Համավարակից հետո սոցիալական անկայունության հնարավոր աճ է կանխատեսվում

Իտալիայի Բոկկոնի համալսարանի քաղաքագիտության պրոֆեսոր Մասիմո Մորելին և Ֆերարիի համալսարանի աշխատակից Ռոբերտո Չենսոլոն որոշել են պարզել Covid-19 համավարակի հնարավոր հետևանքները: Այդ նպատակով նրանք դիմել են նախորդ համաշխարհային համաճարակների փորձին՝ վերլուծելով սոցիալական լարվածությունը 1346-1353թթ.-ի ժանտախտի և 1919-1920-ականների իսպանական գրիպի համաճարակների միջև ընկած ժամանակաշրջանում:

Պարզվել է, որ մինչ այդ արդիական համարվող հարցերը համավարակի ժամանակ հետին պլան են մղվում: Հետազոտողներն օրինակ են բերում Գրետա Տյունբերգի էկոշարժումը, «դեղին բաճկոնների» շարժումը Ֆրանսիայում կամ «սադինն» Իտալիայում: Դրանք բոլորն էլ էականորեն նվազեցրել են իրենց ակտիվությունը ներկայիս համավարակի պայմաններում, իսկ բողոքի ցույցերի մեծ մասը գրեթե դադարել են: Freedom House ոչ կառավարական կազմակերպության զեկույցի համաձայն՝ 2019թ. դեկտեմբերի դրությամբ առկա 20 շարժումներից ներկայումս գործում են երկուսը կամ երեքը:

Եվ թեև համաճարակն ուժգնացնում է անհանգստությունը, դեպրեսիան և սթրեսը, համավարակի ընթացքում դրանք էականորեն չեն արտահայտվում: Միևնույն ժամանակ՝ համավարակն ապակողմնորոշող ազդեցություն է ունենում բոլոր երկրներում սոցիալական և տնտեսական հարաբերությունների համալիրին, որոնք ահագնանում են կիրառվող սահմանափակումներին: Այդ ամենը հանրության մոտ թաքնված դժգոհություն են առաջացնում:

Իսկ ամենակարող դավադրությունների տեսությունները և վարակվելու վտանգի լրջության մերժումը, հետազոտողների կարծիքով, հասարակության ներսում հնարավոր վտանգավոր երևույթների նախանշաններ են: Սովորական կյանքում մարդկանց բացասական զգացումներն արտահայտվում են տարատեսակ բողոքի ցույցերով, սակայն քանի որ այժմ այդ տարբերակը հիմնականում սահմանափակված է, գիտնականները նախազգուշացնում են, որ առկա է հետհամավարակային շրջանում ագրեսիվության բարձր մակարդակի մեծ վտանգ:

Որոշ բռնկումներ արդեն մեկնարկել են: Այսպես, հետազոտողների կարծիքով, ԱՄՆ-ում կատարվող ցնցումներն ունեն որոշակի ընդհանրություն 14-րդ դարի ապստամբության հետ («սև մահ»): Գիտնականների խոսքով՝ ժանտախտը սոցիալական ինկուբատոր է եղել՝ ձևավորելով սոցիալական լարվածություն, որը հասունացել էր մինչ այդ՝ ավելի քան 30 տարի: Իսկ 19-րդ դարի խոլերայի ժամանակ և դրանից հետո մարդիկ այն կապում էին կառավարության դավադրության հետ՝ աղքատների թվաքանակի կրճատման համար, ինչն ի վերջո խոշոր ապստամբություն առաջացրեց Նեապոլում:

Ուսումնասիրելով նմանատիպ այլ դրվագներ՝ հետազոտողները եզրակացնում են, որ նախկին համաճարակների մեծ մասը կարող էր, հավանաբար, սոցիալական ալիքների ինկուբատո լինել: Այսպես, դիտարկելով խոլերայի 5 համաճարակ և որոշելով դրանց աշխարհագրական տարածումը՝ գիտնականները հաշվարկել են բոլոր հնարավոր ապստամբությունները՝ համաճարակից 10 տարի առաջ և հետո: Պարզվել է, որ համաճարակներից հետո բողոքի ցույցերի թիվն ավելացել է ավելի քան 80%-ով: