Բոլորը խոսում են Իրանի և Սինգապուրի հետ ազատ առևտրի համաձայնագրերի մասին. ի՞նչ կտան դրանք Հայաստանին
Ի՞նչ նշանակություն ունի Հայաստանի համար համագործակցությունը Սինգապուրի և Իրանի հետ: Մասնագետները համաձայնագրերը համարում են տնտեսական, ինչպես նաև քաղաքական հաջողություն:
Այսօր՝ հոկտեմբերի 1-ին, առանձնահատուկ իրադարձություն է. Երևանում են ԵԱՏՄ անդամ պետությունների, ինչպես նաև Սինգապուրի, Իրանի և Մոլդովայի ղեկավարները: Հայաստանն այս տարի նախագահում է այդ կառույցում: Տարվա տնտեսաքաղաքական իրադարձությունների շրջանակում առանձնահատուկ տեղ են զբաղեցնում Հայաստան-Սիգնապուր և Հայաստան-Իրան նոր մակարդակի հարաբերությունները, որոնց անդրադառնանք առանձին:
Համաձայնագրեր՝ Սինգապուրի հետ
ՀՀ կառավարությունն օրերս հավանություն է տվել «Եվրասիական տնտեսական միության և նրա անդամ պետությունների՝ մի կողմից, և Սինգապուրի Հանրապետության՝ մյուս կողմից, միջև ազատ առևտրի մասին» համաձայնագրի ստորագրման առաջարկությանը:
Համաձայնագիրը նպատակ ունի վերացնել կողմերի միջև առևտրային և ներդրումային խոչընդոտները, նվազեցնել բիզնեսի ծախսերը և բարձրացնել տնտեսական արդյունավետությունը: Ստեղծվելու են շահավետ միջավայր և պայմաններ՝ առևտրային փոխադարձ հարաբերությունների զարգացման համար:
Կառավարությունը հավանություն է տվել նաև «Համապարփակ տնտեսական համագործակցության մասին» շրջանակային համաձայնագրի ստորագրման առաջարկությանը, որի հիմնական նպատակն ապրանքների ու ծառայությունների առևտրի խթանումն է:
Երրորդ համաձայնությունը, որ տրվել է ՀՀ կառավարության կողմից, վերաբերում է «Հայաստանի Հանրապետության և Սինգապուրի Հանրապետության միջև ծառայությունների առևտրի և ներդրումների մասին» համաձայնագրի ստորագրման առաջարկությանը: Սա ԵԱՏՄ և անդամ պետությունների ու Սինգապուրի Հանրապետության միջև ազատ առևտրի մասին համաձայնագրի ամբողջական փաթեթի բաղկացուցիչ մասն է: Սրանով, փաստորեն, ամբողջությամբ ազատականացվում է ապրանքների առևտուրը:
Հաղորդվում է, որ Համաձայնագիրն ուժի մեջ մտնելուց հետո 4858 ապրանքատեսակի դեպքում կկիրառվի 0% մաքսատուրքի դրույքաչափ, 597 ապրանքների մասով 3 տարի հետո մաքսատուրքերի դրույքաչափը կիջեցվի 0-ի, 2340 ապրանքի մասով` 5 տարի հետո, 2201 ապրանքների մասով մաքսատուրքը կիջեցվի 0-ի 7 տարի անց, իսկ 716 ապրանքի մասով`
համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց 10 տարի հետո:
Ապրանքաշրջանառության ծավալները /հազ. ԱՄՆ դոլար/
| Սինգապուր | Արտահանում | Ներմուծում (ըստ ծագման երկրի) |
| 2014 | 2767.5 | 4014.6 |
| 2015 | 1692.0 | 2229.5 |
| 2016 | 1715.0 | 1124.0 |
| 2017 | 1425.3 | 3113.5 |
| 2018 | 677.8 | 1528.1 |
Այսպիսով, Սինգապուրի հետ հաստատվում են ազատ առևտրային այնպիսի հարաբերություններ, որով Հայաստանից արտահանումը դեպի այդ երկիր ամբողջությամբ ազատվում է մաքսատուրքերից: Երկու երկրների վարչապետերը հանդիպման ժամանակ վստահեցրել են, որ համաձայնգրերը նոր թափ կհաղորդեն երկկողմ տնտեսական հարաբերությունների ակտիվացմանն ու այդ ուղղությամբ առկա մեծ ներուժի իրացմանը:
Համաձայնագիր՝ Իրանի հետ
Հայ-իրանական առևտրատնտեսական հարաբերությունների նոր փուլ է 2018թ. Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների և Իրանի Իսլամական Հանրապետության միջև ստորագրված Ազատ առևտրի գոտու մասին ժամանակավոր համաձայնագիրը։ Իրանի նախագահը հայտարարել է, որ ժամանակավոր համաձայնագիրը ուժի մեջ է մտնելու 2019թ. հոկտեմբերի 27-ին:
Մասնագետներն ընդգծում են, որ ԵԱՏՄ-Իրան հարաբերություններում այս ձեռքբերումն առաջին հերթին ձեռնտու է Հայաստանին, քանի որ անդամ պետություններից միակ Հայաստանն է, որը ցամաքային կապ ունի Իրանի հետ: Բացի այդ, համաձայնագիրը մեծացնում է նաև տարածաշրջանում Հայաստանի քաղաքական դերի բարձրացումը:
Այս առումով իրանագետ Արմեն Իսրայելյանը նշել է, որ վերջին տարիներին մեր երկրի շուրջ առկա մեկուսացումը ճեղքվում է՝ հաշվի առնելով Ադրբեջան-Իրան-Ռուսաստան ձևաչափով եռակողմ համագործակցությունը։ Նրա համոզմամբ՝ Հայաստանի հնարավորությունները՝ որպես տարանցիկ երկիր, սկսել են կարևորել Իրանում»,-ասաց իրանագետը։
ՀՀ Տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարար Տիգրան Խաչատրյանը նշել է, որ Իրանի հետ պարզեցված առևտրի համաձայնագիրը մեծ հնարավորություններ կընձեռնի և՛ ԵԱՏՄ-ում, և՛ Իրանում գործող ընկերությունների համար: Դրանով Հայաստանը կկարողանա 300 անուն ապրանքի մասով շուրջ 80 միլիոնանոց շուկա դուրս գալ:
Նախարարը տեղեկացրել է, որ Համաձայնագրի շրջանակներում, օրինակ, Հայաստանից Իրան տավարի միսը 26%-ի փոխարեն կարտահանվի 10% մաքսատուրքով, կնվազի հանքային և գազավորված ջրերի արտահանումը ՝ 55-ից մինչև 14%: Փոխարենը անփոփոխ են մնացել հայկական կողմի համար հետաքրքրություն ունեցող ապրանքներից ոչխարի մսի, ձկան և մեղրի մաքսատուրքերը: Ընդ որում՝ նավթամթերքը ցածր մաքսատուրքով Իրանից Հայաստան ներմուծվող ապրանքների ցանկում ընդգրկված չէ:
Մեկնաբանությունները