Հայկական դրամը դարձավ 26 տարեկան. ի՞նչ ճանապարհ է անցել
Առաջարկվել են ազգային արժույթի անվան մի շարք տարբերակներ՝ «դրամ», «ստակ», «իբար», «դահեկան», «թագվորին», արտադրյալ միավորինը՝ «մանրադրամ», «ար», «մանր», «իմի», «զուզա», «պլիկ», «լումա»:
Մինչև ազգային արժույթի ներդրումը Հայաստանում ռուբլին էր պաշտոնական շրջանառության մեջ՝ խորհրդայինը՝ 1961-1991 թվականների նմուշի և ռուսականը՝ 1991-1992 թվականների նմուշի: ՀՀ անկախության հռչակմամբ առաջացավ ազգային արժույթ ունենալու անհրաժեշտությունը:
1991թ. սեպտեմբերի 21-ից հետո առաջարկվել են ազգային արժույթի անվան մի շարք տարբերակներ՝ «դրամ», «ստակ», «իբար», «դահեկան», «թագվորին», արտադրյալ միավորինը՝ «մանրադրամ», «ար», «մանր», «իմի», «զուզա», «պլիկ», «լումա»: 1992թ. մարտի 27-ին հատուկ հանձնաժողովի կողմից ՀՀ ազգային արժույթ ընտրվեց «դրամը», իսկ արտադրյալ միավորը՝ «լուման»:
ՀՀ Գերագույն խորհրդի կողմից ստեղծված ՀՀ-ում դրամաշրջանառության կարգավորման պետական հանձնաժողովի 1993թ. նոյեմբերի 19-ի որոշմամբ՝ 1993թ. նոյեմբերի 22-ի ժամը 00:00-ից ՀՀ տարածքում օրինական վճարամիջոց են հանդիսանում ՀՀ ԿԲ 1993թ. նմուշի 10, 25, 50, 100, 200 և 500 դրամ անվանական արժեքներով բանկային տոմսերը: Այսպիսով, 1993թ. նոյեմբերի 22-ին ազգային արժույթի ներդրմամբ ՀՀ տարածքում դադարեցվեց խորհրդային և ռուսական դրամանիշերի շրջանառությունը:
1993-1995թթ. նմուշներ
10, 25, 50, 100, 200 և 500 դրամանոց թղթադրամների էսքիզների հեղինակները Հրաչյա Ասլանյանն ու Աշոտ Մանուկյանն են, 1000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Աշոտ Մանուկյանը, 5000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Հրաչյա Ասլանյանը։ Թղթադրամները տպագրվել են գերմանական «Giesecke & Devrient» ընկերությունում։
1998-2015թթ. նմուշներ
50, 100, 500, 1000, 5000, 10 000 և 20 000 դրամանոց թղթադրամների էսքիզների հեղինակն Աշոտ Մանուկյանն է, 50 000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Ռուբեն Արուտչյանը, 100 000 դրամանոց թղթադրամինը՝ Հարություն Սամուելյանը։ Տպագրվել են ավստրիական «OeBS», բրիտանական «De La Rue», գերմանական «Giesecke & Devrient» և նիդերլանդական «Joh. Enschede» ընկերություններում։
50 000 դրամ անվանական արժեքով թղթադրամն առաջին և առայժմ միակ հայկական հոբելյանական թղթադրամն է: Նվիրված է Հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելու 1700-ամյակին: Արժութային հարցերով միջազգային ասոցիացիայի կողմից կազմակերպված 2010թ. միջազգային մրցույթում 100 000 դրամ անվանական արժեքով թղթադրամը «Տարվա լավագույն թղթադրամը կամ թղթադրամների շարքը» անվանակարգում զբաղեցրել է երկրորդ տեղը, իսկ թղթադրամների միջազգային հանրության կողմից կազմակերպված 2010թ. միջազգային մրցույթում «Տարվա թղթադրամը» անվանակարգում՝ երրորդ տեղը:
Մետաղադրամներ
2003-2004թթ. 
1994թ.
1994թ. նմուշի մետաղադրամները հատվել են Լեհաստանի դրամահատարանում, իսկ 10 դրամ անվանական արժեքով մետաղադրամը՝ զուգահեռաբար նաև Սլովակիայի Կրեմնիցայի դրամահատարանում։
2003-2004թթ. նմուշի մետաղադրամների էսքիզների հեղինակը՝ Կարապետ Աբրահամյանի: Մետաղադրամները հատվել են Լեհաստանի դրամահատարանում, իսկ 50 դրամ անվանական արժեքով մետաղադրամը՝ զուգահեռաբար նաև Ֆինլանդիայի դրամահատարանում։
3-րդ սերնդի կոմպոզիտային թղթադրամներ
2018թ. նոյեմբերի 22-ից, հայկական դրամի 25-ամյակի կապակցությամբ, շրջանառության մեջ դրվեցին երրորդ սերնդի կոմպոզիտային նոր թղթադրամները:
ՀՀ կենտրոնական բանկը հայկական դրամի հոբելյանի կապակցությամբ թողարկել է տեսանյութ, որտեղ ցուցադրվում է դրամի տպագրության գործընթացը։
Հայկական թղթադրամներն ունեն բարձր պաշտպանվածություն և որակ, իրենց տեխնիկական բնութագրերով չեն զիջում արտերկրյա թղթադրամներին, որոշ դեպքերում նաև գերազանցում են: Երրորդ սերնդին զուգահեռ՝ շրջանառվում են նաև երկրորդի թղթադրամները: Շրջանառությունից հետ կանչված մյուս բոլոր թղթադրամները ենթակա են փոխանակման ՀՀ կենտրոնական բանկում և Հայաստանի տարածքում գործող բոլոր առևտրային բանկերում:
Մեկնաբանությունները