Աստղագետները գտել են հեռավոր սև խոռոչների շուրջն առկա բարակ, լուսավոր օղակները տեսնելու միջոցը — Շեշտ.am (shesht.am)
5 րոպե
Խմբագրություն

Աստղագետները գտել են հեռավոր սև խոռոչների շուրջն առկա բարակ, լուսավոր օղակները տեսնելու միջոցը

Մութ ու անհատակ սև խոռոչները շրջապատված են ֆոտոնների բարակ, պայծառ սկավառակներով, որոնք ժամանակավորապես մնացել են ծայրամասային ուղեծրում: Աստղագետները վստահ են, որ շուտով կկարողանան տեսնել այդ սկավառակները և տարբերակել դրանց ներքին կառուցվածքը:

Սև խոռոչ / © Seeker

Գրեթե մեկ տարի առաջ աստղագետները ներկայացրել էին սև խոռոչի շրջակայքի՝ պատմության մեջ առաջին լուսանկարը: Հայտնի լուսանկարի հերոսուհին ներկայումս գերզանգվածային M87* խոռոչն է՝ հեռավոր M 87 գալակտիկայի կենտրոնում: Այն գտնվում է ավելի քան 50 մլն լուսային տարվա հեռավորության վրա: Գլխավոր հեղինակը ռադիոաստղադիտակների EHT համաշխարհային ցանցն է: Այն ժամանակ ստացված լուսանկարը հաստատել է տեսական պատկերացումները սև խոռոչների ծագման մասին և դարձել է համաշխարհային սենսացիա:

Ներկայումս գիտնականների խումբը՝ Սմիթսոնի աստղաֆիզիկական աստղադիտարանից Մայքլ Ջոնսոնի գլխավորությամբ, ներկայացրել է EHT-ի հավաքած տվյալների նոր, ավելի մանրամասն հետազոտության արդյունքները: M87*-ի ճշգրտված պատկերում տեսանելի են դարձել մի շարք լուսային օղակներ, որոնք շրջապատում են սև խոռոչի կետրոնի անհատակ միատեսակությունը:

Սև խոռոչը վիթխարի ձգողականության տիրույթ է, որի կենտրոնը՝ իրադարձությունների հորիզոնականը, չեն կարող լքել նույնիսկ լույսի արագությամբ շարժվող ֆոտոնները: Չափավոր հեռավորությամբ անցնող մասնիկները շեղվում են իրենց ուղղագծից, իսկ մոտ տարածությամբ անցնողները կարող են մեկ կամ մի քանի պարույր գծել՝ մինչև դուրս պրծնելն ու ընթացքը շարունակելը: Նրանք ստեղծում են ֆոտոնային ոլորտը, ուր հավաքվում են ոչ երկար ժամանակով, ինչից հետո մի մասը հեռու է թռչում, իսկ մյուս մասը անհետանում խոռոչի միջուկում:

Ֆոտոնները և սև խոռոչը / © CfA

EHT-ի այն նույն նկարը, պարզվել է, այնքան էլ հստակ չէ, որպեսզի երևա ֆոտոնների ոլորտը: Այն պետք է ներկայացնի բարակ, լուսավոր օղակ՝ վառ աճանստվածքային (ակրեցիոն) սկավառակի ներքին ծայրամասում: Տեսությունը կանախատեսում է, որ ֆոտոնային ոլորտն ավելի քան բարդ է: Բավականաչափ կետայնության դեպքում այն պետք է խիտ, մեկը մյուսի մեջ դասավորված օղակների շարք. կենտրոնից ինչքան հեռու, այնքան աղոտ:

Վառ ակրացիոն սկավառակում, գերզանգվածային սև խոռոչում թաքնվում է ֆոտոնային ոլորտի բարակ օղակների մի ամբողջ շարք / © George Wong, Michael Johnson, UIUC, CfA

Եթե նմանատիպ «ֆոտոնային օղակները» տեսանելի լինեին, ապա շատ բան կասեին չափերի, զանգվածի և իրենց սև խոռոչի շուրջը պտտվելու: M87*-ի համար նման պատկեր է ստացել նաև Ջոնսոնի խումբը՝ մոդելավորելով իրական դիտարկյալ տվյալների, ինչպես նաև տեսական հաշվարկների հիման վրա: Այդպիսով, աստղագետները մաթեմատիկական նոր գործիքներ են ստացել՝ սև խոռոչների դիտարկման հետազոտության համար, և վստահ են, որ շուտով դրանք թույլ կտան նման մարմիններն ավելի մեծ կետայնությամբ դիտելու:

Ջոնսոնը հայտարարել է, որ աստղադիտակների զանգվածի՝ ռադիոինտեֆերոմետրի համար այդ ներդրված օղակները պետք է հեշտությամբ զանազանելի լինեն: Գիտնականի խոսքով՝ EHT-ին պետք է ավելացնել ևս մեկ տիեզերական աստղադիտակ, և դա բավարար կլինի:

Ամենաընթերցվածը

[miniorange_social_login]

Մեկնաբանությունները

Գրել մեկնաբանություն
Հաստատեք
Մուտք գործեք
Մուտք գործելով Դուք համաձայնվում եք կայքի օգտագործման օրենքների հետ.