Եվրոպական երկրները դադարեցնում են զենքի մատակարարումը Թուրքիա. Կիպրոսի հարցն առաջ է մղվել. (upd.)

Այսօր՝ հոկտեմբերի 14-ին, Լյուքսեմբուրգում կայանալու է Եվրամիության անդամ-երկրների արտաքին գործերի նախարարների հանդիպումը: Օրակարգում է Թուրքիայի վարքագիծը՝ կապված սիրիացի քրդերի դեմ հարձակման հետ:

Մինչ այդ արդեն ԵՄ երկրներն արտահայտել են իրենց առանձին դիրքորոշումներն այս հարցով: Մասնավորապես Գերմանիան, Իտալիան, Ֆրանսիան և Ֆինլանդիան հայտարարել են, որ դադարեցնում են ռազմամթերքի մատակարարումը Թուրքիա:

ԵՄ երկրների դիրքորոշումը

Նիդերլանդների ԱԳ նախարար Ստեֆ Բլոկը հայտարարել է, որ քննադատում են Թուրքիայի գործողությունները և արգելք են դնում զենքի մատակարարման վրա՝ Եվրամիությանը կոչ անելով նույնկերպ վարվել:

Իռլանդիայի ԱԳ նախարար Սայմոն Քոուվենին նշել է, որ հնարավոր է ԵՄ-ը Թուրքիայի նկատմամբ սահմանափակման միջոցներ ձեռնարկի:

Լատվիայի արտգործնախարար Էդգարս Ռինկևիչսը հայտարարել է, որ Լատվիան սպառազինություն չի մատակարարում Թուրքիային, ուստի անհրաժեշտ է այլ սահմանափակումներ ձեռնարկել ընդդեմ Անկարայի:

Պաշտոնական Մադրիդը նույնպես մտադիր է միանալ զենքի մատակարարման արգելքին: Իսպանիայի ԱԳՆ պաշտոնակատար Ժոզեփ Բորրելը նշել է, որ բոլորի մտայնությունը հետևյալն է՝ Թուրքիայի հետ հարաբերություններում գրավել խստապահանջ դիրքեր: Նրա խոսքով՝ Իսպանիան կքննարկի մատակարարման արգելքի հարցը: Բորրելը հիշեցրել է, որ էմբարգոն ԵՄ շրջանակներում չի լուծվում, այլ առանձին պետությունների և հավելել, որ Իսպանիայի կառավարությունը կողմ է զենքի մատակարարման ամբողջությամբ դադարեցմանը:

Խնդիր՝ ՆԱՏՕ-ի համար

Ավստրայի ԱԳՆ Ալեքսանդր Շալլենբերգը հայտարարել է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ-երկրները պետք է Թուրքիայի նկատմամբ զենքի մատակարարման արգելք սահմանեն: Նախարարը նշել է, որ այսօր սպասում է ԵՄ կողմից թուրքական ռազմագործողության վերաբերյալ հստակ դիրքորոշման արտահայտում, որը կվերաբերի նաև զենքի մատակարարման արգելքին: Շալլենբերգի կարծիքով՝ ՆԱՏՕ-ն պետք է հստակ ազդակ հղի իր դաշնակից Թուրքիային:

Նախարարը նշել է, որ Ավստրիան նախկինի նման կոչ է անում սառեցնել ԵՄ-ին Թուրքիայի անդամակցության հարցը: Նա Բրյուսելին հորդորել է չտրվել Անկարայի սպառնալիքներին՝ սահմանը բացելու և դեպի Եվրոպա փախստականների ալիք թույլատրելու վերաբերյալ:

Բելգիայի ԱԳՆ Դիդիյե Ռեյնդերսի խոսքով՝ ԵՄ երկրների մտադիր են դիտարկել նաև Անկարայի հետ հարաբերություններում նոր պատժամիջոցներ ձեռնարկելու հարցը: Նրա կարծիքով՝ զենքի մատակարարման հարցում անհրաժեշտ է հասնել կոնսենսուսի, բացի այդ՝ կիրառել նաև ճնշման այլ միջոցներ: Ռեյնդերսի խոսքով՝ միջազգային հանրությունը փորձում ճնշում գործադրել Անկարայի վրա՝ դադարեցնելու ռազմագործողությունը Սիրիայում:

Լյուքսեմբուրգի արտգործնախարար Ժան Ասսելբորնն իր հերթին հավելել է, որ եթե քրդերն ու Դամասկոսը համատեղ գործողություններ ձեռնարկեն ընդդեմ Անկարայի ռազմագործողությանը, ապա ՆԱՏՕ-ի երկրների անվտանգության համար սպառնալիք կառաջանա:

Նրա խոսքով՝ Թուրքիան ՆԱՏՕ անդամ է, իսկ այսօր առավոտվանից Սիրիայի նախագահի և քրդերի միջև կոալիցիա է ձևավորվել: Վաշինգտոնյան պայմանագրի հինգերորդ կետի համաձայն՝ ՆԱՏՕ անդամի վրա հարձակման դեպքում մյուս պետությունները պարտավոր են աջակցել: Նախարարը նշել է, որ Թուրքիայի վրա հակահարձակման դեպքում ՆԱՏՕ անդամ-երկրների անվտանգության համար նոր խնդիր է առաջանալու:

Իսլամիստների ակտիվացման վտանգ

Կա նաև օտարերկրյա իսլամիստ-զինյալների լրջագույն խնդիրը: Նախարարի խոսքով՝ նախկինում նրանք քրդերի մոտ բանտարկված էին, իսկ այժմ, թուրքական ուժերի կողմից քրդերին չեզոքացնելու դեպքում, իսլամականները կտարածվեն ամբողջ երկրում, իսկ նրանց թիվը բավականին մեծ է. մի մասը կարող է հայտնվել Եվրոպայում:

Ասսելբորնն ընդգծել է, որ ԵՄ-ի համար դժվար է հասկանալ Թուրքիայի գործողությունները. մտադիր է ստեղծել չեզոք գոտի՝ 500կմ երկարությամբ և 30կմ խորությամբ, որպեսզի ահաբեկիչներից պաշտպանի իր տարածքը: Սակայն Թուրքիան երբեք Սիրիայի տարածքից ահաբեկչական հարձակումների չի ենթարկվել: Անկարան նշում է, որ ոչնչացնում է ահաբեկիչներին, բայց հարձակման են ենթարկվել 130 հազարից ավելի քրդեր, հարյուրավոր խաղաղ բնակիչներ զոհվել ու վիրավորվել են, տեղի են ունեցել ռազմական հանցագործություններ: Լյուքսեմբուրգի ԱԳՆ-ը ամբողջ Եվրոպային է կոչ արել դատապարտել և գործել միասնական:

Ֆրանսիայի արտգործնախարար Ժան-Իվ Լե Դրիանը նշել է, որ Թուրքիայի կողմից Սիրիայի հյուսիսում ձեռնարկած հարձակումը կարող է վերակենդանացնել Իսլամական պետություն խմբավորմանը: Նրա համոզմամբ՝ այս հարձակումը կհանգեցնի իսկական հումանիտար աղետի:

Լյուքսեմբուրգում կայանալիք հանդիպմանը, նախարարի խոսքով, Ֆրանսիան հասնելու է նրան, որ ամբողջությամբ դադարեցվի զենքի մատակարարումը Թուրքիա: ԵՄ անունից նախատեսվում է առաջին հերթին՝ հարձակման դատապարտում, կոչ դադարեցմանը և մատակարարման արգելք:

Թուրքական ոտնձգությունները Կիպրոսում

Եվրոպական նախարարների քննարկման օրակարգում է ոչ միայն Թուրքիայի կողմից Սիրիայի քրդերի դեմ ուղղված գործողությունների հարցը, այլև Անկարայի կողմից Կիպրոսում իրականացվող տեղանքահետախուզական միջոցառումների իրականացումը, քանի որ Կիպրոսը հանդիսանում է Եվրամիության անդամ և այդ խնդրի կապակցությամբ արդեն ահազանգել է Բրյուսելին:

Հիշեցնենք, որ Թուրքիան գրավել է Կիպրոսի հյուսիսային շրջանները՝ ստեղծելով Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետություն: Ներկայումս նաև Կիպրոսի մյուս շրջանների նկատմամբ որոշակի նկրտումներ կան. մասնավորապես՝ սահմանամերձ հատվածում թուրքական կազմակերպություններն իրականացնում են բնական պաշարների՝ նավթ, գազ, որոնողական աշխատանքներ:

Խաղաղության ակունք

Հոկտեմբերի 9-ին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հրամանով թուրքական զինված ուժերը հարձակվեցին Սիրիայի հյուսիս-արևելքի վրա: Ռազմագործողությունը կրում է Խաղաղության ակունք անվանումը և, ըստ թուրքական վարկածի, նպատակ ունի չեզոք գոտի ստեղծել թուրք-սիրիական սահմանի երկայնքով և այնտեղ բնակեցնել սիրիացի փախստականներին՝ մոտ երկու միլիոն մարդ:

Օդուժի ռմբակոծությանը հետևել է հրանոթային արկակոծությունը, ինչից հետո Սիրիա են մտել ցամաքային զորքերը: Հիմնական գործողությունները ծավալվում են Եփրատ գետի աջ ափին:

UPD. Լյուքսեմբուրգում Եվրամիության երկրների արտգործնախարարների մասնակցությամբ կայացել է ԵՄ արտաքին հարաբերությունների կոմիտեի նիստը, որի օրակարգում Թուրքիայի կողմից Սիրիայի վրա հարձակումն է: Քննարկման արդյունքում ԵՄ անդամ 28 երկրների կողմից ընդունվել է որոշում, որը նախատեսում է զենքի վաճառքի արգելքի (էմբարգո) սահմանում Թուրքիայի նկատմամբ։