
Բացի այդ, նման բարձր հաճախականությամբ ցնցումներն առաջանում են նաև բազմաթիվ այլ բնական գործընթացներից, ներառյալ քամին և օվկիանոսի ալեկոծումը: Խիտ բնակեցված շրջաններում նրանք գործնականում չեն լսվում մարդկային գործունեության աղմուկի պարագայում, բայց հիմա առավել լսելի են դարձել: Այս հազվադեպ ժամանակահատվածը պետք է օգտագործել՝ դրանց հատկանիշներն ուսումնասիրելու և դրանց օգնությամբ Երկրի մակերեսին տեղին ունեցողի մասին ավելի շատ տեղեկություններ ձեռք բերելու համար:
Հայկական Pride Systems ընկերությունը Արաբական Միացյալ Էմիրությունների մայրաքաղաք Աբու-Դաբիում ընթացող IDEX-2021 ցուցահանդեսին ներկայացրել է անշարժ թևով և փոփոխվող աղեղնաձև թևերով կամիկաձե դրոնը:
Պաշտպանության նախարարության հաղորդմամբ` մի խումբ զինծառայողների ծնողներ ու հարազատներ խոչընդոտել են պարտադիր ժամկետային զինծառայողների վերադարձն իրենց զորամասեր։ Զորամասը լքածներին հայտնաբերելու ուղղությամբ տարվում են համապատասխան աշխատանքներ:
Փաշինյանն ընդգծել է, որ այդ գործընթացում Հայաստանը մտադիր է առավել սերտ համագործակցություն հաստատել անվտանգության ոլորտում թիվ մեկ գործընկերոջ` Ռուսաստանի Դաշնության հետ:
Նշվում է, որ վերջնական որոշումը պետք է համաձայնեցվի ԱՄՆ-ի հետ: Այս գործընթացի մասն են համարվում նախագահ Արմեն Սարգսյանի հանդիպումները Լոնդոնում: Փարիզին կարող են միանալ նաև Աթենքի ներկայացուցիչները` ռազմական դիտորդների մակարդակով:
Հայկական Pride Systems ընկերությունը Արաբական Միացյալ Էմիրությունների մայրաքաղաք Աբու-Դաբիում ընթացող IDEX-2021 ցուցահանդեսին ներկայացրել է անշարժ թևով և փոփոխվող աղեղնաձև թևերով կամիկաձե դրոնը:
Պաշտպանության նախարարության հաղորդմամբ` մի խումբ զինծառայողների ծնողներ ու հարազատներ խոչընդոտել են պարտադիր ժամկետային զինծառայողների վերադարձն իրենց զորամասեր։ Զորամասը լքածներին հայտնաբերելու ուղղությամբ տարվում են համապատասխան աշխատանքներ:
Նշվում է, որ վերջնական որոշումը պետք է համաձայնեցվի ԱՄՆ-ի հետ: Այս գործընթացի մասն են համարվում նախագահ Արմեն Սարգսյանի հանդիպումները Լոնդոնում: Փարիզին կարող են միանալ նաև Աթենքի ներկայացուցիչները` ռազմական դիտորդների մակարդակով:
Տեսանյութում երևում է, որ ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի ուժերը դուրս են բերվում մշտական տեղակայման վայրից: Գործողությունների պատճառ են համարվում այսօրվանից Կարսի մարզում մեկնարկած թուրք-ադրբեջանական զորավարժությունները:
Գեղարքունիքի մարզում երկրաշարժը զգացվել է 5-6 բալ ուժգնությամբ, Կոտայքի, Տավուշի, Լոռու և Արարատի մարզերի բազմաթիվ բնակավայրերում՝ 4-6 բալ ուժգնությամբ, Երևան քաղաքում՝ 3-4 բալ ուժգնությամբ:
Մեկնաբանությունները