Ազգային ժողովն ընդունեց «բալային համակարգի» նախագիծը

ՀՀ Ազգային ժողովը դեկտեմբերի 9-ի նիստում 60 կողմ, 36 դեմ և 3 ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ ընդունեց Կառավարության կողմից ներկայացված օրենսդրական նախաձեռնությունների փաթեթը, որոնցով ճանապարհային երթևեկությունում ներդրվում է այսպես կոչված «բալային համակարգը»:

Այն ենթադրում է դրամական տուգանքներից բացի նաև տուգանային միավորների կիրառում: Նախագիծը դրական եզրակացություն էր ստացել դեռևս սեպտեմբերին: Բարգավաճ Հայաստան և Լուսավոր Հայաստան կուսակցությունները դեմ են քվեարկել փոփոխություններին:

Տուգանային միավորների սկզբունքը

Նախագծի հեղինակի հիմնավորմամբ՝ այս փոփոխությունների արդյունքում կարգազանց վարորդները դուրս կմղվեն երթևեկությունից: Նախատեսվում է, որ հաճախակի խախտումներ կատարող վարորդների նվազեցումը կբերի ՃՏՊ-ների և դրանց հետ նաև զոհերի ու վիրավորների թվի նվազմանը: Միաժամանակ՝ կբեռնաթափվեն նաև փողոցները:

Վարորդական իրավունքի վկայականը ստանալու պահին վարորդին տրամադրվում է 9 միավոր: Դրանից 1 տարվա ընթացքում նվազեցվում են 0,5, 1, 2, 3 և 4 միավորներ՝ համապատասխան խախտումների դեպքում: Վկայական ունեցող վարորդներին ևս ամեն տարի տրվում է 9 միավոր: Նախորդ տարվա չմարված միավորները չեն գումարվում հաջորդ տարվա միավորներին:

«Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքում կատարվող փոփոխության համաձայն՝ տուգանային միավորի չափը սահմանվում է՝ ելնելով վարչական իրավախախտման հանրային վնասակարության աստիճանից, քանակից, զոհերով և վիրավորներով ՃՏՊ-ների պատճառ կամ նպաստող պայման հանդիսանալու հանգամանքից: Դրանցից են, օրինակ, արագությունը գերազանցելը, ալկոհոլի ազդեցության տակ վարելը, հոծ գիծը հատելը:

Տուգանային միավորները սպառելու դեպքում վարորդը 6 ամսով զրկվում է վարորդական իրավունքի վկայականից (ապաակտիվանում է): 6 ամիս հետո 9 միավորը վերականգնվում է: 1 տարվա ընթացքում կրկնվելու դեպքում 1 տարով է ապաակտիվանում վկայականը: Տուգանային միավորների ներդրմանը զուգահեռ՝ մի շարք խախտումների համար դրամային տուգանքի չափը նվազել է, քանի որ խնդիրը «բյուջեն լցնելը չէ, այլ՝ կյանքեր փրկելը»:

Ինչպե՞ս կիմանան՝ ո՞վ է ղեկին

Եթե տուգանային միավորների վերաբերյալ ամբողջական տեղեկատվությունը կարող եք գտնել «Վարչական իրավախախտումների մասին» օրենսգրքում, ապա դրանով նախատեսվող տուգանային միավորների կիրառման որոշ մանրամասներ կարգավորվում են «Ճանապարհային երթևեկության անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքով:

Մասնավորապես, հարց է առաջանում, թե ինչպե՞ս են կիրառվելու տուգանային միավորների մեքենայի վարորդի նկատմամբ: Օրինակ՝ մեքենայի սեփականատերը վարորդը չէ. այս դեպքում, համաձայն կատարված փոփոխության, սահմանվում է տրանսպորտային միջոցի հստակ շահագործող, ում նկատմամբ էլ կիրառվելու է տույժը:

Այսպես, եթե մեքենայի սեփականատերը չունի այն վարելու իրավունքը, ապա հաշվառելիս ներկայացնում է շահագործողի մասին տվյալներ: Տույժերն ու տուգանային միավորները կատարվում են վերջինիս նկատմամբ: Սեփականատերը պարտավոր է ներկայացնել 1 շահագործողի: Վերջինի փոփոխության դեպքում ներկայացվում է նոր շահագործող: Եթե նա չկա, ապա մեքենան չի հաշվառվում:

Ստացվում է, որ անկախ նրանից, թե ով կլինի մեքենայի ղեկին, տուգանային միավորները կիրառվելու են սեփականատիրոջ, իսկ նրա՝ վարելու իրավունք չունենալու դեպքում հաշվառված շահագործողի նկատմամբ:

Միավորների կամ իրավունքի վերականգնում

Կատարված փոփոխությամբ սահմանվում է, որ տվյալ տարում տրված միավորների մնացորդը 3 և պակաս լինելու դեպքում վարորդն իր ցանկությամբ կարող է հանձնել վարորդական վկայական ստանալու տեսական քննություն: Այն դրական հանձնելու դեպքում 2 միավորը վերականգնվում է: Նման քննություն հնարավոր է հանձնել տվյալ տարում միայն մեկ անգամ:

Տուգանային միավորները սպառելուց հետո մեքենան վարելու իրավունքի կասեցման ժամկետի առնվազն կեսն անցնելուց հետո անձն իր ցանկությամբ կարող է հանձնել վարորդական վկայական ստանալու տեսական քննություն: Այն դրական հանձնելու դեպքում կասեցված իրավունքը վերականգնվում է:

Մեկ տարվա ընթացքում երկրորդ անգամ տուգանային միավորները սպառելու դեպքում վարորդը կարող է ժամկետից շուտ վերականգնել կասեցված իրավունքը՝ դրական հանձնելով արդեն ոչ միայն տեսական, այլև գործնական քննությունները:

Հավելենք, որ օրենսդրական փոփոխություններն ուժի մեջ են մտնելու պաշտոնական հրապարակումից 6 ամիս հետո: Հենց այդ ժամանակ էլ տվյալ պահին վարորդական վկայական ունեցողները կստանան 9 միավոր՝ մեկ տարի ժամկետով: