Ինչո՞ւ է ԱՄՆ-ը վախենում Թուրքիային «բաց թողնել» Ռուսաստանի մոտ

Իր ազդեցության տարածման և «ախորժակի» տիրույթում գտնվող տարածքներում պատմական փորձարկումներ կատարող Էրդողանի հանդուգն համարձակությունը վայելում է Արևմուտքի լուռ համաձայնությունը: Վաշինգտոնի ցանկությունը՝ Անկարային ցանկացած գնով ՆԱՏՕ-ում և եվրոպական երկրների կոհորտայում պահելու, Ռուսաստանի հետ մերձեցումը թույլ չտալու ձգտումը թուրքական իշխանություններին հնարավորություն են տալիս իրենց զգալ բացառիկ և ընտրյալ, որոնց ամեն բան թույլատրելի է:

Արևմուտքը կորցրե՞ց Թուրքիան

Դեռևս նախորդ ամիս ԱՄՆ պետքարտուղարի՝ ռազմաքաղաքական հարցերով օգնական Քլարք Կուպերը Դաշինքի բոլոր անդամներին կոչ էր արել «Թուրքիային պահել դաշնակիցների խմբում և, ընդհանրապես, Արևմուտքում»: Նրա խոսքով՝ Վաշինգտոնը նույնպես աշխատում է այդ ուղղությամբ: Եվ չնայած այդ հայտարարություններին՝ Սպիտակ տունն Անկարային սպառնում է պատժամիջոցներով և համատեղ ռազմաքաղաքական ծրագրերի տապալմամբ: Ամերիկացի պաշտոնյան շեշտում է, որ Թուրքիայի անջատումը ՆԱՏՕ-ից ձեռնտու է միայն Մոսկվային

Սակայն, ինչպես պնդում են փորձագետները, Արևմուտքը վաղուց է «բաց թողել» Թուրքիային, այն վերածվել է տարածաշրջանային և կրոնական ինքնուրույն կենտրոնի, կայսերական գաղափարների հզոր աղբյուրի, ընդ որում՝ արևմտյան արժեքներին ակնհայտորեն հակասող: Այս հարցում մեղավոր է համարվում հենց Արևմուտքը:

Իր հին գործընկերոջ հետ հարաբերություններում ԱՄՆ-ի քաղաքականության երկվությունը, տարածաշրջանում Անկարայի գործողություններից ԵՄ-ի աճող դժգոհությունը, ինչպես նաև նպատակներին հասնելու միջոցների ընտրության հարցում Էրդողանի անձնական «խիզախությունը» կասկածի տակ են դնում իր դաշնակցին չկորցնելու ԱՄՆ-ի ծրագրերը:

Երկակի ստանդարտներ և հեռացում՝ դեպի Ռուսաստանը

Սակայն, ի հեճուկս Անկարային իր վերահսկողության տակ պահելու ԱՄՆ-ի ցանկությանը և պատժամիջոցների սպառնալիքներին, Թուրքիային, որպես «Դաշինքի յուրահատուկ անդամի» թույլատրվում է ավելին, քան՝ մյուսներին: «Եռանկյունից» լավագույն օգտվեց Անկարան՝ օգտագործելով իր ռեսուրսների առավելագույն ծավալը, ինչը Հյուսիսատլանտյան դաշինքի կապող տարրն է:

Ընդհանուր առմամբ՝ նշվում է, որ Անկարան Ռուսաստանին ընդհանրապես չի մոտեցել: Ընդհակառակը՝ հակասություններն աճում են դառնում սկզբունքային. երկու պետությունների շահերը բախվում են Հարավային Կովկասում, և սա համարվում է ապագա «տեկտոնական» դիմակայության սկիզբը:

Ուշագրավ է, որ Մոսկվայում նույնպես «երազում են» Անկարային դեպի Ռուսաստան ձգելու և երկկողմ համաձայնություններով սանձելու մասին՝ խոստանալով շահավետ համագործակցություն: Ակնհայտ է, որ դա բավականին հավակնոտ ծրագիր է: Ավելին, Մոսկվայի և Վաշինգտոնի առանձնահատուկ վերաբերմունքը, ռազմական հաջողությունները Լեռնային Ղարաբաղում, իսլամական աշխարհում բարձրացած հեղինակությունը, հնարավոր է, Էրդողանի մոտ առնվազն «նապոլեոնյան նկրտումներ» են ծնել, որոնք աստիճանաբար կյանքի են կոչվում:

Փորձագիտական շրջանակները, սակայն, ուշադրություն են հրավիրում այն երևույթի վրա, որ աշխարհաքաղաքական ազդեցության երկու կենտրոնները՝ Մոսկվան և Վաշինգտոնը, անտեսում են, օրինակ, Փարիզի ձայնը, որը նախազգուշացնում է, որ պայքարն Անկարային ոչ մեկի կողմն էլ չի քաշում, այլ, ավելի շուտ, նրան անպատժելիության ու ամենաթողության զգացմամբ է պատում, և Թուրքիայի բացառիկության ընկալումը, ի վերջո, կբարդացնի իրավիճակը: