Հայկական դրամը դարձավ 26 տարեկան. ի՞նչ ճանապարհ է անցել
Առաջարկվել են ազգային արժույթի անվան մի շարք տարբերակներ՝ «դրամ», «ստակ», «իբար», «դահեկան», «թագվորին», արտադրյալ միավորինը՝ «մանրադրամ», «ար», «մանր», «իմի», «զուզա», «պլիկ», «լումա»:
Մինչև ազգային արժույթի ներդրումը Հայաստանում ռուբլին էր պաշտոնական շրջանառության մեջ՝ խորհրդայինը՝ 1961-1991 թվականների նմուշի և ռուսականը՝ 1991-1992 թվականների նմուշի: ՀՀ անկախության հռչակմամբ առաջացավ ազգային արժույթ ունենալու անհրաժեշտությունը:
1991թ. սեպտեմբերի 21-ից հետո առաջարկվել են ազգային արժույթի անվան մի շարք տարբերակներ՝ «դրամ», «ստակ», «իբար», «դահեկան», «թագվորին», արտադրյալ միավորինը՝ «մանրադրամ», «ար», «մանր», «իմի», «զուզա», «պլիկ», «լումա»: 1992թ. մարտի 27-ին հատուկ հանձնաժողովի կողմից ՀՀ ազգային արժույթ ընտրվեց «դրամը», իսկ արտադրյալ միավորը՝ «լուման»:
ՀՀ Գերագույն խորհրդի կողմից ստեղծված ՀՀ-ում դրամաշրջանառության կարգավորման պետական հանձնաժողովի 1993թ. նոյեմբերի 19-ի որոշմամբ՝ 1993թ. նոյեմբերի 22-ի ժամը 00:00-ից ՀՀ տարածքում օրինական վճարամիջոց են հանդիսանում ՀՀ ԿԲ 1993թ. նմուշի 10, 25, 50, 100, 200 և 500 դրամ անվանական արժեքներով բանկային տոմսերը: Այսպիսով, 1993թ. նոյեմբերի 22-ին ազգային արժույթի ներդրմամբ ՀՀ տարածքում դադարեցվեց խորհրդային և ռուսական դրամանիշերի շրջանառությունը:
1993-1995թթ. նմուշներ
![10 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/10_Armenian_dram_-_1993_obverse.png)
![10 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/10_Armenian_dram_-_1993_reverse.png)
![25 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/25_Armenian_dram_-_1993_obverse.png)
![25 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/25_Armenian_dram_-_1993_reverse.png)
![50 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50_Armenian_dram_-_1993_obverse.png)
![50 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50_Armenian_dram_-_1993_reverse.png)
![100 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/100_Armenian_dram_-_1993_obverse.png)
![100 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/100_Armenian_dram_-_1993_reverse.png)
![200 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/200_Armenian_dram_-_1993_obverse.png)
![200 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/200_Armenian_dram_-_1993_reverse.png)
![500 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/500_Armenian_dram_-_1993_obverse.png)
![500 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1993](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/500_Armenian_dram_-_1993_reverse.png)
![1000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1994](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/1000_Armenian_dram_-_1994_obverse.png)
![1000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1994](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/1000_Armenian_dram_-_1994_reverse.png)
![5000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1995](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/5000_Armenian_dram_-_1995_obverse.png)
![5000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1995](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/5000_Armenian_dram_-_1995_reverse.png)
10, 25, 50, 100, 200 և 500 դրամանոց թղթադրամների էսքիզների հեղինակները Հրաչյա Ասլանյանն ու Աշոտ Մանուկյանն են, 1000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Աշոտ Մանուկյանը, 5000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Հրաչյա Ասլանյանը։ Թղթադրամները տպագրվել են գերմանական «Giesecke & Devrient» ընկերությունում։
1998-2015թթ. նմուշներ
![50 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1998](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50_Armenian_dram_-_1998_obverse.png)
![50 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1998](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50_Armenian_dram_-_1998_reverse.png)
![100 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1998](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/100_Armenian_dram_-_1998_obverse.png)
![100 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1998](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/100_Armenian_dram_-_1998_reverse.png)
![500 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/500_Armenian_dram_-_1999_obverse.png)
![500 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/500_Armenian_dram_-_1999_reverse.png)
![1000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/1000_Armenian_dram_-_1999_obverse.png)
![1000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/1000_Armenian_dram_-_1999_reverse.png)
![5000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/5000_Armenian_dram_-_1999_obverse.png)
![5000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/5000_Armenian_dram_-_1999_reverse.png)
![10000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 2003](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/10000_Armenian_dram_-_2003_obverse.png)
![10000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 2003](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/10000_Armenian_dram_-_2003_reverse.png)
![20000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/20000_Armenian_dram_-_1999_obverse.png)
![20000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 1999](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/20000_Armenian_dram_-_1999_reverse.png)
![50000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 2001](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50000_Armenian_dram_-_2001_obverse.png)
![50000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 2001](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50000_Armenian_dram_-_2001_reverse.png)
![100000 դրամանոց թղթադրամ, դիմերես, 2009](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/100000_Armenian_dram_-_2009_obverse.jpg)
![100000 դրամանոց թղթադրամ, դարձերես, 2009](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/100000_Armenian_dram_-_2009_reverse.jpg)
50, 100, 500, 1000, 5000, 10 000 և 20 000 դրամանոց թղթադրամների էսքիզների հեղինակն Աշոտ Մանուկյանն է, 50 000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Ռուբեն Արուտչյանը, 100 000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Հարություն Սամուելյանը։ Տպագրվել են ավստրիական «OeBS», բրիտանական «De La Rue», գերմանական «Giesecke & Devrient» և նիդերլանդական «Joh. Enschede» ընկերություններում։
50 000 դրամ անվանական արժեքով թղթադրամն առաջին և առայժմ միակ հայկական հոբելյանական թղթադրամն է: Նվիրված է Հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելու 1700-ամյակին: Արժութային հարցերով միջազգային ասոցիացիայի կողմից կազմակերպված 2010թ. միջազգային մրցույթում 100 000 դրամ անվանական արժեքով թղթադրամը «Տարվա լավագույն թղթադրամը կամ թղթադրամների շարքը» անվանակարգում զբաղեցրել է երկրորդ տեղը, իսկ թղթադրամների միջազգային հանրության կողմից կազմակերպված 2010թ. միջազգային մրցույթում «Տարվա թղթադրամը» անվանակարգում՝ երրորդ տեղը:
Մետաղադրամներ
2003-2004թթ. 1994թ.
1994թ. նմուշի մետաղադրամները հատվել են Լեհաստանի դրամահատարանում, իսկ 10 դրամ անվանական արժեքով մետաղադրամը՝ զուգահեռաբար նաև Սլովակիայի Կրեմնիցայի դրամահատարանում։
2003-2004թթ. նմուշի մետաղադրամների էսքիզների հեղինակը՝ Կարապետ Աբրահամյանի: Մետաղադրամները հատվել են Լեհաստանի դրամահատարանում, իսկ 50 դրամ անվանական արժեքով մետաղադրամը՝ զուգահեռաբար նաև Ֆինլանդիայի դրամահատարանում։
3-րդ սերնդի կոմպոզիտային թղթադրամներ
2018թ. նոյեմբերի 22-ից, հայկական դրամի 25-ամյակի կապակցությամբ, շրջանառության մեջ դրվեցին երրորդ սերնդի կոմպոզիտային նոր թղթադրամները:
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/1000_2018_big-01.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/1000_2018_big-02.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/2000_2018_big-01.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/2000_2018_big-02.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/5000_2018_big-01.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/5000_2018_big-02.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/10000_big_2018-01.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/10000_big_2018-02.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/20000_big_2018-01.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/20000_big_2018-02.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50000_big_2018-01.jpg)
![2018թ. թողարկված թղթադրամներ / ©cba.am](https://shesht.am/wp-content/uploads/2019/11/50000_big_2018-02.jpg)
ՀՀ կենտրոնական բանկը հայկական դրամի հոբելյանի կապակցությամբ թողարկել է տեսանյութ, որտեղ ցուցադրվում է դրամի տպագրության գործընթացը։
Հայկական թղթադրամներն ունեն բարձր պաշտպանվածություն և որակ, իրենց տեխնիկական բնութագրերով չեն զիջում արտերկրյա թղթադրամներին, որոշ դեպքերում նաև գերազանցում են: Երրորդ սերնդին զուգահեռ՝ շրջանառվում են նաև երկրորդի թղթադրամները: Շրջանառությունից հետ կանչված մյուս բոլոր թղթադրամները ենթակա են փոխանակման ՀՀ կենտրոնական բանկում և Հայաստանի տարածքում գործող բոլոր առևտրային բանկերում:
Մեկնաբանությունները