Իրանի ԱԳՆ-ն կայցելի Կովկաս. այցի նպատակները` Մարկեդոնովի կարծիքով

Իրանական մամուլը հաղորդել է, որ հաջորդ շաբաթ նախատեսվում է Իրանի արտաքին գործերի նախարար Մոհամադ Ջավադ Զարիֆի այցը կովկասյան տարածաշրջանի երկրներ: Ավելի վաղ ռուսական ԱԳՆ-ն նույնպես հայտնել էր, որ հունվարի 26-ին Մոսկվայում հանդիպում է կայանալու Սերգեյ Լավրովի և Ջավադ Զարիֆի միջև: Տեղեկություններ են շրջանառվում նաև Թուրքիա հնարավոր այցի մասին: Սերգեյ Մարկեդոնովը չի բացառում, որ Իրանի ԱԳՆ-ն կմեկնի նաև Անկարա:

Ռուս քաղաքագետ և պատմաբան Սերգեյ Մարկեդոնովի խոսքով` դիվանագիտական այսպիսի աշխուժության պատճառներն ակնհայտ են. Թեհրանն անհանգստացած է իր հյուսիսային սահմանների մոտ Արցախում ստատուս-քվոյի փոփոխությամբ պայմանավորված իրավիճակով: Նշում է, որ սեպտեմբեր-նոյեմբեր ամիսների ռազմական գործողությունների ժամանակ իրանական դիրքորոշումը զգուշավորության բարձր մակարդակի վրա էր: Թեհրանը կոչ է արել զսպվածություն ցուցաբերել և հակամարտությունը կարգավորել խաղաղ ճանապարհով: Սակայն մասնագետն Իրանի այս պահվածքն այլ կերպ է մեկնաբանում:

Քաղաքագետի խոսքով` Արցախյան 2-րդ պատերազմի ժամանակ Իրանը երկու սկզբունքային դրվագներ է արձանագրել: Նախ` Սիրիայից ու Լիբիայից դեպի Կովկաս ահաբեկիչների արտահանման անթույլատրելիություն: Այդ առիթով Զարիֆն ու Լավրովը 2020թ. հոկտեմբերի 6-ին հեռախոսազրույցի ժամանակ նշված հարցի վերաբերյալ ընդհանուր մտահոգություն են հայտնել: Երկրորդը` խաղաղապահների միջամտություն, որոնք կներկայացնեին միայն տարածաշրջանային ուժերին: Վերջիններս, Իրանի տեսանկյունից, Թուրքիան ու Ռուսաստանն են:

Ռազմական գործողությունների ավարտից հետո, հիշեցնում է քաղաքագետը, Թեհրանը հրապարակային դժգոհություն հայտնեց Թուրքիայի նախագահի կողմից Բաքվում արված հայտարարության կապակցությամբ (որակվեց որպես Իրանի տարածքների նկատմամբ պահանջ, խմբ.): Իրանի համար կարևոր է ստատուս-քվոյի պահպանումը և հետագա էսկալացիայի բացառումը: Բայց, միևնույն ժամանակ, սատարում է հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը: Մարկեդոնովի պնդմամբ` Թեհրանը զգուշանում է, որ այլ տարբերակները կարող են հանգեցնել Կովկասի «ինտերնացիոնալիզացիային»:

Մարկեդոնովը եզրակացնում է, որ Զարիֆի այցը ենթադրում է անդրկովկասյան նոր իրողությունների գույքագրման փորձ: Նրա խոսքով` Իրանում ընդունված են զիլ հայտարարությունները և ցուցադրականությունը, բայց, միևնույն ժամանակ, ձգտում են «ձեռքը պահել զարկերակին»: