Ծիր Կաթինի պարուրային բազուկներից մեկում առեղծվածային խզվածք են հայտնաբերել

Համարվում է, որ աստղագետները Տիեզերքի մասին շատ բան գիտեն: Սակայն մեր հարազատ հատվածում` Ծիր Կաթինում, բազմաթիվ հանելուկներ են թաքնված, որոնք հետազոտել հնարավոր կլինի միայն «թռչնի թռիչքի բարձրությունից»: Այդ պատճառով Գալակտիկայի պարուրաձև բազկի վրա առաջին խզվածքի բացահայտումն իրական գիտական ցնցող նորություն է: Այդ գոյացության բնույթը լիովին անհասկանալի է, ինչը և նրա դիտարկումն առավել հետաքրքրական է դարձնում:

Անոմալ գոյացությունը նման է թևից դուրս թռչող փետուրի: Այսպես կոչված խզվածքը գտնվում է Աղեղնավորի բազկի վրա, մեր Արեգակնային համակարգից շուրջ 3 ու կես հազար լուսային տարվա հեռավորության վրա: Այն կազմված է 3 հազար լուսային տարիներ ձգվող երիտասարդ աստղերի շղթայից, նրանց կուտակումներից և գազային ամպերից (միգամածություններից):

Բացահայտումն արվել է NASA Spitzer տիեզերական աստղադիտակից դիտարկումների շնորհիվ (նախորդ տարվա հունվար ամսին, շահագործումից հանվելուց առաջ): Սարքավորումն ինֆրակարմիր տիրույթում նկարահանումներ է իրականացրել, ինչը թույլ է տվել մանրամասն «տեսնել» աստղերը, որոնց լույսն արգելափակվում է մեզ ավելի մոտ տիեզերական մարմինների պատճառով: Հավելյալ տեղեկատվություն է ստացվել եվրոպական աստղադիտակից` Gaia-ից, որը հստակեցրել է Ծիր Կաթինի մոտ երկու միլիարդ աստղերի հեռավորությունը:

Համադրելով երկու աղբյուրից ստացված տվյալները` գիտնականները պարզել են, որ իրենց հետաքրքրող հատվածը` Աղեղնավորի բազուկը, ունի փաթույթի` ընդհանուրից տարբերվող անկյուն: Դա այն հիմնական բնութագրերից է, որը նկարագրում է պարուրաձև գալակտիկաների կառուցվածքը: Աղեղնավորի բազուկը 12 աստիճան անկյուն ունի, իսկ խզվածքը` 60: Նրա օբյեկտների շարժումը համաձայնեցված է և որոշակիորեն տարբերվում է բազկից: Այդպիսի գոյացություններ հայտնի են պարուրաձև այլ գալակտիկաներից, սակայն դրանց առկայությունը Ծիր Կաթինում մինչև վերջերս խիստ հարցականի տակ էր:

Աստղագետները ներկայումս կրկնապատկված եռանդով փորձում են Գալակտիկայի այլ շրջաններում փնտրել նույնատիպ «փետուրներ»: Հետաքրքրությունը բազմապատկում է դրանց բնույթի անհասկանալիությունը: Խզվածքը Ծիր Կաթինի կառուցվածքի վերաբերյալ պատկերացման հսկայական բեկում է: Նրա մանրակրկիտ ուսումնասիրությունը մարդկությանը թույլ կտա ավելի լավ հասկանալ պարուրաձև գալակտիկաների կառուցվածքը:

Ուշագրավ է, որ բազուկների կազմավորման վերաբերյալ աստղագետների կարծիքները նույնական չեն: Այդ պատճառով վերջերս արված բացահայտումը կարող է դառնալ էական տարբերակիչ, որը կօգնի վերջապես բացահայտել հիմնական հանելուկը:

Հետաքրքրական է նաև, որ գիտնականների կողմից հայտնաբերված բազկի խզվածքում են գտնվում հայտնի միգամածությունները` Արծիվը, Օմեգան, Եռաստղը և Լագունան: Դրանց դիտարկման շնորհիվ 20-րդ դարում առաջին անգամ բացահայտվել է մեր Գալակտիկայի պարուրաձև բնույթը: