Հայոց ցեղասպանություն

Մեծ Բրիտանիայի խորհրդարանի պաշտոնական կայքում օրինագիծ է հրապարակվել,որով երկրի կառավարությանը պահանջ է ներկայացվում Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու վերաբերյալ: Օրենքի նախագծի հեղինակը Լեյբորիստական կուսակցության անդամ Ջոն Սփելարն է:

Յաիր Լապիդը նշանակվել է Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար: 2023թ. նա կդառնա վարչապետ: Ապրիլի 24-ին` ԱՄՆ նախագահի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելուց անմիջապես հետո, Լապիդը կառավարությանն առաջարկել էր հետևել Բայդենի օրինակին:

Հրանտ Տեր-Աբրահամյանի խոսքով` մինչ օրս ցեղասպանության ճանաչումն ու ընդհանրապես հայկական հարցը եղել են միայն մեծ տերությունների ձեռքի գործիք` իրենց հարցերը Թուրքիայի հետ լուծելու համար: Բայց այսօր, ինչպես նշում է, հնարավորություն ունենք մի անգամ էլ մենք` հայերս օգտվենք այդ գործիքից:

Թուրքիայի նախագահը, ի պատասխան ԱՄՆ նախագահի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ հարցին, փորձել է արդարանալ` ցարական Ռուսաստանին մեղադրելով գերմանացիների և հրեաների ցեղասպանության մեջ:

Համարվում է, որ ԱՄՆ նախագահը Հայոց ցեղասպանության ճանաչմամբ զսպում է Թուրքիայի` Չինաստանը Եվրոպային կապող «լոգիստիկ գերտերություն» դառնալու ծրագրերը և նախազգուշացնելու անձամբ Էրդողանին: Բացի այդ` Բայդենը հարվածում է Ռուսաստանին և նրա անդրկովկասյան շահերին:

Թուրքիայի ժողովուրդների քրդամետ Ժողովրդավարական կուսակցության հայազգի պատգամավոր Գարո Փայլանը Թուրքիայի մեջլիս է ներկայացրել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին օրինագիծ:

«Ամեն տարի այս օրը մենք հիշում ենք բոլոր նրանց, ովքեր զոհվել են Օսմանյան դարաշրջանում` Հայոց ցեղասպանության ժամանակ, և վերստին պարտավորվում ենք կանխարգելել նման վայրագությունների կրկնությունը»:

ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենն Էրդողանի հետ հեռախոսազրույցի ժամանակ նրան հայտնել է, որ 1915թ. կոտորածներն անվանելու է «ցեղասպանություն»:

Նշվում է, որ թեև ցեղասպանության ճանաչումն էապես կվատթարացնի ԱՄՆ-Թուրքիա հարաբերությունները, սակայն նախագահ Բայդենը պատրաստ է դիմել այդ քայլին՝ հանուն մարդու իրավունքների։

Ամերիկյան հեղինակավոր պարբերականը նշում է, որ Ջո Բայդենը կարող է դառնալ ԱՄՆ-ի առաջին նախագահը, որը կճանաչի ցեղասպանությունը, բայց դրանով կվտանգվի ամերիկացիների հասանելիությունը թուրքական ռազմաբազաներին:

Չավուշօղլուն նշել է, որ մեկ բառի փոփոխությամբ պատմությունը չի փոխվի, իսկ միջազգային իրավունքը չի տուժի, քանի որ դա իրավական որոշում չէ:

Համերգը տեղի է ունեցել 1915թ. ապրիլին: Մասնակցել են Օսմանյան կայսրության ներքին գործերի նախարար Թալեաթ փաշան, մշակույթի և կրթության նախարար Համդուլա Թանրովերնը: Վերջինի խոսքով` «Անատոլիայի որդին երկար տարիների աշխատանքից հետո հայկական երաժշտությանը թևեր է տվել»:

Ամերիկացի փորձագետները կանխատեսում են, որ Ջո Բայդենն իսկապես կճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը, քանի որ նախկինում ճանաչմանը խոչընդոտած պատճառներ այժմ չկան, իսկ ամերիկաթուրքական հարաբերություններն ամենացածր մակարդակի վրա են:

Թուրքիայի պաշտոնական ներկայացուցիչ Իբրահիմ Քալընը հանդիպել է ԱՄՆ-ի նախագահի` անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջեք Սալիվանի հետ: Հանդիպման նպատակը եղել է Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ 4 կետերից բաղկացած դիրքորոշման ներկայացումը:

Սպիտակ տան մամուլի քարտուղարը հայտարարել է, որ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմում կարևոր են համարում Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստերի ճանաչումը:

Աշխարհահռչակ երաժիշտը նշել է, որ եթե Բայդենն իսկապես ցանկանում է Հայաստանի հետ երկխոսություն սկսել, պետք է ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը, Էրդողանին հորդորի` նունն անել և վճարել փոխհատուցումները:

Պետքարտուղարի թեկնածուն հավաստիացրել է, որ վարչակազմը, պաշտոնում հաստատվելուց հետո, կհստակեցնի Սպիտակ տան հայտարարության ձևակերպումը՝ Հիշատակի օրը նշելու համար, և այդ կարևոր հարցի վերաբերյալ կխորհրդակցի Կոնգրեսի հետ:

Պատմական իրադարձություն. Սենատորը հուզվեց, իսկ քվեարկությունից մեկ ժամ առաջ Քիմ Քարդաշյանը կոչով դիմել էր իր հետևորդներին՝ զանգելու սենատորներին և պահանջելու կողմ քվեարկել:

Բանաձևը սպառված չէ, այն հետագայում հնարավոր է՝ կրկին քննարկվի: Իսկ այս պահին Վաշինգտոնը նախընտրեց Անկարայի հետ հարաբերությունները չվատթարացնել:

Թուրքիայի նախագահը նոյեմբերի 13-ին մեկնելու է ԱՄՆ: Էրդողանն ու Թրամփը Վաշինգտոնում քննարկելու են Ցեղասպանության ճանաչման բանաձևի հարցը, ինչպես նաև Սիրիայում ստեղծված իրավիճակը:

Ինչի՞ մասին է բանաձևը. ներկայացնում ենք Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձևի անգլերեն բնագրի ոչ պաշտոնական թարգմանությունը:

Սեփական երկրում քրդերի սպանդի մասին լռողը, հայ ժողովրդի սարսափելի սպանդը ժխտողը շարունակում է ստել, ուստի չի կարող խրատել Իսրայելին. Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահու: