Աստղագիտություն
Բախմանն ականատես են եղել բազմաթիվ պրոֆեսիոնալ աստղագետներ ու սիրողական ուսումնասիրողներ աշխարհի տարբեր երկրներից: Որոշ գիտնականների նույնիսկ հաջողվել է լուսա և տեսանկարահանել տեղի ունեցածը, որի հետևանքով հսկա մոլորակի մակերեսին հզոր բռնկում է նկատվել:
Մեր գալակտիկայում առաջին խզվածքի բացահայտումը գիտական ցնցող նորություն է: Նրա մանրակրկիտ ուսումնասիրությունը մարդկությանը թույլ կտա ավելի լավ հասկանալ պարուրաձև գալակտիկաների կառուցվածքը:
Արևի վրա տեղի ունեցած թույլ բռնկման պատճառով Երկրի վրա առաջացած մագնիսական փոթորիկը կարող է հանգեցնել էներգահամակարգերի աշխատանքի աննշան խափանումների, ինչպես նաև ազդել թռչունների ու կենդանիների միգրացիայի վրա:
Գազի առկայությունը դեռևս մոլորակի վրա կյանքի գոյության ապացույց չէ, սակայն հետազոտողներն արդեն նրա առաջացման որոշ հնարավոր պատճառներ են նշել: Գիտնականներն այժմ հույս ունեն Վեներայի մթնոլորտի վերին շերտերում գտնել բակտերիաներ, որոնք կարող էին արտադրել այդ գազը:
Insight Investment Astronomy Photographer of the Year մրցույթում լավագույնն է ճանաչվել Անդրոմեդա գալակտիկայի լուսանկարը՝ ֆրանսիացի լուսանկարիչ Նիկոլ Լեֆոդեի հեղինակությամբ: Մրցույթը կազմակերպել են Գրինվիչի արքայական թանգարանները:
Առագաստ համաստեղության ավելի քան 10 մլն աստղի և արտաարեգակնային 75 մոլորակի ուսումնասիրության արդյունքում ավստրալացի աստղագետներն այլմոլորակային քաղաքակրթության մասին վկայող ոչ մի նշան չեն գտել:
Աստղագիտության ոլորտի արդիական թեմաների շուրջ զրուցել ենք Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն, Միջազգային աստղագիտական միության Հարավարևմտյան և Կենտրոնական Ասիայի աստղագիտության զարգացման տարածաշրջանային կենտրոնի տնօրեն, Հայկական աստղագիտական ընկերության նախագահ Արեգ Միքայելյանի հետ:
The Insight Investment Astronomy Photographer of the Year մրցույթի կազմակերպիչները հրապարակել են «տիեզերական» լավագույն լուսանկարների կարճ ցանկը: Հաղթողները հայտնի կլինեն աշնանը և կկիսեն 10 հազար ֆունտ ստեռլինգ մրցանակային ֆոնդը:
Նորահայտ NEOWISE գիսավորը հուլիսի 23-ին գտնվելու է Երկրին ամենամոտ հեռավորության վրա և արդեն տեսանելի է Հայաստանի տարածքից: Արժե բաց չթողնել հնարավորությունը և անզեն աչքով դիտել այն, քանզի հաջորդ անգամ գիսավորը Երկրին կմոտենա 6800 տարի անց:
Երեկոյան 23:00-ի մոտակայքում Հրազդան-Հանքավան հատվածում շատ վառ երկնաքար է պայթել ու ընկել անտառային տարածքում: Հազվադեպ երևույթն արձանագրվել է տեսախցիկով:
Տիեզերական մարմինը, որը մայիսի վերջին Երկրին առավելագույնս մոտ է լինելու, սկսել է մասնատվել: Գիսաստղի լուսանկարները ցույց են տվել, որ նրա միջուկը ներկայումս կազմված է առնվազն չորս առանձին մասերից:
Աննախադեպ դիտարկումն աստղագետներին հազվադեպ հնարավորություն է ընձեռնել՝ բավականին շատ նոր տվյալներ ստանալու և տեղեկանալու այն մասին, թե ինչպես են պտտվում սև խոռոչները:
Hubble աստղադիտակի ամենավառ գտածոներից մեկը՝ Դագոնը, կարող է պարզվել, որ մոլորակ չէ, այլ հեռավոր աստղի ուղեծրում զանգվածեղ աստղակերպերի զույգի բախման արձագանք:
Տիեզերական Kepler աստղադիտակի արխիվային տվյալներում գիտնականները հայտնաբերել են Kepler-1649c մոլորակը. այն իր չափերով և, հնարավոր, մակերևույթի ջերմաստիճանով ամենամոտն է Երկրին:
Տիեզերական High-Resolution Coronal Imager աստղադիտակն ուղարկել է արեգակնային պսակի ուսումնասիրության իր երրորդ առաքելության արդյունքները՝ մագնիսական օղակների մանրամասն լուսանկարները:
Պլազմայի գերհզոր շիթն առաջացել է TXS 2116-077 գալակտիկայի և նույն չափի այլ գալակտիկայի բախումից: Համեմատաբար քիչ պայծառության շնորհիվ աստղաֆիզիկոսներին հաջողվել է դիտարկել դրա աղբյուրը:
Ստացված լուսանկարների համաձայն՝ այլ համակարգից մեզ մոտեցած գիսաստղի միջուկն արդեն երկու մասի է բաժանվել:
Մութ ու անհատակ սև խոռոչները շրջապատված են ֆոտոնների բարակ, պայծառ սկավառակներով, որոնք ժամանակավորապես մնացել են ծայրամասային ուղեծրում: Աստղագետները վստահ են, որ շուտով կկարողանան տեսնել այդ սկավառակները և տարբերակել դրանց ներքին կառուցվածքը:
Խաղաղօվկիանոսյան Նիուե կղզին դարձել է առաջին պետությունը, որտեղ գիշերային խավար երկինքը գտնվում է պաշտոնական պահպանության ներքո:
Աստղագետները հայտնաբերել են, որ հսկա և շատ տաք արտաարեգակնային WASP-76b մոլորակի վրա գազանման երկաթը թափվում է մետաղական անձրևի տեսքով:
Արտաարեգակնային TOI 1338b մոլորակը Երկրից 7 անգամ մեծ է, պտտվում է 2 աստղերի շուրջ: NASA-յի աշխատակիցները ստուգել են և հաստատել, որ այն իսկապես էկզոմոլորակ է:
Եվրոպացի և կանադացի մասնագետները եզրակացրել են, որ FRB 180916.J0158+65 արագ ռադիոճողփյունի սկզբնաղբյուրը գտնվում է պարուրաձև խոշոր գալակտիկայի ակտիվ աստղաբույլերի շրջանում:
Աստղագետները նշել են, որ պայթյունի էպիկենտրոնում ջերմաստիճանը հասել է 1-2 միլիոն °C-ի, ինչը միջուկային պայթյունի էպիկենտրոնից կրկնակի անգամ բարձր է:
Գիտնականների առաջարկած տարօրինակ հիպոթեզը կարող է բացատրել, թե ինչու աստղադիտակների միջոցով չի հաջողվում տեսնել խորհրդավոր մոլորակը:
Մեկնաբանություններ